Hà Nội: “Cát tặc” lộng hành, chính quyền “bất lực”

“Ngủ ngày cày đêm”

Theo phản ánh của nhiều người dân xã Vân Nam (huyện Phúc Thọ, Hà Nội), tình trạng khai thác cát trái phép tại khu vực bến đò Vân Nam (giáp danh với tỉnh Vĩnh Phúc) diễn ra công khai, ngang nhiên, khiến bờ sông khu vực này bị sạt lở nghiêm trọng. Một số người dân (xin được giấu tên) cho hay, ban ngày, các tàu cuốc không hoạt động nhưng cứ đến tối là lại vào sát bờ để khai thác.

“Ban ngày, hai tàu cuốc nằm im, nhưng đến tối bắt đầu nổ máy ầm ĩ, ngang nhiên hút cát dưới sông, bơm vào các tàu hàng. Rất nhiều các tàu hàng có trọng tải lớn tối đến lại dồn về đây tấp nập để lấy cát. Họ làm ầm ĩ cả đêm, đến khoảng 5-6h sáng thì nghỉ.” - một người dân thông tin.

Cũng theo phản ánh của người dân, ban đêm, xung quanh khu vực khai thác cát trái phép này luôn có một đội ngũ “bảo kê”, cảnh giới, không cho người lạ và tàu, thuyền lạ đến gần. Ban ngày, ở trên bờ chỉ cần có người lạ đến gần khu vực hút cát trái phép này thì sẽ bị một lực lượng cảnh giới “hỏi thăm”.

Điều khiến người dân nơi đây bức xúc là hoạt động khai thác cát diễn ra công khai nhưng không thấy chính quyền vào cuộc.

Có mặt tại khu vực bến đò Vân Nam, PV Dân trí ghi nhận tình trạng bờ sông bị sạt lở nghiêm trọng, tạo thành vách đứng cao khoảng 4-5m tính từ mặt nước, mặc dù khu vực này là bãi thoải. Giữa sông, hai tàu cuốc công suất lớn nằm im, không hoạt động.

Sau nhiều ngày tìm hiểu, PV Dân trí đã ghi lại được những hình ảnh khai thác cát một cách ngang nhiên như thách thức. Đêm về, hai tàu cuốc ban ngày nằm im bất động bỗng nổ máy vang dội cả một khúc sông, thản nhiên chọc vòi xuống sông để hút cát. Cát cùng đất được đưa lên, máy nước sẽ xối mạnh cho đất vỡ ra rồi đẩy về lòng sông, còn cát vào khu chứa của tàu.

Theo một đầu nậu chuyên đánh cát trên địa bàn xã Vân Nam, mỗi khối cát hút được bán với giá khoảng 60 nghìn đồng. Đối với các tàu từ 200 m3 đến 300 m3, chỉ trong khoảng thời gian ngắn hút cát, mỗi tàu có thể kiếm được khoảng 10 triệu đồng.

Chính quyền thừa nhận bất lực

Làm việc với chính quyền xã Vân Nam, PV Dân trí nhận được những cái lắc đầu, thừa nhận sự bất lực trước nạn “cát tặc” này. Ông Đặng Việt Hùng, Chủ tịch UBND xã Vân Nam và ông Hoàng Văn Long, Phó Chủ tịch xã, đều thừa nhận bất lực, thừa nhận đây là vấn đề đang rất nhức nhối trên địa bàn.

Theo thông tin ông Hoàng Văn Long cung cấp, hoạt động khai thác cát trái phép trên địa bàn bắt đầu “nóng” từ khoảng 3 tháng trở lại đây. “Các đối tượng khai thác cát có cả người ở trong và ngoài xã, ngoài huyện.” - ông Long nói và cho biết, cả xã hiện nay chỉ có 9 công an viên, lực lượng mỏng, phương tiện không có, cứ ra đến nơi kiểm tra thì các đối tượng lại tắt máy không hoạt động nên không thể xử lý được.

