Nhiều giải thưởng văn học thế giới mang tên "Andersen"

Giải này trao cho những nhà văn có nhiều tác phẩm văn học dành cho thiếu nhi và hoạ sĩ có nhiều thiết kế minh hoạ ấn tượng cho những cuốn sách thiếu nhi. Được cử hành trọng thể trong khuôn khổ Ðại hội của Hội đồng quốc tế về văn học cho thanh thiếu niên vừa diễn ra ngày 25/8 tại London, Anh, giải đã vinh danh nữ văn sĩ Maria Teresa Andruetto, người Argentina và họa sĩ Peter Sis của Cộng hoà Séc. Họ là hai trong số rất nhiều những nhà văn, hoạ sĩ có đóng góp lớn lao đối với văn hoá đọc của thanh thiếu niên thế giới.

Maria Teresa Andruetto sinh năm 1954 tại tỉnh Cordoba, Argentina. Bà viết sách ở rất nhiều thể loại: từ tiểu thuyết, thơ cho đến phê bình văn học, đề cập tới hàng loạt chủ đề như cuộc sống của những người di cư, thế giới nội tâm, sự bất công trong xã hội, tình yêu, nghèo đói, xung đột chính trị và bạo lực... Giọng văn của bà được cả người lớn lẫn trẻ nhỏ yêu thích, bà từng giành nhiều giải thưởng văn chương trong đó giải Hans Christian Andersen chắc chắn là giải thưởng danh giá nhất trong sự nghiệp của bà bởi nó được coi như giải Nobel Văn học dành cho thiếu nhi. Hội đồng trao giải nhận xét Maria Teresa Andruetto "làm chủ ngôn ngữ, sáng tạo nên những tác phẩm ý nghĩa và độc đáo, đề cao tính thẩm mỹ trong văn học" và chọn bà là nhân vật được vinh danh năm nay từ danh sách 27 nhà văn được đề cử trao giải.

Peter Sis, người Cộng hoà Séc, sinh năm 1949 là họa sĩ nổi tiếng, tác giả của những minh họa độc đáo cho các tạp chí Time, Newsweek, Esquire, The Atlantic Monthly… và đặc biệt là các cuốn sách tranh cho thiếu nhi. Ông đã được chọn ra từ danh sách đề cử 30 họa sĩ có sự đa dạng trong thiết kế và kỹ thuật thể hiện nghệ thuật. Những tác phẩm minh hoạ của Peter Sis thể hiện "sự độc đáo phi thường và sức sáng tạo vô hạn, đề cập đến những câu chuyện có nhiều tính ẩn dụ, hàm chứa nhiều lớp lang ý nghĩa, có thể hiểu theo nhiều cách khác nhau. Sis sử dụng những hình mẫu thiết kế và phong cách sáng tác đa dạng, biến đổi không ngừng qua từng tác phẩm".

Giải sách thiếu nhi quốc tế Hans Christian Andersen được Hội đồng quốc tế về văn học cho thanh thiếu niên trực thuộc UNESCO thành lập năm 1956, trao tặng hai năm một lần (vào các năm chẵn) cho một nhà văn và một họa sĩ trình bày sách cho thiếu nhi xuất sắc nhất trên thế giới. Theo quy định, người được giải này phải đang còn sống và chỉ được nhận huy chương, bằng chứng nhận, không có phần thưởng bằng hiện vật nhưng uy tín sẽ được công nhận trên toàn thế giới. Ðiều kiện để được đề cử nhận giải này là tác phẩm phải được ấn hành ít nhất bằng ba thứ tiếng nước ngoài.

Để tỏ lòng kính trọng và yêu quý nhà văn người Ðan Mạch vĩ đại, Hans Christian Andersen, hàng năm, cứ vào ngày 2/4 – ngày sinh của nhà văn Andersen, một nước thành viên tham gia Hội đồng lại đứng ra đăng cai tổ chức Ngày Sách Thiếu nhi quốc tế.

Đồng thời, giải IBBY-Asahi Reading Promotion, nằm trong khuôn khổ giải của Hội đồng quốc tế về văn học cho thanh thiếu niên, cũng định kỳ hai năm một lần trao cho hai tổ chức có những cống hiến, hoạt động tích cực nhằm thúc đẩy phong trào đọc sách trong thanh thiếu niên tại quốc gia mình. Năm nay giải được trao cho tổ chức Abuelas Cuentacuentos của Argentina và SIPAR của Campuchia.

Abuelas Cuentacuentos tổ chức chương trình “Nghe bà kể chuyện” trong đó những người già sẽ được tập huấn để tham gia kể chuyện cổ tích cho những em nhỏ sống trong những khu vực nghèo khó không có tiền mua sách truyện.

Tổ chức SIPAR của Campuchia thường tổ chức các khoá tập huấn, nâng cao trình độ cho những người làm việc trong ngành xuất bản, viết sách truyện cho thiếu nhi và thiết kế minh hoạ. Họ đã thực hiện hoạt động này đều đặn trong suốt 30 năm qua và góp phần không nhỏ trong quá trình xây dựng một nền văn hoá đọc tại đất nước này, đồng thời giúp chính phủ xử lý vấn nạn mù chữ.

Trên thế giới, hiện nay có hai giải thưởng cùng có tên Hans Christian Andersen, ngoài giải thưởng cấp quốc tế này còn có giải thưởng của quốc gia Ðan Mạch mới ra đời từ năm 2009, nhà văn nhận được giải này sẽ được trao phần thưởng là 500.000 krôn Ðan Mạch (tương đương 86.000 USD).

Lễ trao giải Hans Christian Andersen của Đan Mạch năm nay được tổ chức vào ngày 30/9 tại thành phố Odense - nơi sinh ra của nhà văn Đan Mạch thế kỷ 19 Hans Christian Andersen, nữ nhà văn Mỹ gốc Chile Isabel Allende, 70 tuổi, đã vinh dự được trao giải thưởng văn học lớn nhất Đan Mạch này. Giải thưởng này cũng được trao cho những nhà văn có nhiều đóng góp quan trọng trong lĩnh vực sáng tác văn học cho thanh thiếu niên. Nữ văn sĩ người Anh J.K. Rowling đã từng được trao giải này năm 2010.