Chèo Hà Nội mang “bom tấn” đến cuộc thi Chèo toàn quốc

Tại cuộc thi Nghệ thuật Sân khấu Chèo chuyên nghiệp toàn quốc 2016 diễn ra từ 24/9 đến 8/10 tại Ninh Bình do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức, 18 đơn vị nghệ thuật đã mang đến27 vở diễn, trong đó, Nhà hát chèo Hà Nội có tới 3 vở diễn – là một trong những đơn vị có số lượng vở diễn nhiều nhất Cuộc thi.

Ngay đêm khai mạc, Nhà hát chèo Hà Nội vinh dự được BTC chọn diễn mở màn với vở “Cánh chim trắng trong đêm”, đạo diễn – NDND Doãn Hoàng Giang. Đây là vở diễn từng đoạt Huy chương vàng Liên hoan sân khấu Thủ đô 2014. Vở diễn đề cao tinh thần yêu nước, tính nhân văn của nhân dân Hà Hội những tháng ngày khói lửa chống thực dân Pháp xâm lược những năm 50 thế kỷ trước. Tình yêu cháy bỏng nhưng đơn phương của một sỹ quan Pháp đối với một thiếu nữ Tràng An đã thực sự trở thành một câu chuyện tình đầy nhân văn, hiếm gặp. Dù chuyện cũ nhưng vẫn mang tính thời sự bởi câu chuyện được kể bằng lối hiện đại, và những thủ pháp sân khấu cũng rất thời thượng dù ngôn ngữ rất chèo, rất dân gian.

Một vở diễn khác cũng của đạo diễn NSND Doãn Hoàng Giang dàn dựng cho Chèo Hà Nội tham dự cuộc thi lần này, đó là “Nàng thứ phi họ Đặng”. Đây là một vở dã sử với thông điệp nóng hổi tới tận hôm nay, đó chính là tôi trung thì bị thất sủng mà nịnh thần lại được tôn sùng trong các triều đại cũ. Nhưng cuối cùng, chính nghĩa vẫn thắng và cái ác sẽ phải trả giá.

Một câu chuyện cũ nhưng mang tư tưởng rất thời đại có ý nghĩa với bất kỳ giai đoạn lịch sử nào. Nếu như Cánh chim trắng trong đêm mang nhiều thủ pháp hiện đại thì “Nàng thứ phi họ Đặng” lại đậm chất dân gian và “đặc” chèo. Mạch chuyện dễ hiểu, nhẹ nhàng và nội dung mang tính giáo dục cao. Lối diễn và các bài hát khai thác tối đa chất liệu truyền thống và có sự sáng tạo khi có những đoạn làm mới về âm nhạc khiến cho vở diễn vừa mang giá trị vốn cổ, lại vừa tạo được sự trẻ trung phù hợp với đời sống hiện nay.

“Bom tấn” thứ 3 của Chèo Hà Nội chính là vở diễn “Chuyện tình trên bến Nam Xang” của đạo diễn – NSND Lê Hùng. Nếu như 2 tác phẩm của NSND Doãn Hoàng Giang đậm chất chèo thì tác phẩm của NSND Lê Hùng lại như một cuộc “phá cách”, cải tiến mạnh mẽ cho chèo.

Lần đầu tiên, một vở chèo “ma” quá hấp dẫn bởi cách dàn dựng và những thủ pháp sân khấu hiện đại. Lâu nay, chèo thường dùng tính “ước lệ” để diễn giải về không gian, thời gian. Tuy nhiên, NSND Lê Hùng đã dùng nhiều tính thực tế (như ngôn ngữ trong điện ảnh) để dàn dựng vở diễn tạo nên sự khác biệt lớn đối với những vở chèo truyền thống. Một sân khấu mờ ảo, ma mị đầy ám ảnh. Những đạo cụ trên sân khấu được “thổi hồn” qua ánh sáng laser, khói lạnh, kỹ xảo sân khấu... khiến người xem có cảm giác như lạc vào một không gian huyền tích thực sự cuốn hút.

Có thể nói, “Chuyện tình trên bến Nam Xang” là một cuộc “cách mạng” về dàn dựng cho chèo, tiên phong trong việc đầu tư biến chèo “chiếu” thành chèo hiện đại nhưng vẫn giữ được chất dân gian truyền thống. Minh chứng là các vai diễn hát rất nhiều bài chèo theo các điệu chèo cổ thật ngọt ngào, duyên dáng và đầy tính nghệ thuật.

Có thể nói, ngoài sự đầu tư dàn dựng của Nhà hát dưới sự chỉ đạo của NSND Thuý Mùi – Giám đốc Nhà hát, cùng sự nhiệt huyết của đạo diễn NSND Doãn Hoàng Giang, NSND Lê Hùng thì 3 vở diễn được đồng nghiệp gọi vui là “bom tấn” của Chèo Hà Nội phải kể đến sự thể hiện rất xuất sắc của dàn viễn viên tài năng như: NSƯT Đức Thuận, NSƯT Thanh Loan, NSƯT Minh Nhan, NSƯT Ngọc Ánh, NSƯT Minh Hằng, NSƯT Hoài Thu, Quốc Phòng, Việt Thắng, Thu Hoà, Ngọc Dương, Quang Dương, Thu Hà, Đào Dũng…

Với 3 vở diễn được đầu tư lớn, Nhà hát chèo Hà Nội được đồng nghiệp đánh giá là cánh chim đầu đàn trong cuộc thi nghệ thuật chèo chuyên nghiệp đang được tổ chức tại Ninh Bình.

Trước đó, Chèo Hà Nội cũng chiếm được thiện cảm của khán giả khi đoạt nhiều Huy chương vàng tại các Hội diễn và nổi lên như một đơn vị nghệ thuật truyền thống hàng đầu trong việc đổi mới cách làm, bắt kịp vời đời sống hiện đại, vẫn giữ được những tinh hoa của bộ môn nghệ thuật dân gian nhưng tiệm cận được với công chúng ngày nay.

Kiều Anh