Suy giảm thị lực – Nguyên nhân và giải pháp

Trong bài viết này, bác sỹ Phi Duy Tiến (Phó Giám đốc Bệnh viện mắt TP.HCM) sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về nguyên nhân gây suy giảm thị lực, đồng thời tư vấn một số giải pháp để phòng ngừa và chăm sóc đôi mắt…

Thưa bác sỹ, tình trạng suy giảm thị lực đang có chiều hướng tăng mạnh trong giới trẻ. Bác sỹ đánh giá như thế nào về vấn đề này?

Đây là một vấn đề đáng lo ngại. Các khảo sát về tật khúc xạ trong học sinh ở nước ta trong thời gian gần đây cho các con số đáng giật mình. Tại các thành phố lớn như TP.HCM, tỷ lệ này là 30-60% tùy khu vực. Khu vực trung tâm của các đô thị, các trường chuyên, lớp chọn, là những nơi có tỷ lệ học sinh bị tật khúc xạ đặc biệt cao. Tính chung cả nước, tỷ lệ học sinh bị tật khúc xạ vào khoảng 25-30%, tức là cứ 3-4 em học sinh thì có một em bị tật khúc xạ.

Đó là chưa kể đến hội chứng khô mắt đang lan rộng ra toàn cầu, rất đáng báo động khi có tới 17% dân số thế giới mắc phải chứng bệnh này. Bệnh thường chủ yếu tập trung vào nhóm những người làm việc trong văn phòng và tiếp xúc với màn hình máy vi tính trong thời gian dài, và giới công sở văn phòng ở nước ta cũng không phải là ngoại lệ.

Vậy đâu là nguyên nhân dẫn đến những căn bệnh và hội chứng về mắt này, thưa bác sỹ?

Đối với trẻ em, hiện giới chuyên gia xác định có hai yếu tố nguy cơ chính làm cho trẻ em bị tật khúc xạ, đó là yếu tố di truyền (nguồn gen) và sử dụng mắt quá mức. Về di truyền, theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới cho thấy Châu Á là nơi có nhiều người bị tật khúc xạ, bao gồm Ấn Độ, Pakistan, Bangladesh, Trung Quốc, Mông Cổ, Hàn Quốc, và Việt Nam. Cư dân khu vực này có mang những gen khiến cho họ dễ bị tật khúc xạ, nhất là khi có tác động của các yếu tố khác. Yếu tố thứ hai là việc sử dụng mắt quá mức cho hoạt động nhìn gần.

Con em chúng ta ngày nay phải theo một chương trình học khá nặng, và còn phải học thêm nhiều môn. Thời gian ít ỏi còn lại đáng lẽ dành cho mắt nghỉ ngơi thì lại sa đà vào game, máy tính, và các hình thức giải trí khác đòi hỏi mắt phải căng ra làm việc. Hậu quả là mắt lúc nào cũng phải điều tiết quá mức nên gây ra tật khúc xạ. Sự tương tác của hai yếu tố nguy cơ này chính là thủ phạm của tình trạng gia tăng tật khúc xạ ở con em chúng ta ngày nay.

Còn đối với những người làm văn phòng, do thường ngồi trước máy vi tính lại làm việc tập trung cao độ nên hay quên và rất ít chớp mắt. Bên cạnh đó, việc ngồi thường xuyên trong phòng có máy lạnh, độ ẩm thấp khiến cho nước mắt bị bay hơi nhanh, dẫn đến khô mắt, mờ mắt, đỏ mắt. Rất nhiều người thường bỏ qua các dấu hiệu triệu chứng của khô mắt, hoặc do sự thiếu hiểu biết về sự nguy hiểm của căn bệnh này nên coi thường nó. Hậu quả của chứng khô mắt nếu để lâu không được chữa trị sẽ rất nguy hiểm, vì khi chứng khô mắt phát triển thành viêm nó sẽ kéo theo nhiều tổn thương cho giác mạc, dẫn đến nhiễm trùng và viêm loét. Nếu vết viêm loét quá nặng thì sẽ mất thị lực hoàn toàn.

Chúng ta có những giải pháp nào để phòng ngừa suy giảm thị lực cũng như chăm sóc tốt cho đôi mắt của mình không, thưa bác sỹ?

Chăm sóc mắt là phải chăm sóc toàn diện, từ chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi đến điều trị triệt để những bệnh mắc phải. Để giảm nguy cơ tật khúc xạ, cần phải làm sao để tránh tình trạng mắt phải điều tiết quá mức, tức là giảm thời gian và cường độ làm việc của mắt. Có nhiều cách giúp giảm căng thẳng cho mắt như tăng cường chiếu sáng trong lớp học, giảm tải chương trình học, tránh việc học thêm, hạn chế hình thức giải trí bằng xem truyền hình hay chơi game, tăng cường các hoạt động ngoài trời, ăn các thực phẩm giàu vitamin A, vitamin E.

Còn để tránh khô mắt, ta nên thường xuyên chớp mắt và nhắm mắt nghỉ khoảng 1-2 giây khi phải làm việc bằng mắt, nhằm điều tiết sự tiết nước mắt của tuyến lệ, giảm quá trình bốc hơi nước mắt và giúp làm ẩm bề mặt nhãn cầu tốt hơn. Tránh ngồi ngay luồng gió bay ra của máy điều hòa và quạt gió. Trong khoảng thời gian làm việc, cứ mỗi nửa giờ nên dùng tay thực hiện các động tác massage nhẹ cho mắt, hoặc thực hiện động tác xoay liếc mắt theo chiều kim đồng hồ và ngược lại trong khoảng 10-15 giây, hay chỉ cần che 2 mắt của mình trong vòng vài mươi giây là ổn.

Bên cạnh đó, nên có chế độ ăn uống dinh dưỡng nhiều rau xanh, trái cây tươi, thịt cá đầy đủ để bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho mắt và nên uống nhiều nước. Khi đã bị khô mắt, các bạn nên đến khám và điều trị ở các cơ sở y tế có uy tín để được điều trị đúng cách và hiệu quả.

Nói đến dinh dưỡng cho mắt, người ta thường đề cập đến Cao Việt Quất. Xin bác sỹ giải thích rõ hơn về giá trị của Cao Việt Quất đối với đôi mắt ạ?

Thật ra, cái tốt cho đôi mắt chúng ta là những chất như vitamin A, E có trong rau củ mà chúng ta ăn thường ngày, ngoài ra còn có Cao Vaccinium Myrtillus được chiết xuất từ cây Việt Quất. Tuy nhiên, chỉ có loại cây Việt Quất mọc hoang dại ở vùng rừng, núi Châu Âu và miền Bắc nước Mỹ mới có loại cao này mà thôi. Gần đây, một số nghiên cứu tiền lâm sàng và lâm sàng cho thấy, Cao Vaccinium Myrtillus (Cao Việt Quất) kết hợp với vitamin E có tác dụng ngăn chặn hình thành đục thủy tinh thể, có hiệu quả ngăn ngừa cao trong bệnh lý võng mạc do đái tháo đường, có tác dụng ổn định collagen, chất thủy dịch được lưu thông vào ra nhãn cầu liên tục duy trì áp lực nội nhãn, giúp mắt điều tiết tốt, giảm nhức mỏi mắt, cải thiện thị lực.