“Parasite”: Dấu son lịch sử của điện ảnh Châu Á

“Parasite” là một phim giật gân đình đám của điện ảnh Hàn Quốc. Phim được dàn dựng bởi đạo diễn Bong Joon-ho, ông cũng tham gia sáng tạo kịch bản cho phim. Bộ phim với những thông điệp sâu sắc đã được nhắc tới rất nhiều trên mặt báo của cả phương Đông và phương Tây trong năm qua. Đây cũng là một phim hiếm hoi của điện ảnh Châu Á đạt được nhiều vinh quang đến thế.

Chuyện phim theo chân các thành viên trong gia đình nhà Kim - những con người nghèo khó, đã tìm cách để thâm nhập vào gia đình nhà Park giàu có. Nhà Kim đã thực hiện nhiều kế hoạch để dần dần tất cả thành viên nhà họ, bao gồm bố mẹ và con cái, đều được vào làm cho nhà Park.

Họ đã từ từ từng bước “thâm nhập” vào gia đình nhà Park bằng cách đóng giả làm những người có bằng cấp cao, dày dặn kinh nghiệm, để được thuê mướn, tuyển dụng. Trong suốt quá trình làm việc cho nhà Park, các thành viên nhà Kim giả vờ như không có mối quan hệ gì gắn bó với nhau.

Phim đã được công chiếu tại LHP Cannes (Pháp) và trở thành bộ phim đầu tiên của Hàn Quốc giành giải Cành Cọ Vàng với số phiếu đồng thuận tuyệt đối từ các thành viên ban giám khảo.

Khi phim ra rạp rộng rãi trên thế giới, “Parasite” đã được khen ngợi là một trong những phim Hàn Quốc xuất sắc nhất. Phim xuất hiện trong nhiều danh sách bình chọn top 10 phim hay nhất năm và thậm chí là top những phim hay nhất của điện ảnh thế giới thập niên 2010.

Phim đã thu về 166 triệu USD từ phòng vé toàn cầu với mức kinh phí sản xuất chỉ 11 triệu USD. Đây là bộ phim có doanh thu cao nhất trong sự nghiệp của đạo diễn Bong và là phim có doanh thu cao thứ 3 trong lịch sử điện ảnh Hàn Quốc.

“Parasite” đã nhận được vô số giải thưởng điện ảnh. Tại giải Oscar, phim đang nhận được 6 đề cử, trong đó có đề cử ở các hạng mục quan trọng như Phim - Đạo diễn - Phim Quốc tế xuất sắc nhất. “Parasite” là phim Hàn Quốc đầu tiên gây tiếng vang lớn tại giải Oscar.

Phim đề cập tới khoảng cách giàu nghèo, chứa đựng nhiều cung bậc cảm xúc: hài hước, rùng rợn, thấm thía… Sự “vươn lên” của gia đình nhà Kim và sau cùng là cuộc xung đột đẫm máu đã khiến bộ phim đi từ hài kịch đến kết thúc bằng bi kịch.

“Parasite” có cách xây dựng kịch bản và dàn dựng thông minh. Chuyện phim lấy bối cảnh ở Hàn Quốc nhưng cũng có thể xảy ra ở bất cứ nơi nào khác. Các nhân vật trong phim có ngoại hình phản ánh nội tâm, điều này khiến người xem phương Tây dễ dàng hiểu được bộ phim.

Những đề tài được phản ánh trong phim cũng là những câu chuyện có tính thời đại và quen thuộc với người xem trên khắp thế giới, đó là câu chuyện về nhân cách - phẩm giá, đẳng cấp - địa vị, và những vật lộn trong cuộc sống.

Với không gian mở và thiết kế đề cao tính hình học, không gian sống hiện đại và đẳng cấp của nhà Park trở thành bối cảnh chính của bộ phim, cũng chính là nơi ẩn giấu những bí mật kinh hoàng. Thoạt tiên, biệt thự của nhà Park xuất hiện trong phim với vẻ sạch sẽ, sáng sủa, là một điểm đến của hy vọng đối với từng thành viên trong gia đình nhà Kim.

Không gian rộng rãi, sáng sủa, mọi đồ đạc ngăn nắp, gọn gàng của nhà Park hoàn toàn đối lập với không gian sống chật chội, tù túng, tối tăm, ẩm thấp và hôi hám của nhà Kim.

Căn hộ nghèo nàn dưới tầng hầm ấy là nơi người cha - ông Kim Ki-taek đang cùng vợ con sinh sống. Ông Kim không có việc làm ổn định, có lẽ suốt cả cuộc đời mình, ông chẳng có gì nhiều, ngoài một căn hộ nghèo nàn và tình cảm mà vợ con dành cho.

Gia đình bốn người nhà Kim sống một cách eo hẹp bằng những công việc thời vụ, khi người xem bắt đầu làm quen với họ, họ đang nhận gấp hộp pizza. Thực tế, những khó khăn chật vật kiểu ấy vẫn không đáng kể gì đối với các thành viên nhà Kim, bởi cuộc sống nghèo khó của họ còn có nhiều điều bẽ bàng hơn thế, nhưng vì đã quen nên đối với họ, mọi chuyện “cũng bình thường”.

