NSƯT Đức Lưu nghẹn ngào nhớ lại cảnh quay "Chí Phèo" tại vườn chuối

Phải quay tới 7 đúp cảnh Chí Phèo lật yếm Thị Nở trong vườn chuối

NSƯT Đức Lưu kể, bà hơn nghệ sĩ Bùi Cường gần 10 tuổi nên trước đó chị em chưa biết nhau. Thời điểm nghệ sĩ Bùi Cường tốt nghiệp trường Sân khấu – Điện ảnh thì bà đã là một diễn viên có tên tuổi, được nhiều người biết đến. Và khi bà nhận lời tham gia phim “Làng Vũ Đại ngày ấy” chị em mới gặp nhau lần đầu.

Bà còn nhớ, ngày bà đến thử vai Thị Nở ở Hãng Phim truyện Việt Nam (số 4 – Thụy Khuê, Hà Nội), cố NSND Phạm Văn Khoa dắt bà đến bên nghệ sĩ Bùi Cường nói: “Đây, mày có công nhận người yêu của mày trong phim đây không?”.

Lúc đó, nghệ sĩ Bùi Cường chưa nói gì vì thời đó nghệ sĩ Đức Lưu là một nhan sắc có tiếng của làng điện ảnh. Mãi đến khi hóa trang thành Thị Nở bước ra, nghệ sĩ Bùi Cường mới lại ôm chầm lấy bà “Ôi, chị Lưu ơi, cuối cùng cũng tìm được Thị Nở đây rồi”.

“Lúc nhìn tôi bước ra từ phòng hóa trang, Cường xúc động lắm. Là vì trước đó đoàn phim phải mất mấy tháng trời đi tìm người đóng vai Thị Nở nhưng tìm mãi không được. Còn khi mới gặp tôi mà Cường không nói gì là vì khi chưa hóa trang tôi cũng óng ả, tươi trẻ lắm”, NSƯT Đức Lưu chia sẻ.

Buổi thử vai hôm đó, nghệ sĩ Đức Lưu và Bùi Cường diễn cảnh Thị Nở mang bát cháo hành đến cho Chí Phèo khi biết Chí Phèo bị ốm. Trích đoạn thành công đến nỗi, sau này đạo diễn Phạm Văn Khoa đã lấy luôn đoạn diễn thử làm một cảnh giới thiệu phim và không phải quay lại lần thứ hai nữa.

Tuy nhiên, kỷ niệm mà NSƯT Đức Lưu nhớ nhất đó là khi quay cảnh Chí Phèo lật yếm Thị Nở trong vườn chuối bên bờ sông. Để quay cảnh này, đạo diễn Phạm Văn Khoa đã chọn một vườn chuối bên bờ sông để Thị Nở gánh nước đi từ dưới sông lên và nằm tênh hênh bên vườn chuối ngủ.

Và Chí Phèo say rượu đi từ trong làng ra thấy Thị Nở nằm hớ hênh ngủ liền mon men lại gần lật yếm bóp vú của Thị Nở. Thị Nở ra vẻ xấu hổ dùng một tay đánh bốp vào người Chí Phèo nhưng tay kia lại ấn cái lưng Chí Phèo xuống ngực mình. Theo nữ nghệ sĩ, đây là cảnh quay đậm tình người nhất mà không bộ phim nào có được.

“Tôi còn nhớ, lúc quay cảnh này, Bùi Cường căng thẳng và áp lực lắm. Phần vì hôm đó có Kim Mùi (vợ nghệ sĩ Bùi Cường) đi cùng, phần vì Cường ít tuổi hơn tôi nên hơi ngại ngần... Mà khi quay cảnh này không hiểu sao dân làng biết nên kéo ra xem đông lắm, dẫm nát cả ruộng ngô khoai xung quanh.

Cảnh này chúng tôi phải thực hiện tới 7 đúp vì có một số đúp Cường run tay nên làm tư thế lật yếm không chuẩn. Lúc thì lệch sang bên này, lúc lệch sang bên kia. Tuy nhiên, sau này khi dựng phim, đạo diễn Phạm Văn Khoa vẫn chọn cảnh đầu tiên vì cảnh đó tự nhiên mà có cảm xúc hơn cả.

Cho đến sau này, khi có dịp ngồi trò chuyện với nhau, chúng tôi đều rưng rưng xúc động. Cảnh tượng hôm đó cứ hiện về rõ mồn một làm chị em ngồi cạnh nhau mà cứ miên man trong ký ức”, NSƯT Đức Lưu kể thêm.

Nữ nghệ sĩ cho biết, thời điểm quay phim “Làng Vũ Đại ngày ấy”, nghệ sĩ Bùi Cường mới ra trường nên còn khá nhút nhát, rụt rè và hiền lành. Mỗi lần chị em trao đổi kịch bản với nhau, trong khi bà toàn xưng hô “cậu tớ” thì nghệ sĩ Bùi Cường vẫn lễ phép gọi “chị”, xưng “em”. Mãi khi tiếp xúc nhiều, thấy bà gần gũi, hòa đồng và tình cảm nam nghệ sĩ mới tự nhiên hơn.