Không chỉ ngang nhiên, theo ông Long, các đối tượng khai thác cát lậu còn rất manh động, thách thức chính quyền. Chừng một tháng trước, Phó Chủ tịch UBND xã Vân Nam dẫn đầu đoàn công tác sang bờ bên kia xem xét thực trạng sạt lở thì bị một nhóm đối tượng chặn lại.

“Các đối tượng vây chúng tôi lại, không cho về. Thuyền của mình, lái thuyền của mình nhưng cũng không về được. Họ giữ lại, gây khó dễ, mãi chúng tôi mới về được.” - ông Long cho biết.

Cũng theo ông Long, chính quyền xã có nhận được phản ánh của người dân về một số đối tượng có “máu mặt” đứng sau việc khai thác cát trái phép này như Tâm - Vĩnh Yên, Trường - Đông Anh, Hùng - Yên Lạc... nhưng tổ công tác của xã chưa giáp mặt các đối tượng này bao giờ.

Theo lãnh đạo UBND xã Vân Nam, việc quản lý hiện nay rất khó vì điều kiện của xã không có đủ con người và phương tiện.

“Việc khai thác cát trái phép này ảnh hưởng rất lớn đến lòng sông, hệ thống kè, đê điều. Chúng tôi cũng đã có báo cáo với Hạt Đê điều của huyện Phúc Thọ. Sau những lần đi kiểm tra, xã cũng gửi báo cáo lên UBND huyện Phúc Thọ, Công an huyện và Sở Nông nghiệp nhưng đến nay tình trạng vẫn chưa được cải thiện.” - Chủ tịch UBND xã Đặng Việt Hùng nói và cho hay, xã không đủ thẩm quyền để xử lý, hiện chỉ có giải pháp cho tổ công tác thường xuyên kiểm tra.

Trao đổi với PV Dân trí, ông Doãn Trung Tuấn, Chủ tịch UBND huyện Phúc Thọ cũng thừa nhận tình trạng khai thác cát trái phép ở khu vực này đang rất phức tạp và khẳng định sẽ chỉ đạo các đơn vị chức năng của huyện xử lý triệt để.

Theo ông Tuấn, tình trạng sạt lở bờ sông khu vực xã Vân Nam thời gian gần đây trở nên nghiêm trọng, việc khai thác cát trái phép là một phần nguyên nhân chính. Chỉ trong vài năm, bãi bồi rộng hơn 800 héc-ta giờ chỉ còn hơn 300 héc-ta.

Chủ tịch UBND huyện Phúc Thọ cho hay, khu vực sông này là địa bàn giáp ranh giữa Hà Nội và Vĩnh Phúc. Các tàu khai thác cát Hà Nội không cấp phép nhưng có thể Vĩnh Phúc lại cấp phép.

“Những địa bàn như Vân Nam, cứ ban ngày họ khai thác ở phía Vĩnh Phúc, đêm đến thì dạt sang phía Hà Nội để khai thác trái phép. Khi nhận được thông tin, lực lượng chức năng có mặt thì các đối tượng này lại dạt về phía bên kia nên rất khó cho địa phương như Phúc Thọ chúng tôi có thể xử lý được.” - ông Tuấn nói.

Cũng theo ông Doãn Trung Tuấn, không chỉ khu vực xã Vân Nam, trên địa bàn huyện Phúc Thọ hiện nay còn một khu vực nữa là Cẩm Đình, Phương Độ giáp với Yên Lạc, Đại Tự của Vĩnh Phúc hiện tình trạng khai thác cát trái phép cũng đang “nóng” trở lại.

Theo thông tin ông Tuấn cung cấp, tình trạng khai thác cát trái phép ở Phúc Thọ đã được báo cáo với Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung. Chủ tịch Hà Nội giao Công an Hà Nội vào cuộc xử lý. Hiện Công an TP Hà Nội đã giao cho Phòng Cảnh sát Môi trường (PC49) và Phòng Cảnh sát Đường thủy (PC68) lập kế hoạch giải quyết triệt để vấn nạn này.

Tiến Nguyên