Pa pỉnh tộp - tinh hoa ẩm thực của người Thái

Người Thái ở Tây Bắc nổi tiếng khéo léo, cầu kì, đặc biệt là trong ẩm thực. Họ đã sáng tạo biết bao món ăn độc đáo và đặc sắc từ những sản vật rất đỗi bình dị của núi rừng. Pa pỉnh tộp là một món ăn đặc trưng và nổi tiếng ở nơi đây. Món ăn này được người Thái trân trọng đến mức coi nó là sang trọng bậc nhất trong văn hóa ẩm thực. Người Thái có câu: "Gà tơ tần đem đến. Không bằng pa pỉnh tộp đem cho".

Cá được tẩm ướp các loại gia vị và rau thơm.

Dựa theo hình dáng của con cá khi được nướng mà người dân đặt tên món ăn là pa pỉnh tộp, tức cá nướng gập. Món cá nướng sử dụng nguyên liệu là cá chép, cá trôi hay cá trắm và một số loại cá suối khác. Những con cá tươi, qua bàn tay của những người phụ nữ Thái, trở thành món cá nướng thơm lừng hấp dẫn.

Cá sau khi bắt về từ suối thì được làm sạch vảy rồi mổ. Khác với cách mổ cá thông thường ở dưới bụng, người Thái mổ dọc theo sống lưng, để cá dễ gập úp lại, rồi khía những đường song song trên mình cá. Dao mổ cá phải thật sắc, vết mổ thật gọn để giữ được nguyên các thớ thịt.

Cá được tẩm ướp các loại gia vị: gừng, sả, rau thơm, mắc khén - thứ gia vị đầy mê hoặc của Tây Bắc và mầm măng cây sa nhân - một loại cây đặc biệt. Mình cá được xoa một lớp bột riềng và thính gạo. Những loại gia vị này ngấm vào thịt cá và làm cho cá ngon, thơm hơn.

Sau đó, cá được kẹp lại bằng các thanh làm từ cây tre bương dày và tươi, chẻ thành đôi hoặc ba, bốn chạc để kẹp cho chắc chắn.

Cá được kẹp vào vỉ và gập đôi để nướng.

Than để nướng cũng phải là than từ củi gỗ rừng. Nếu nướng trên thân cây tre và các loại cây gỗ tạp thì cá sẽ không chín vàng đều và không thơm ngon. Lửa than phải đều và nhỏ để cá chín đều và ngấm.

Người ngồi nướng cần phải kiên trì giữ cho chín dần, chín đều, không nóng vội để sát cá vào bếp lửa, cá sẽ cháy bên ngoài mà vẫn chưa đủ độ chín thơm bên trong. Cá nướng xong, tỏa mùi thơm ngào ngạt. Pa pỉnh tộp ngon nhất khi ăn với xôi nếp ta.

Ai được thưởng thức món ăn đặc sắc này chắc cùng phải bất ngờ. Cá nướng khô, chắc, thịt cá thơm nức mũi, hòa quyện đủ vị chua, đắng, mặn, ngọt của các gia vị, tôn lên vị ngọt béo của cá. Thưởng thức miếng cá mới thấm được sự giỏi giang và cầu kì của người Thái trong việc bếp núc, khéo léo, tỉ mỉ từng công đoạn và cách pha chế các gia vị với nhau thật độc đáo.

Ăn pa pỉnh tộp kèm thêm chút xôi nếp chấm với chẩm chéo, thêm chút rượu ngô cay cay, tê tê, món ăn này khiến người ta “phải lòng” ngay từ miếng đầu tiên. Vì thế, món cá nướng đầy quyến rũ mời gọi tất cả các giác quan của thực khách và chiều lòng tất cả mọi người, kể cả những người khó tính nhất.

Thưởng thức món cá nướng của người Thái cùng chén rượu ngô cay.

Bí quyết của món ăn này làm nó khác việc nướng cá thông thường là việc cho gia vị và quan trọng nhất là khi nướng vẫn giữ được nước cốt không bị khô hoặc trôi đi mà ngấm ngược vào thịt cá. Khi chín, bên ngoài vàng ruộm nhưng bên trong rất ngọt nước, quyện với thịt cá và tất cả sẽ cho bạn một trải nghiệm ẩm thực tuyệt vời.

Bạn có thể thưởng thức pa pỉnh tộp ở Lai Châu, Sơn La, Hòa Bình, Yên Bái...Nhưng nổi tiếng và được coi là ngon nhất vẫn là món pa pỉnh tộp của người Thái ở Điện Biên. Điện Biên hiện có 8 bản văn hóa du lịch được đầu tư xây dựng và còn lưu giữ được những bản sắc văn hóa truyền thống. Đến đây, ngoài việc thưởng thức ấm thực, du khách sẽ được tham quan tìm hiểu các giá trị văn hóa dân tộc; giao lưu văn hóa văn nghệ; tìm hiểu phong tục tập quán của đồng bào dân tộc...

Hoàng Ngọc

Tổng hợp