Tử huyệt của NATO

Cũng giống như hội nghị thượng đỉnh NATO 2014 sau khi Nga sáp nhập Crimea, hội nghị thượng đỉnh năm nay cũng rất chú trọng tới mối quan hệ với Nga.

Hội nghị thượng đỉnh Warsaw đưa ra quyết định quan trọng là tăng cường sự hiện diện của NATO ở Đông Âu thông qua triển khai 4 tiểu đoàn đa quốc gia luân chuyển tại bốn nước Estonia, Litva, Latvia và Ba Lan, mỗi tiểu đoàn có quân số 1.000 người. Bộ tham mưu sẽ được đặt ở Ba Lan. Còn các nước Bulgari và Rumani sẽ có các lữ đoàn với khoảng vài trăm binh sĩ. NATO cũng dự kiến triển khai các đơn vị hậu cần ở Đông Âu và các xe thiết giáp nếu Mỹ hỗ trợ trực tiếp. Tuy nhiên các sức mạnh này chỉ mang tính biểu trưng nhằm buộc Nga phải thận trọng hơn mà không cho Nga có cớ để leo thang chiến tranh.

Tại hội nghị này, NATO cũng cam kết thực hiện nhiệm vụ canh gác vùng trời các nước Baltic và tuần tra ở vùng Biển Đen và vùng biển Baltic.

Theo giới phân tích, điều khiến lãnh đạo quân sự các nước phương Tây đặc biệt lo ngại là Nga có thể sử dụng “hành lang Suwalki”, một địa bàn hiểm yếu nằm giữa Ba Lan và các tiểu quốc vùng Baltic để tách lìa khối nước này với phần còn lại của NATO.

“Hàng lang Suwalki” thuộc Ba Lan, kéo dài khoảng 65 km, sát với Litva, có phong cảnh thiên nhiên hoang sơ, với đồi, hồ, thung lũng, và nhiều ngôi làng có lịch sử lâu đời. Thế nhưng vùng đất du lịch nổi tiếng Suwalki cũng là một tử huyệt của khối NATO.

Sau khi Nga tiến hành sáp nhập bán đảo Crimea năm 2014, các nhà quân sự NATO lo ngại Moskva có thể sử dụng hành lang này để chia cắt ba nước Baltic với NATO, và dùng địa bàn này làm bàn đạp tấn công. Trong thế đối đầu với Nga hiện nay, hành lang Suwalki được so sánh với “hành lang Fulda” nằm ở miền trung nước Đức trước năm 1989, nơi hàng ngàn binh sĩ Mỹ luôn ở trong tình trạng sẵn sàng chiến đấu, trước nguy cơ quân đội Liên Xô từ Đông Đức tràn sang.

Trả lời phỏng vấn báo Đức Die Zeit, tướng Ben Hodges, tư lệnh lục quân NATO tại châu Âu, nhận xét: “Nga có thể xâm chiếm các nước Baltic nhanh hơn khả năng phòng vệ của chúng ta”. Một báo cáo mới đây của Rand Corporation, một viện tư vấn về chính trị có trụ sở tại Mỹ, cũng đưa ra cảnh báo: “Quân đội Nga chỉ cần tối đa 60 giờ là có thể đánh được tới Tallinn (thủ đô Estonia) và Riga (thủ đô Latvia)”.

John R. Deni, chuyên gia ở Viện nghiên cứu chiến lược Mỹ, thuộc US Army War College, nhấn mạnh: “Chắc chắn là Nga sẽ nhắm vào hành lang Suwalki trong bất cứ xung đột nào với NATO, có liên quan đến các nước Baltic”.

Một phân tích của NBC News hồi năm ngoái dẫn lời tư lệnh lục quân NATO, theo đó, nếu muốn, quân đội Nga có thể nhanh chóng biến các cuộc tập trận thành một chiến dịch lấn chiếm đất đai. Lo ngại của lãnh đạo quân sự NATO xuất phát từ thực tế, ngay trong hiện tại Nga đã bố trí rất nhiều phương tiện quân sự hiện đại tại tỉnh Kaliningrad (Nga), phía bắc hành lang Suwalki, và phía nam của hành lang này là Belarus, một trong những đồng minh mật thiết nhất của Nga.

Mặc dù, trong hiện tại xác suất của việc Nga tấn công vào “hành lang Suwalki” được đánh giá là hết sức thấp, nhưng theo nhiều chuyên gia, rất có thể Moskva sẽ sử dụng những căng thẳng giữa dân địa phương Ba Lan với người thiểu số Litva, tại khu vực này để lấy cớ can thiệp.

Theo Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan Antoni Macierewicz, quân đội Ba Lan sẵn sàng đối phó với các xâm nhập từ Nga, nhưng chắc chắn một mình sẽ không đủ sức. Việc triển khai các đơn vị lưu động, có khả năng triển khai nhanh, tại khu vực này, là sách lược chính của NATO để đối phó với Nga.

Theo thứ trưởng Quốc Phòng Ba Lan, đơn vị can thiệp nhanh của NATO tại Ba Lan dự kiến sẽ được triển khai tại hành lang Suwalki.

Bên cạnh phương án bốn tiểu đoàn nói trên, hồi tháng 3/2016, Bộ Quốc phòng Mỹ đưa ra sáng kiến triển khai tại miền đông của châu Âu một lữ đoàn thiết giáp vận với hơn 4.000 quân, kể từ đầu năm 2017. Hành lang Suwalki ắt hẳn cũng nằm dưới sự bảo vệ của lực lượng này.

Các chuyên gia quân sự của NATO vẫn tin rằng Nga không có ý đồ tấn công biên giới các nước thành viên NATO nhưng lại lo lắng về thái độ không thể lường trước của Moskva. Nhiều chuyên gia cho rằng Tổng thống Putin đang sử dụng chiến thuật mập mờ trên tất cả các lĩnh vực như các kịch bản leo thang quân sự, ngưỡng sử dụng vũ khí hạt nhân, các cuộc tập trận.

Trước những động thái leo thang căng thẳng trên của NATO, Nga luôn cho rằng việc NATO tự nghĩ ra cái cớ “nước Nga nguy hiểm” để tăng cường kiềm chế Moskva. Việc NATO liên tục tập trận và diễu võ ở sát biên giới nước Nga đã khiến Moskva không còn cách nào khác là phải tăng cường sức mạnh quân sự để tự vệ.

Theo H.Phan/ AP, AFP, Reuters

PetroTimes