Tây Ban Nha vô địch Euro 2024 và bậc thầy chiến thuật De La Fuente

Chức vô địch thuyết phục của Tây Ban Nha

Euro 2012 là hành trình khẳng định sự thống trị. Thế hệ vàng Xavi, Andres Iniesta, Sergio Ramos và Gerard Piqué, Iker Casillas và Sergio Busquets, Xabi Alonso và Jordi Alba, những huyền thoại của Real Madrid và Barcelona gạt đi hận thù trăm năm giữa hai CLB để hợp nhất thành thế lực áp đảo mọi đối thủ để vô địch 3 giải đấu lớn liên tiếp (Euro 2008, World Cup 2010, Euro 2012), kỳ tích vô tiền khoáng hậu.

Euro 2024 lại là sự trỗi dậy và đăng quang cực kỳ thuyết phục. Trước giải đấu, Tây Ban Nha không được đánh giá là ứng cử viên hàng đầu cho chức vô địch. Ứng viên số một chính là đội tuyển Anh, đối thủ của La Roja trong trận chung kết trên sân Olympic ở Berlin (Đức) sáng 15/7.

Tam sư sở hữu đội hình toàn sao, đáng kể như Bellingham, Foden, Kane, Saka. Dẫn dắt dàn hảo thủ này là Gareth Southgate, nhà cầm quân đã đưa đội tuyển Anh vào chung kết Euro 2020 và bán kết World Cup 2018. Tuy nhiên, thực tế Tam sư chỉ "lết" vào chung kết bằng những màn trình diễn nhạt nhòa và trông chờ vào khoảnh khắc lóe sáng của ngôi sao.

Hành trình của Tây Ban Nha thuyết phục hơn hẳn. Trên đường vào chung kết, La Roja đã đánh bại cả Italy, Đức và Pháp, 3 thế lực hùng mạnh bậc nhất lục địa già. Tính cả đội tuyển Anh, Tây Ban Nha hạ gục cả 4 cường quốc bóng đá còn lại của châu Âu.

Không chỉ vậy, thầy trò De la Fuente còn có sự áp đảo trong từng trận đấu và dẫn đầu trong hầu hết số liệu thống kê. Tân vương của châu Âu toàn thắng cả 7 trận, đương nhiên ghi nhiều bàn thắng nhất (15 bàn), tạo ra nhiều cơ hội nhất, dứt điểm nhiều nhất.

Ngoài ra, La Roja còn tắc bóng và đoạt bóng nhiều nhất, những chỉ số cho thấy sự hiệu quả trong khâu pressing (gây áp lực). Kết quả ấy cho thấy Tây Ban Nha đã thực sự thống trị bóng đá ở lục địa già.

Chiến thắng của bản sắc, triết lý và tập thể

Lực lượng đăng quang của Tây Ban Nha tại Euro 2024 khác hoàn toàn Euro 2012. 12 năm trước, như đã đề cập, đó là sự thỏa hiệp giữa các ngôi sao hàng đầu thế giới đang khoác áo Barca và Real Madrid.

Tại giải đấu vừa qua ở nước Đức, đội hình của La Roja chỉ có 2 cầu thủ đến từ hai gã khổng lồ của bóng đá xứ sở bò tót. Đội hình ấy đại diện cho một đất nước Tây Ban Nha đa bản sắc và văn hóa hơn, với những cầu thủ đến từ tứ xứ kể cả nhập cư.

Nói cách khác, đội hình ấy mang nhiều tính "hòa hợp dân tộc" hơn. Như khảo sát của tờ El Pais, 87% người được hỏi muốn xem trận chung kết. Hãng hàng không quốc gia Iberia cũng phải cam kết phát sóng trận đấu trên các chuyến bay diễn ra trong giờ bóng lăn.

Những câu chuyện này hoàn toàn bình thường ở đất nước khác, nhưng tại quốc gia có sự phân rã sâu sắc giữa các xứ sở như Tây Ban Nha, đó là điều kỳ diệu. Trở lại vấn đề chuyên môn, tất nhiên, Tây Ban Nha không thiếu ngôi sao.

Lamine Yamal vươn mình trở thành sao trẻ triển vọng bậc nhất bằng 4 pha kiến tạo. Rodri vẫn là cầu thủ xuất sắc nhất ở vị trí tiền vệ mỏ neo, và mặc dù ngôi sao của Man City phải rời sân sau hiệp 1 trận chung kết vì chấn thương, cầu thủ vào thay người Martin Zubimendi vẫn không để La Roja mất nhịp.

Nico Williams là tác giả bàn mở tỷ số và được vinh danh cầu thủ xuất sắc nhất trận chung kết. Thực tế cầu thủ chạy cánh 22 tuổi này xuất sắc suốt một tháng qua. Dani Olmo vốn dĩ sắm vai dự bị cho Pedri trở thành cầu thủ in dấu giày (ghi bàn và kiến tạo) nhiều nhất giải.

Dani Carvajal khởi phát cho bàn mở tỷ số trận chung kết từ cánh phải, Marc Cucurella kiến tạo bàn thứ hai ở cánh trái. Siêu dự bị Mikel Merino và Oyarzabal lần lượt ghi bàn kết liễu Đức và Anh.

