Cụ ông 76 tuổi tự làm nhà gỗ rộng 1.200m2 không dùng đinh, không bản vẽ

Thời gian qua trên các nền tảng mạng xã hội Trung Quốc, đoạn video ghi cảnh một cụ ông người dân tộc thiểu số ở huyện Tam Giang, thành phố Liễu Châu, tỉnh Quảng Tây, tự mình dựng lên những ngôi nhà bằng gỗ theo phương pháp truyền thống mà không cần dùng bất cứ một chiếc đinh, gây sốt mạng.

Đó là cụ ông Thạch Thiện Chương, 76 tuổi, người dân tộc Đồng. Ngắm nhìn những tác phẩm của ông, nhiều người khâm phục và gọi ông là "Lỗ Ban tái thế" hay "nghệ nhân di sản văn hóa phi vật thể đích thực".

Ông Chương đến với nghề mộc sau trận hỏa hoạn kinh hoàng vào năm 1974 thiêu rụi hơn 300 ngôi nhà gỗ của người địa phương. Cả làng chỉ có một người biết dựng nhà theo phương pháp cổ khiến việc kiến thiết trở nên khó khăn và tiến độ rất chậm.

Lúc đó, ông Chương từng làm thợ phụ và biết chút nghề mộc. Khi đó ông chưa học hết lớp 1 do hoàn cảnh khó khăn. Ban ngày, ông quan sát các công trình đang làm dở.

Ban đêm, ông về nhà ngẫm nghĩ lại cách ghép gỗ như trò chơi xếp hình. Ông không có thầy hướng dẫn, không sách vở mà chỉ dựa vào trí nhớ và suy luận.  

Năm 1988, khi cảm thấy vững tay nghề, ông bắt đầu dựng căn nhà gỗ đầu tiên cho gia đình. Đó là ngôi nhà gỗ 3 tầng, diện tích khoảng 200m2.

Từ khâu chặt gỗ, mài giũa, vận chuyển, dựng khung cho đến đóng bàn ghế đều do một tay ông thực hiện. Căn nhà được hoàn thiện trở thành công trình nổi bật nhất làng.

Từ đó, tiếng lành đồn xa, người trong vùng lần lượt tìm đến nhờ ông dựng nhà. Ước tính, khoảng hai phần ba số nhà gỗ trong làng hiện nay đều do ông Chương xây dựng.

Điều khiến nhiều người kinh ngạc là ông Thạch chưa từng vẽ bản thiết kế. Sau khi nghe chủ nhà trình bày yêu cầu, ông sẽ tự hình dung một "bản vẽ 3D" trong đầu.

Ông cũng không dùng bất kỳ chiếc đinh sắt nào. Toàn bộ cấu trúc nhà đều sử dụng kỹ thuật mộng - chốt truyền thống. Tức là các thanh gỗ được ghép nối với nhau đảm bảo độ khít và vững chắc. Nhờ tay nghề tinh xảo, các công trình do ông dựng nên vẫn đứng vững suốt hàng chục năm qua.

Năm 2024, ông tự mình xây một ngôi nhà gỗ 3 tầng mới với tổng diện tích lên tới 1.200m2. Con trai ông đã quay lại quá trình này và phát trực tiếp trên mạng xã hội.

Chỉ sau ít giờ, hàng trăm nghìn người đã theo dõi buổi phát trực tiếp, đưa một cụ ông đời thường vốn được ví là "nghệ nhân thôn quê" thành hiện tượng mạng.

"Chúng tôi đã bàn nhau rất nhiều nên xây nhà kiểu mới hay làm nhà gỗ truyền thống. Và rồi cả nhà vẫn muốn theo cách cổ xưa nên chọn nhà gỗ. Sống ở nhà gỗ không sợ ẩm, rất thoáng mát", con trai ông Chương chia sẻ.

Nhà có diện tích một mặt sàn là 400m2 cao 3 tầng, được coi là công trình lớn nhất từ trước tới nay của cụ ông 76 tuổi. Công trình có thêm một số học trò của ông Chương tới hỗ trợ để dựng khung chính trong 40 ngày. Phần còn lại từ cầu thang tới cửa sổ đều do ông một tay làm.

Kể từ đó, ông nhận được nhiều lời mời làm nhà từ khắp nơi trên cả nước. Hiện tại, ông còn đến các trường học để chia sẻ và truyền dạy kỹ thuật dựng nhà truyền thống. Đây được coi là một di sản văn hóa phi vật thể quý giá của dân tộc Đồng.

"Tới lúc tôi không còn sức dựng nhà gỗ nữa, thì ít nhất trong làng vẫn còn lại những công trình theo phương pháp truyền thống. Đây là điều tôi muốn để lại cho nơi chôn rau cắt rốn của mình", ông Chương bộc bạch.