Truy thủ phạm gây chóng mặt và mất thăng bằng đột ngột

Gốc tự do gần đây đã được chứng minh là nguồn gốc gây nên bệnh lý thiếu máu não, từ đó sinh ra hàng loạt triệu chứng cho cơ thể, điển hình như chứng chóng mặt, hoa mắt...

Thiếu máu não gây ra những cơn chóng mặt, hoa mắt...

Thực hiện động tác xoay đầu trong buổi tập yoga, dù xoay rất chậm so với nhịp đến của thầy, chị Quỳnh Hoa (Khâm Thiên, Hà Nội) vẫn hoa mày chóng mặt, loạng choạng không giữ được thăng bằng ngã chúi xuống đất.

“Dạo này, mình thấy sức khỏe có vấn đề nên mới định đi tập yoga cho khỏe, ai dè... Bình thường sức khỏe rất tốt, nhưng thời gian gần đây, đang ngồi đứng dậy bước đi, một hai bước đầu không sao, đến bước thứ ba thì hoa mắt, tối sầm mặt lại, bám vội vào tường mất cỡ chục giây mới trở lại bình thường. Ông xã thấy hiện tượng này mấy lần, nhắc mình đi khám mà còn ngại chưa đi, tính tập yoga nhẹ nhàng… mà giờ tập cũng không nổi”, chị Hoa cho biết.

Khi đi khám tại khoa Viện Lão khoa Trung ương, chị Hoa được chẩn đoán máu lên não kém gây tình trạng hoa mày chóng mặt, nhất là khi thay đổi tư thế.

GS.TS Phạm Thắng, GĐ BV Lão khoa Trung ương cho biết, chóng mặt là tình trạng phổ biến ở mọi lứa tuổi và càng tăng khi tuổi càng cao. Chóng mặt có thể là triệu chứng của rất nhiều bệnh, trong đó, nguyên nhân thiếu máu não gây chóng mặt rất phổ biến, đặc biệt là ở phụ nữ.

Thống kê cho thấy, có đến 87% trường hợp thiếu máu não bị chóng mặt hoặc có cảm giác loạng choạng khi đi hoặc đứng, bập bềnh như say sóng, thường kèm theo buồn nôn, nôn, sắc mặt trắng bệch, ra mồ hôi lạnh. Có người cảm thấy hoa mắt, tối sầm mặt lại, nhất là khi thay đổi tư thế. Có trường hợp khi xoay đầu đến vị trí nào thì tình trạng chóng mặt sẽ nặng thêm và triệu chứng sẽ giảm khi xoay ngược lại... Các cơn chóng mặt kiểu này có thể chỉ ngắn vài phút, có khi kéo dài đến vài ngày.

Cơ thể chúng ta giữ thăng bằng được nhờ vào 3 hệ thống chính trong não, gồm: cơ quan tiền đình, hệ thống thính giác, hệ thống cảm thụ bản thể (cảm nhận vị trí - tư thế cơ thể trong không gian). Mọi biến đổi bệnh lý ở mạch máu liên quan đến chức năng điều tiết cân bằng đều có thể gây ra mất thăng bằng, chóng mặt, quay cuồng, dẫn đến mọi hoạt động và việc đi lại trở nên khó khăn.

Chóng mặt thường do thiếu máu động mạch đốt sống - thân nền gây ra. Động mạch này phân nhánh đến các động mạch tai trong, tiền đình ngoại biên, nhân tiền đình ở thân não và mặt lưng của tủy. Trong trạng thái bình thường, những phân nhánh này rất nhỏ và mảnh. Khi có xơ vữa động mạch, cục máu đông làm giảm lưu lượng máu của mạch đốt sống - thân nền thì những phân nhánh này bị ảnh hưởng gây thiếu máu ở các cơ quan này và các đường truyền dẫn thần kinh của nó, dẫn đến chóng mặt.

Thủ phạm gây thiếu máu não

Theo GS Thắng, trong cơ chế bệnh sinh của thiếu máu não, thành mạch máu thường là nơi bị tổn thương đầu tiên. Chính sự chuyển hóa liên tục nơi lớp nội mạch mạch máu mà rất nhiều gốc tự do sinh ra tại đây. Với đặc tính chuyên đi cướp điện tử của các nguyên tử khác, gốc tự do gây hại lên thành mạch bằng cách gây tổn thương cấu trúc tế bào thành mạch, dẫn đến sự hình thành, phát triển các mảng xơ vữa và cục huyết khối.

Mảng xơ vữa hay cục máu đông khiến mạch máu não hẹp lại, co thắt hoặc tắc nghẽn gây nên tình trạng thiếu máu não làm chóng mặt, hoa mắt. Do các triệu chứng này chỉ tồn tại trong thời gian ngắn nên bệnh nhân thường chủ quan không đi khám bệnh. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, việc thiếu máu não sẽ làm tăng nguy cơ đột quỵ não.

Chống gốc tự do, bảo vệ mạch máu não

Khi bị chóng mặt, quay cuồng, không nên xem nhẹ mà cần chú ý theo dõi. Nếu cơn chóng mặt xuất hiện thường xuyên hay kéo dài, làm ảnh hưởng đến sinh hoạt và công việc, không nên tự ý dùng thuốc mà cần đi khám để được điều trị đúng cách.

Gần đây, các nhà khoa học Mỹ đã chiết xuất thành công chất chống gốc tự do từ thiên nhiên, nổi bật như Anthocyanin, Pterostilbene có trong Blueberry sinh trưởng ở Bắc Mỹ. Anthocyanin, Pterostilbene có khả năng tiêu diệt các gốc tự do gây hại trong mạch máu, ức chế quá trình viêm, tăng tổng hợp các men cần thiết, qua đó làm giảm hiện tượng xơ vữa, giúp giãn mạch và ngăn ngừa huyết khối hiệu quả, khơi thông dòng máu lên não, giảm thiểu các triệu chứng của thiếu máu não, cải thiện tình trạng chóng mặt, hoa mắt, mất thăng bằng...

Anh Thư