Tuy nhiên, chức vô địch của Tây Ban Nha biểu trưng cho một triết lý, một lối chơi và một cách làm việc hơn là về khoảnh khắc hay ngôi sao. Huyền thoại Johan Cruyff từng nói kế hoạch B đơn giản là tin tưởng nhiều hơn vào kết hoạch A và thực hiện tốt hơn. Đó là những gì thầy trò HLV Luis de la Fuente đã thực hiện trong suốt hành trình đăng quang.

Dấu ấn De La Fuente và thống trị theo cách khác

Trong trận chung kết, Tây Ban Nha triển khai đội hình từ sơ đồ 4-3-3 sang 4-2-3-1 khi có bóng. La Roja chủ yếu vận hành trên sơ đồ này vì lấn lướt hoàn toàn đối phương về thế trận (cầm bóng 65%).

Các học trò của HLV Luis De La Fuente chơi bóng theo kiểu kiểm soát, pressing rát và không ngần ngại tấn công trực diện với các cầu thủ chạy cánh tuổi trẻ tài cao như Yamal và Williams.

Đó là ý tưởng và bản sắc của đội tuyển Tây Ban Nha, được hoàn thiện dưới sự dẫn dắt của HLV De La Fuente, nhà cầm quân dành cả thập kỷ "gõ đầu trẻ" tại liên đoàn bóng đá quốc gia. Ông có thể không phải chiến lược gia có sự nghiệp lẫy lừng, nhưng La Roja hiện tại là của ông. Đa số các tuyển thủ tại La Roja từng là học trò của De La Fuente tại các đội trẻ.

Fabian Ruiz, Dani Olmo và Mikel Oyarzabal cùng ông vô địch U21 châu Âu 2019. Rodri, Merino và Simón là thành viên đội U19 do ông dẫn dắt đăng quang giải U19 châu Âu vào năm 2015.

De La Fuente cũng đã dẫn dắt đội tuyển Olympic Tây Ban Nha giành huy chương bạc ở Tokyo năm 2020, trong đội hình có Simón, Marc Cucurella, Zubimendi, Merino, Oyarzabal, Pedri (bị chấn thương trong trận chung kết này) và Olmo. Thế nên, các cầu thủ rất hiểu và tuân thủ ý kiến chỉ đạo của HLV trưởng.

Vì sự gắn kết, am hiểu và trên dưới một lòng như vậy, đội tuyển Tây Ban Nha chơi bóng không nao núng, kiên cường, vững tin vào kế hoạch được đặt ra. Niềm tin nhiều lần bị thử thách trước cường địch, điển hình là 45 phút đầu trận chung kết, khi thầy trò Southgate thành công trong việc làm chậm nhịp độ trận đấu và tắc nghẽn mọi đường lên bóng.

Nhưng Tây Ban Nha không để mất nhịp chơi bóng. Kể cả khi Rodri, cầu thủ quan trọng nhất dính chấn thương. Bàn thắng mở tỷ số có dấu ấn từ sự thiếu ăn ý của hàng thủ đội tuyển Anh, nhưng vẫn xuất phát từ cuốn sổ tay của HLV trưởng: Yamal đi bóng cắt vào trung lộ, Olmo lao lên kéo giãn hàng thủ đối phương.

Khi Southgate điều chỉnh, đầu tiên là Ollie Watkins thay Harry Kane ở phút thứ 60, sau đó là Cole Palmer thay Kobbie Mainoo khi còn 20 phút, kết quả là tìm được bàn gỡ hòa, có một thời điểm tưởng như gió đảo chiều.

Các cổ động viên (CĐV) đội tuyển Anh đằng sau khung thành thủ môn Simon gầm vang tiếng hát, những làn sóng áo trắng dồn dập sôi động. Tam sư trở nên linh hoạt hơn khi Bellingham bất ngờ di chuyển vào trung lộ cùng Palmer, trong khi Foden và Saka tạo ra mối đe dọa từ hai cánh và Watkins trông thật hung hăng trên hàng công.

Đó là lúc Tây Ban Nha cần điều chỉnh đấu pháp để cản đà tiến công của người Anh? Không! Thực tế Yamal có được cơ hội ngon ăn nhất ngay sau bàn gỡ hòa của Palmer và tiếp đến, Oyarzabal, cầu thủ vào thay trung phong Morata, ghi bàn định đoạt kết quả trận đấu. Kiểu điều binh như vậy chỉ hiệu quả tại các đội bóng có sự hiểu ý và gắn kết ăn sâu vào gốc rễ.

Mọi kết luận đều có thể trở nên ngô nghê tại giải đấu ngắn hạn và ẩn chứa nhiều biến cố như Euro. Nhưng khi một đội bóng thể hiện sự áp đảo, điềm tĩnh, không nao núng bước lên đỉnh vinh quang theo cách thuyết phục nhất, có thể thấy rằng triết lý và bản sắc quan trọng hơn những gì chúng ta thường nghĩ.