Hoàn cảnh của nhà Kim thay đổi khi con trai của họ - Ki-woo - có được một công việc làm thêm “béo bở” - trở thành gia sư dạy tiếng Anh cho cô con gái của một gia đình giàu có - nhà Park.

Khoảnh khắc Ki-woo bước đi trên con phố yên tĩnh, vắng vẻ một cách kỳ lạ để tìm kiếm biệt thự của nhà Park đưa lại những cảnh phim thoáng rộng đầu tiên, bởi bối cảnh không còn giới hạn trong căn nhà dưới tầng hầm nữa. Ki-woo bước vào một thế giới hoàn toàn khác với môi trường sống của mình. Những gì được thấy ở nhà Park đều đối lập với hoàn cảnh sống thiếu thốn của nhà Kim.

Đối với Ki-woo và các thành viên khác của nhà Kim, căn biệt thự của nhà Park giống như một giấc mơ mà cả nhà họ bằng nhiều cách sẽ thâm nhập vào.

Các thành viên nhà Kim đã giật lấy, chộp lấy những vị trí công việc trong nhà Park, như làm gia sư, làm quản gia, làm lái xe. Họ đã dối trá về bằng cấp và kinh nghiệm, đã dùng những mưu mô, thủ đoạn để đánh bật những người đang đảm nhận những vị trí đó, dùng sự khéo léo đóng kịch để từ từ thâm nhập vào nhà Park.

Nhà Park dễ dàng nhận người mới vào làm mà không có bất cứ sự kiểm tra kỹ lưỡng nào về nhân thân, bằng cấp, tất cả chỉ qua những lời giới thiệu, thêm một vài giấy tờ được đưa ra.

Họ thực ra không phải dễ bị lừa như ông Ki-taek nghĩ, mà thực ra, nhà Park tuy giàu có nhưng lại không có đủ học thức và sự hiểu biết để kiểm soát tốt những vấn đề này. Sự giàu có đã giúp họ che giấu đi sự ngớ ngẩn tội nghiệp của mình.

Trong cuộc sống gia đình, vợ chồng nhà Park hoàn toàn không có khả năng nấu nướng, dọn dẹp, chăm sóc, giáo dục con. Họ rất vụng về và bất lực trong những chuyện ấy. Nhiều người sẽ tự hỏi ý nghĩa tiêu đề phim - “Ký sinh trùng” - là gì. Khi xem phim, họ sẽ nghĩ ngay rằng các thành viên nhà Kim đã sống “ký sinh” vào nhà Park.

Nhưng ngược lại, các thành viên nhà Park cũng sống “ký sinh” vào nhà Kim, bởi họ cần được giúp đỡ trong rất nhiều khía cạnh của đời sống. Nhà Kim gian dối và cơ hội; nhà Park ngốc nghếch và bất lực. Họ sống ký sinh vào nhau rất hài hước (trước khi bi kịch xảy tới).

Đạo diễn Bong rất đề cao cách thức quay phim trong “Parasite”. Những chuyển động của máy quay luôn khiến người xem có cảm giác hồi hộp hiếu kỳ không biết chuyện gì diễn ra tiếp theo trên màn ảnh. Cách quay của “Parasite” khiến họ không thể mất tập trung mà luôn có cảm giác bồn chồn chờ đợi những bất ngờ tiếp theo.

Khi quay cảnh gia đình nhà Kim, các thành viên nhà họ thường chen chật kín cả khuôn hình, có khi còn suýt ra ngoài khuôn hình. Cách quay này nhấn mạnh sự gắn bó đoàn kết của nhà Kim, khai thác sự chật chội ngột ngạt của không gian sống nhà họ, và báo trước một cuộc “tổng tấn công” của nhà Kim đối với nhà Park.

Đạo diễn Bong không hề ủy mị đa cảm trong cách khắc họa gia đình nhà Kim, sự gắn bó hay sự nghèo khó của nhà họ đều được ông khắc họa rất tỉnh táo.

Với nhà Park, ông cho thấy sự xa cách, lỏng lẻo, hời hợt của gia đình này bằng cách hiếm khi để cả bốn thành viên nhà Park cùng hiện diện trong một khuôn hình, ông luôn đặt các thành viên trong không gian riêng dành cho họ giữa căn biệt thự rộng lớn.

Bước ngoặt của bộ phim xuất hiện khi nhà Park có một chuyến đi xa, lợi dụng tình hình, nhà Kim liền mở tiệc trong biệt thự. Cuộc vui gián đoạn khi người quản gia cũ quay trở về đem theo một bí mật sửng sốt. Lúc này, các nhân vật bắt đầu trở nên bạo lực hơn, cảnh phim diễn ra trần trụi hơn, những tiếng cười cũng đáng sợ hơn.

Sự bình tĩnh, thản nhiên, tài khéo léo xoay xở của các thành viên nhà Kim vốn vẫn đưa lại tiếng cười hài hước cho người xem kể từ đầu bộ phim… không còn nữa. Xung đột không tránh khỏi nổ ra một cách dữ dội và tàn nhẫn...

Bích Ngọc