Không ngờ em đi trước chị!

Có một điều khá đặc biệt là khi đóng phim “Làng Vũ Đại ngày ấy”, nghệ sĩ Bùi Cường rất hay cho bà Kim Mùi – vợ mình đi cùng. Có lần, khi nghỉ giữa cảnh, trong lúc trò chuyện, NSƯT Đức Lưu hỏi bà Kim Mùi “Vì sao em lại lấy nghệ sĩ?”. Bà Kim Mùi hỏi lại NSƯT Đức Lưu một câu rất dí dỏm: “Thế tại sao chị không lấy nghệ sĩ mà lại lấy ông giáo sư?”. Nghe vợ nghệ sĩ Bùi Cường hỏi, bà cũng bật cười rồi tự trả lời “Ừ nhỉ, vợ chồng là duyên số nhỉ?”.

NSƯT Đức Lưu cho rằng, vợ con nghệ sĩ Bùi Cường rất hãnh diện và tự hào về ông. Mỗi khi nhắc đến chồng, đôi mắt bà Kim Mùi bao giờ cũng ánh lên những niềm hạnh phúc. Có lần NSƯT Đức Lưu hỏi “Cuộc sống vợ chồng cô chú thế nào?”, bà Kim Mùi trả lời “Chị thấy em thế này… chứng tỏ em bình yên”. Nghe thế, nghệ sĩ Đức Lưu không hỏi thêm bởi biết cả hai sống với nhau rất bình yên và hạnh phúc.

Một kỷ niệm không thể nào quên khác đó là sau khi phim hoàn thành, NSƯT Đức Lưu với nghệ sĩ Trần Cang mang phim đi khắp nơi duyệt nhưng cửa nào cũng đòi cắt cảnh Chí Phèo lật yếm Thị Nở bên vườn chuối. Cuối cùng, một vị lãnh đạo cao cấp quê ở Hà Nam Ninh (cũ) mới duyệt cho chiếu phim mà không phải cắt cảnh đó.

“Sau khi xem phim xong, cụ bảo “Cắt cảnh đó thì còn gì là Chí Phèo nữa”. Cụ nói một câu như đinh đóng cột. Tôi vui mừng về báo tin cho Bùi Cường thì Cường cười “hì hì” bảo “Em biết rồi”. Chắc ai nói với Cường trước đó”, nghệ sĩ Đức Lưu nhớ lại.

Bộ phim kết thúc, tình chị em giữa NSƯT Đức Lưu và Bùi Cường thêm bội phần khăng khít. Cứ mỗi lần đi đâu với tổ làm phim, có gì nghệ sĩ Bùi Cường cũng gói mang về cho chị Đức Lưu. Thậm chí, có những hôm tối mịt rồi bà còn thấy Bùi Cường mang về cho bà một gói quà trong lá chuối, mở ra thì thấy mấy miếng lòng và mấy miếng dồi lợn.

Sau này, do nghệ sĩ Đức Lưu chuyển sang làm ở Ban Dân vận thành ủy Hà Nội nên chị em không có điều kiện gặp nhau nhiều như trước. Dẫu vậy, mỗi khi có ai mời đi giao lưu hoặc trò chuyện về vai diễn là cả hai nghệ sĩ lại gọi điện rủ nhau cùng đi.

“Dịp kỷ niệm 60 năm thành lập Hãng Phim truyện Việt Nam và kỷ niệm 65 năm Điện ảnh Cách mạng Việt Nam, tôi vẫn gặp Cường. Mỗi lần gặp, Cường lại ôm chặt tôi thân tình, hân hoan, phấn khởi lắm. Cậu ấy bảo: “Bây giờ em đi làm phim cho người ta ở trong Nam. Đi một vài tháng lại cầm chút tiền mang về cho vợ”. Cậu ấy không hề băn khoăn vì không được đóng phim nữa.

Năm ngoái, có một đơn vị bộ đội ở Bắc Ninh mời chúng tôi về giao lưu. Tôi gọi cho Bùi Cường thì Cường bảo đang làm phim ở TP.HCM. Tôi bảo Cường thu xếp công việc ra đi cùng tôi, vậy mà Cường vẫn ra. Hai chị em xuống đơn vị giao lưu với các lãnh đạo, chiến sĩ và quần chúng rất vui vẻ, cảm động. Hôm đó tôi có bảo là sao lại không cho vợ đi nhưng Cường bảo vợ em cũng bận lắm. Không ngờ đó là chuyến đi cuối cùng của Thị Nở và Chí Phèo. Tôi không bao giờ nghĩ Cường có thể đi trước tôi bởi cậu ấy vẫn khỏe mạnh, phong độ và say nghề lắm”, nghệ sĩ Đức Lưu nghẹn ngào.

Hà Tùng Long