Món "quốc thực" làm từ quả độc gây chết người và cách giải độc gây bất ngờ

Từ thứ quả "tử thần" bị cấm khắp nơi vì quá độc

Ackee vốn là thứ quả kỳ lạ gắn liền với văn hóa người Jamaica. Với tên khoa học là Blighia Sapida, Ackee chứa hai loại chất độc gây chết người là hypoglycin A và hypoglycin B. Được coi là thứ trái cây độc hại ở vùng Tây Phi, nếu biết cách ăn sẽ rất bổ dưỡng, còn ngược lại chúng có thể khiến người dùng tử vong chỉ trong 24 giờ.

Quả Ackee được nhiều người biết tới hơn do vận động viên điền kinh Usain Bolt vốn mệnh danh là "người đàn ông được mệnh danh chạy nhanh nhất thế giới" giới thiệu. Điều này càng khiến nhiều người tò mò.

Theo các chuyên gia, loại quả lạ này được đưa tới một hòn đảo ở Jamaica từ một con tàu nô lệ từ Tây Phi. Ban đầu, nó có tên khoa học là "Blighia Sapida" đặt vào năm 1806 để vinh danh vị thuyền trưởng Bligh. Ông cũng là người có công đưa cây Ackee từ Jamaica tới vườn bách thảo Hoàng gia ở Kew, London vào năm 1793 do trước đó loài cây này không được giới khoa học biết tới.

Do phù hợp với khí hậu nhiệt đới ở Jamaica nên loại trái cây này rất phát triển tại đây. Ngày nay, dọc theo chiều dài đất nước này, du khách sẽ thấy số lượng lớn cây Ackee mọc khắp nơi, từ vịnh Montego đến các khu vườn của Goldeneye...

Vỏ ngoài của quả Ackee có màu đỏ, trông khá giống vải thiều, nguồn gốc từ Ghana. Có hình dáng như trái lê, Ackee khi chín chuyển từ màu xanh lục sang đỏ tươi hoặc vàng cam. Chúng tự tách ra, để lộ những hạt lớn màu đen bóng bên trong. Mỗi phần được bao phủ bởi lớp thịt mềm. Một quả Ackee tương đối to, nặng từ 100 đến 200 gram, khi chín có màu đỏ tươi rất bắt mắt.

Phần thịt quả được mô tả có màu vàng ươm, mềm mịn xốp như kem tươi. Tuy nhiên, "thứ kem" này rất độc vì chứa lượng hypoglycin A lớn.

Các chuyên gia khuyến cáo, nếu ăn phải độc tố hypoglycin A sẽ gây hạ đường huyết cấp, nôn nửa dữ dội. Nếu lượng hypoglycin A vượt quá khả năng đào thải của cơ thể, nạn nhân sẽ tử vong.

Chính bởi sự nguy hiểm này, Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) từng cấm nhập khẩu Ackee gần 30 năm (từ năm 1973 đến năm 2000). Tuy nhiên, từ năm 2000, dù quả Ackee đông lạnh hoặc đóng hộp được nhập khẩu từ một số nhà sản xuất chọn lọc nhưng FDA vẫn cấm nhập quả Ackee tươi.

Mẹo "giải độc" gây bất ngờ không tưởng

Dù chứa lượng độc tố cao nhưng để tránh bị ngộ độc lại có cách rất đơn giản. Đó là chỉ cần chọn những quả Ackee đã chín rục, tự tách khía là có thể ăn được. Nhờ quá trình chín tự nhiên, độc tố hypoglycin A chuyển hóa thành khí, giải phóng triệt để khi quả tự nứt. Trong khi đó, độc tố hypoglycin B lại nằm ở hạt quả không còn đáng ngại.

Bởi vậy, người dân địa phương chỉ dùng những quả đã chín đỏ và biến nó thành một phần quan trọng trong món ăn "quốc dân" của mình.  

Tới món ăn được ví như "quốc hồn quốc túy"

Với món ăn chế biến từ quả ackee, người Jamaica sẽ ăn cùng với cá muối (thường làm từ cá tuyết). Đầu bếp Cuthbert Binns vốn là bếp trưởng một nhà hàng lâu năm tại Jamaica chia sẻ cách chế biến sao cho bổ dưỡng mà không sợ ngộ độc.

Đó là luộc ackee cùng cá muối trong 20 phút rồi để ráo nước và lọc xương cá. Tiếp đó, đầu bếp sẽ xào cà chua, hành tây, tỏi trong chảo, rồi cho hỗn hợp trên vào, rắc thêm xạ hương, tiêu đen là có thể thưởng thức.

Theo mô tả, khi được nấu chín, thịt quả ackee sẽ chuyển sang màu vàng bơ, có vị kem ngậy rất cân bằng với chút mặn đậm đà của cá muối. Đây cũng là món ăn sáng rất được người địa phương ưa chuộng.

Không chỉ được người Jamaica ưa chuộng, tại khu vực Tây Phi, hạt và vỏ loại trái cây này còn dùng làm xà phòng tẩy rửa. Trong khi đó tại Haiti từng diễn ra tình trạng người dân tử vong do ăn những trái ackee chưa chín.