Mẹ và bếp lửa

Đó là mùa đông của những ngày thơ ấu, tôi chắc rằng nó rét hơn bây giờ nhiều. Như thường lệ tôi thức giấc khi trời còn tối mịt nhưng vẫn cuộn tròn trong chăn, nghe mưa đuổi nhau rơi long tong dưới mái hiên. Kỳ thực những cơn mưa mùa đông không vồn vã như những cơn mưa mùa hè, vậy mà cũng khiến cho cái rét ngọt đến cắt da, cắt thịt.

Mẹ tôi trở dậy khi nghe tiếng gà đầu tiên báo sáng. Bao giờ cũng thế, mẹ là người thức dậy sớm nhất nhà. Mẹ lạch cạch chuẩn bị xoong nồi và bắt đầu nhen lửa. Tôi nghe rất rõ tiếng mẹ xoẹt que diêm, tiếng lép bép của đám lá đạch khô mẹ dùng mồi lửa. Và khói - mùi của cỏ cây thân thuộc. Ánh lửa lúc này đã bắt đầu len qua tấm vách ngăn giữa nhà trên và chái bếp chập chờn đổ ra nền nhà những hột sáng.

Như không thể cưỡng lại được nữa, tôi vung ra khỏi chiếc chăn bông ấm áp, chạy ù vào nép bên cánh áo mẹ. Vừa xuýt xoa hơ tay, áp tay vào má vào cằm cho ấm. Mẹ tôi vẫn một que cời trong tay đều đều nhom củi. Thường củi dùng cho việc đun nấu vào mùa đông được mẹ tôi góp nhặt, phơi phóng và cất đặt cẩn thận suốt nhiều tháng trời nên cháy rất đượm. Lửa bập bùng tí tách, có lúc vờn lên cao thật đẹp. Một làn hơi ấm tỏa ra bao bọc khắp gian bếp nhỏ. Giờ khắc ấy trong ánh mắt trẻ thơ tôi dường như cả không gian và thời gian ngưng đọng, gió mưa và rét mướt mùa đông như không còn hiện hữu.

Theo quán tính, tôi tinh nghịch với tay bắt con mèo mướp đang thiu thiu ngủ nướng bên đống tro, đem hơ gần bếp. Được ở gần hơi ấm mèo ta tỏ ra khoan khoái, dễ chịu vô cùng. Nó rướn người kêu meo meo nũng chủ, tôi hào phóng ôm nó vào lòng vuốt ve bộ lông mướt như tơ. Thân tình là vậy nhưng cũng lắm lần tôi bất cẩn để mèo bị lửa liếm cháy rụi mất cái râu. Mẹ tôi hốt hoảng: “Thả mèo ra đi, mèo bị cháy râu làm sao bắt chuột!”.

Thế giới tuổi thơ của tôi dường như thu hẹp trong gian bếp ấy. Thích nhất là khi được mẹ nhờ canh bếp để mẹ ra ngoài có tý việc. Tôi bắt chước mẹ, cũng một que cời nong than đẩy củi, cũng tập tành nhen lửa khi nó “chẳng may” bị tắt, rồi chốc chốc lại ghé miệng thổi vù mặc dầu lửa trên bếp vẫn đang cháy rất đượm. Ngó cái bóng của mình in lên nền nhà, lên bức vách, tôi nghĩ mình đã là... người lớn rồi!

Thật chẳng dễ gì bứt ra khỏi gian bếp ấm áp khi mẹ dục đi đánh răng, rửa mặt, vào ăn sáng để còn tới trường. Bữa sáng mùa đông thường được mẹ tôi dọn ngay trong bếp. Món ăn vẫn chỉ là cơm vừng, cơm rang tóp mỡ, có khi là khoai xéo hoặc cháo bắp cải, vậy mà tôi và các anh chị em của mình đã ăn một cách ngon lành.

Chúng tôi bước ra cuộc đời từ gian bếp nhỏ ấp iu, nồng đượm. Mỗi người một phương trời, một chí hướng, mỗi người ai cũng có riêng cho mình “ngọn khói trăm tàu”, “niềm vui trăm ngả” nhưng “chẳng bao giờ quên nhắc nhở” hình ảnh về: “Một bếp lửa chờn vờn sương sớm”. Bên mẹ và bếp lửa chúng tôi thấy mình thật giàu có biết bao!

Nguyễn Hòe