Lý giải bí ẩn trong bức “Đêm đầy sao” của Van Gogh

Trong 3 ngày từ 16-18/6/1889, họa sĩ người Hà Lan Vincent van Gogh đã sáng tạo ra một trong những tác phẩm hội họa nổi tiếng nhất thế giới, bức “Đêm đầy sao” khắc họa cảnh vật nhìn từ cửa sổ một phòng bệnh trong bệnh viện tâm thần mà Van Gogh đang nằm điều trị. Bức tranh vĩnh viễn đi vào lịch sử như một trong những tác phẩm mỹ thuật khắc họa bầu trời đêm đẹp nhất.

Những bàn luận trong giới nghiên cứu hội họa về những đường xoáy ốc đặc trưng xuất hiện trong siêu phẩm hội họa này đã luôn đưa lại những cách lý giải khác nhau và vẫn chưa thôi gây “ám ảnh” đối với những người say mê tìm hiểu tranh Van Gogh.

Nhiều người cho rằng những vòng xoáy ốc này phản ánh tâm trạng mong manh, thất thường, thậm chí là vật vã của vị danh họa tại thời điểm đó.

Mới đây, một họa sĩ người Mỹ có tên Michael Benson đã có một cách lý giải mới về những vòng xoáy ốc đặc biệt xuất hiện trong bức “Đêm đầy sao”. Ông Benson cho rằng những vòng xoáy ốc này thực tế khắc họa một dải thiên hà trong vũ trụ và có thể đã được truyền cảm hứng từ những bức tranh xoay quanh chủ đề vũ trụ tại thời điểm đó.

Michael Benson là một họa sĩ kiêm nhiếp ảnh gia, mới đây, ông này đã cho ra mắt cuốn sách mới có tên “Cosmographics” (Hình ảnh vũ trụ). Cuốn sách đã nhắc nhiều tới bức “Đêm đầy sao” của Van Gogh.

Qua những tìm hiểu của mình, ông Benson cho rằng những nét vẽ trong bức “Đêm đầy sao” của Van Gogh khắc họa dựa theo hình ảnh “Thiên hà Xoáy ốc” (Whirlpool Galaxy) của nhà vũ trụ học người Anh - bá tước William Parsons - thực hiện hồi giữa thế kỷ 19.

Để quan sát bầu trời đêm, nhà quý tộc đã cho thực hiện một chiếc kính viễn vọng lớn nhất thời bấy giờ với đường kính thấu kính lên tới 1,8m. Bằng chiếc kính viễn vọng này, bá tước Parsons đã có thể quan sát Thiên hà Xoáy ốc và vẽ lại những quan sát của mình.

Ông Benson cho rằng chính bức vẽ của nhà vũ trụ học Parsons đã đưa tới những nét vẽ xoáy ốc rất đặc biệt trong bức “Đêm đầy sao” - bức tranh nổi tiếng nhất trong giới hội họa khắc họa bầu trời đêm.

Tại thời điểm vẽ bức tranh này, Van Gogh đang ở trong bệnh viện tâm thần của xã Saint-Rémy-de-Provence thuộc miền nam nước Pháp. Bức tranh đã khắc họa lại những quan sát của Van Gogh về đêm từ cửa sổ của một phòng bệnh.

Kỹ thuật vẽ xoáy ốc về sau còn tiếp tục xuất hiện trong những bức tranh khác của Van Gogh. Bức vẽ Thiên hà Xoáy ốc của bá tước Parsons khắc họa một thiên hà ở cách trái đất khoảng 23 triệu năm ánh sáng và có kích thước bằng dải Ngân hà, với đường kính khoảng 60.000 năm ánh sáng.

Cách lý giải của họa sĩ Benson về bức “Đêm đầy sao” thực tế không hoàn toàn mới. Tháng 6/2014, giáo sư Omar Nasim ở trường Đại học Oxford, Khoa Lịch sử, cũng đã đưa ra những quan điểm tương tự về mối liên hệ giữa hình vẽ dải thiên hà của bá tước Parsons và bức tranh của Van Gogh trong cuốn “Observing by Hand”.

Những cách lý giải về các hình xoáy ốc xuất hiện trong tranh Van Gogh sẽ không bao giờ được khẳng định là chính xác hoàn toàn. Nhưng nếu quả thực hình ảnh về Thiên hà Xoáy ốc đã đưa lại ý tưởng cho Van Gogh, thì ông quả đã khắc họa bầu trời đêm như thể một hiện tượng vũ trụ kỳ vĩ có thể chiêm ngưỡng bằng mắt thường.

Bức tranh của Van Gogh đã mở rộng trí tưởng tượng của người xem, đặt ra trước mắt họ sự kỳ diệu của vũ trụ như thể đang được chiêm ngưỡng qua một chiếc kính viễn vọng vô hình.

Bích Ngọc
Theo Daily Mail