Người thông minh thích xem cả phim… “ngớ ngẩn”

Có bao giờ bạn ngồi trong rạp và cảm thấy thất vọng về bộ phim mà mình đã lựa chọn mua vé xem, nhưng rồi bạn vẫn kiên trì, tập trung ngồi xem từ đầu đến cuối một cách thản nhiên? Có bao giờ bạn ngồi trước TV và cảm thấy “cái khỉ gì” đang diễn ra trên màn ảnh thế này, nhưng rồi bạn vẫn thờ ơ, lãnh đạm quan sát những khuôn hình chạy lướt qua một cách bình tĩnh?

Nếu bạn từng có những trải nghiệm theo kiểu “tệ thật, nhưng thôi, cứ xem”, điều đó cho thấy bạn đã từng trải qua niềm thích thú đặc biệt riêng có ở những người có sự thông minh hiếm thấy trong việc thưởng thức phim ảnh.

Có thể ban đầu bạn không chủ tâm nghe một album âm nhạc dở tệ, đọc một cuốn sách chán ngắt hay xem một bộ phim nhàm tẻ…, nhưng rồi bạn vẫn quyết định ngồi xuống, nghe cho hết album, đọc cho hết cuốn sách, xem cho hết bộ phim… với một niềm vui “điên rồ”, kỳ lạ.

Hiện tượng tâm lý này đã vừa được nghiên cứu và trở thành đề tài trong một bài báo mới công bố trên chuyên san về lĩnh vực văn hóa - nghệ thuật - “Poetics” (Mỹ), tác giả Keyvan Sarkhosh - một giáo sư đến từ Viện Max Planck (Đức), chuyên về nghiên cứu mỹ học, đã cùng với các đồng nghiệp xác định xem chính xác điều gì khiến một bộ phim bị cho là “ngớ ngẩn”.

Phần đông những hồi đáp của người xem điện ảnh cho rằng khi họ nhìn thấy sự “rẻ tiền” trong nội dung và cách làm phim, thì ngay lập tức, một bộ phim sẽ bị định hình trong suy nghĩ của người xem là ngớ ngẩn, lãng xẹt.

Những phim kinh dị kinh phí thấp là thể loại có nhiều phim ngớ ngẩn nhất, nơi người xem có thể bắt gặp vô số những pha hù dọa hời hợt, những cảnh rùng rợn được thực hiện nửa vời, hay sự lạm dụng những cảnh quay bạo lực, tình dục… rất “rẻ tiền”.

Thái độ vừa xem vừa âm thầm bình luận, mỉa mai, châm biếm… chính là tâm thế của khán giả khi vô tình xem phải những bộ phim thuộc dạng này. Nhóm nghiên cứu nhận ra rằng chỉ có những “mọt phim” thực sự mới sẵn sàng dành thời gian để tiếp tục ngồi xem những bộ phim ngớ ngẩn, lãng xẹt.

Điều này thoạt tiên nghe có vẻ vô lý, nhưng kỳ thực lại rất hợp lý đối với các “mọt phim” vốn có sự am hiểu nhất định trong lĩnh vực điện ảnh. Vừa xem, họ sẽ vừa tận hưởng niềm vui thích đến từ việc phân tích quá trình làm phim dở tệ, dở từ khâu biên kịch cho tới dàn dựng, phân tích những điểm thiếu logic trong lời thoại và diễn biến…

Giáo sư mỹ học Keyvan Sarkhosh khẳng định: “Đối với những người xem điện ảnh dạng này, những bộ phim ngớ ngẩn, rẻ tiền lại có sự hấp dẫn riêng, đưa lại cho họ những cảm nhận, đánh giá khác với những phim nghệ thuật hoặc thương mại vốn được đánh giá cao”.

Thường dạng xem phim theo kiểu “mỉa mai” này chỉ xuất hiện ở những người xem có trình độ hiểu biết tương đối tốt về văn hóa - nghệ thuật, hay có thể nói là một dạng khán giả đã thưởng thức nghệ thuật đến một mức độ nhất định rồi, thì sẵn sàng “ăn tạp”, thưởng thức cả “thượng vàng, hạ cám” của nghệ thuật.

Những người xem như vậy có một phổ thưởng thức nghệ thuật khá rộng, khá khác biệt so với những giới hạn thưởng thức thường thấy của số đông công chúng.

Bích Ngọc
Theo Independent