Chớm Đông

Trong tiềm thức tuổi thơ tôi những ngày lập Đông là khi khoảng trời trong xanh bỗng nhuốm một màu mây xám bạc, cơn gió heo may hun hút kéo theo mưa phùn lất phất nhưng cũng đủ làm ai đó phải so vai vì lạnh và cả cái phố huyện nghèo cũng run run trong cơn gió đầu mùa...

Tiếng là chợ huyện nhưng cũng chỉ lèo tèo vài hàng quán tranh tre nứa lá. Sau khi bán xong mấy buồng chuối hoặc gánh khoai lang mẹ lại dúi cho mấy đồng tiền lẻ vào quán bánh ướt bà Thí (chả trách trẻ con đứa nào cũng đòi theo mẹ đi chợ) vị bánh ướt mới tráng nóng hổi bùi bùi quyện với dư vị cay nồng của nước chấm vừa ăn vừa hít hà trong tiết trời Đông sao ngon lạ, cuối buổi lại lục tục theo mẹ cuốc bộ bảy, tám cây số ra về, đến nhà đôi chân mỏi nhừ vậy mà lần sau vẫn vấn áo mẹ đòi theo cho bằng được...

Đầu Đông cũng là buổi giáp hạt, vụ mùa chưa đến vì vậy vật phẩm bán được chỉ lo tập trung đong gạo, cái loại gạo tồn kho lâu ngày bốc mùi ẩm mốc nhưng có lúc còn không có mà đong, cô mậu dịch viên của cửa hàng lương thực như biết sắp đến ngày lụi tàn của thời bao cấp nên suốt ngày cau cau có có...

Gió mùa hun hút thổi, biển động nên phiên chợ nghèo cũng tiêu điều với vài mớ rau vụ Đông, thau mắm thính lâu ngày.

Bà ngoại lại hỉ hả với cái hũ mắm cà đắc dụng trong những này Đông tháng giá: Mùa hè khi dứa vào chính vụ, giá rẻ, bà mua về gọt vỏ cắt lát phơi khô cùng dưa gang muối. Cà dại tụi tôi chăn bò hái về cả thúng, những quả cà tròn mẩy như viên bi được bà ngâm muối rồi kỳ công phơi lại hai nắng đến khi nheo lại thì cho tất cả vào cái hũ sành mỗi lớp dưa cà rải lên một lớp muối sau mới dùng lá chuối và cật tre gài kỹ không cho lộng gió, bà móm mém cười “làm cho có để mưa gió mà ăn”. Lũ nhóc chúng tôi lấm lem háu đói vừa ăn vừa hít hà vì vị cay. Bát cơm gạo xấu, vị cà giòn tan cùng vị mặn găn gắt của dưa gang và dứa khô ngấm muối lâu ngày nhưng ngon đến lạ dù ngày nay cơ chế thị trường gì mà chả có, mắm cà được cho vào lọ, niêm phong kỹ càng nhãn mác bắt mắt nhưng nhìn cái màu đỏ ệch của loại màu thực phẩm bỗng thấy gai gai chẳng muốn ăn...

Phố huyện giờ đã đổi khác, những căn nhà mặt tiền mọc lên san sát thôi thì đủ kiểu dáng kiến trúc Tây - Tàu, khu chợ nghèo giờ gần như một thương phố thời mở cửa với chi chít cửa hàng điện tử nhạc nhẽo xập xình. Văn minh thật đấy, giàu có thật đấy nhưng cũng khiến những ai đi xa có chút tâm hồn hoài cổ mỗi lần trở về không khỏi cảm thấy cô đơn, xa lạ...

Có lẽ tất cả chỉ còn lại trong ký ức về một thời quá vãng chưa xa. Mưa phùn mỗi lúc một nặng hạt, gió bắt đầu rít ù ù, hình như năm nay mùa Đông đến sớm...

Đình Dũng