Tết khác ngày thường chỗ nào hở mẹ?

Cách trung tâm TPHCM khoảng 15km về cửa ngõ phía Nam, xóm Gò - tên gọi chung của các tổ 16, 17 và 18 thuộc ấp 1, xã Phong Phú, huyện Bình Chánh - từng là một vùng đất mà ít ai ngờ lại tồn tại giữa lòng thành phố.

Gần chục năm trước, xóm Gò được biết đến với cái tên "ốc đảo 3 không": không đường, không điện, không nước sạch. Phương tiện duy nhất để người dân ra vào xóm là những chiếc ghe, xuồng đơn sơ, tròng trành trên sông.

Thế nhưng, thời gian đã mang đến những đổi thay. Giờ đây, chỉ cần vượt qua hai cây số đường đan và băng qua một cây cầu mới xây vững chãi nối hai bờ sông, người ta đã có thể dễ dàng đặt chân đến trung tâm xóm Gò. Diện mạo "ốc đảo 3 không" năm xưa đã khoác lên mình một lớp áo mới. Điện đã về làng, nước sạch cũng đã len lỏi đến từng gia đình. Tuy nhiên, giữa những dấu hiệu đổi thay ấy, khó khăn vẫn còn đeo bám lấy cuộc sống của người dân nơi đây.

Ghé vào một căn nhà trong xóm, người đàn ông đứng tuổi đang bế cháu, chờ các con về đoàn tụ ngày Tết. Đó là ông Sáu - tên người đàn ông - sinh ra và lớn lên ở vùng đất xóm Gò này.

Những ngày cuối năm, khi phố thị rộn ràng với không khí Tết, xóm Gò lại mang một nét đối lập lặng lẽ. Vẫn bốn bề vắng ngắt. Vẫn tiếng chó tru lên mỗi khi có người lạ bước vào, như nhắc nhớ đây vẫn là một vùng đất tách biệt với sự nhộn nhịp bên ngoài. Dẫu vậy, dường như nàng Xuân cũng đã kịp ghé qua nơi đây, thổi hơi thở mùa xuân vào từng ngõ ngách, từng góc nhỏ.

28 Tết, bà Nga, vợ ông Sáu tranh thủ làm nốt mẻ mứt cà chua, đợi đến mùng 2, mùng 3 các con về đủ để chia phần.

"Tết ở đây cũng chỉ có một ít cá khô, vài đòn bánh tét, tôi còn làm thêm mứt cà chua, mứt thơm để mấy đứa nhỏ ăn vặt. Ở đây toàn thức tự nhiên, hiếm khi tui mua mấy đồ ngoài chợ lắm cô ơi", bà Nga cười đôn hậu.

Mẻ bánh tét và mứt cà chua "mới ra lò" của bà Nga. Những thức quê dân dã nhưng đậm chất Tết Việt Nam.

Ông Hùng, một cư dân lớn tuổi khác trong xóm, giữ trọng trách chăm cháu đợi các con về ăn Tết. "Mẹ của thằng nhỏ làm trong bệnh viện, phải trực Tết, nhưng năm nào cũng cố gắng về nhà sum họp. Giờ tôi chăm tụi nhỏ để cha mẹ nó yên tâm làm việc thêm mấy ngày cuối năm. Tết là phải có đông đủ mới vui," ông nói, ánh mắt tràn đầy hy vọng.

Theo lời ông Hùng, trước đây người dân trong xóm chủ yếu sống nhờ cây bồn bồn. Tuy nhiên, nguồn nước ô nhiễm khiến bồn bồn chết dần, còn những người gắn bó với nghề trồng bồn bồn nay đã lớn tuổi, không còn sức lao động. Cứ thế, nghề trồng bồn bồn mai một, kéo theo nguồn thu nhập của người dân cũng dần biến mất.

Những chậu hoa nhỏ được mang về nhà là dấu hiệu cho thấy người dân nơi đây vẫn dành một góc nhỏ trong lòng để đón Tết, dù còn nhiều lo toan, trăn trở.

Dọc theo triền đê, những ngôi nhà lợp lá dừa nước đơn sơ nằm thưa thớt, khẽ run rẩy trước từng cơn gió từ sông thổi vào. Men theo con đường nhỏ dẫn sâu vào bên trong, cách vài trăm mét mới thấy một hộ dân sinh sống.

Xóm Gò vẫn thế, vẫn còn là một nốt trầm giữa lòng thành phố sôi động nhất cả nước.

Lần theo con đường đá dăm, tôi gặp Quốc Việt đang chơi đá banh cùng bạn, với thân hình gầy gò, ít ai nghĩ rằng cậu bé nay đã học lớp 6.

Tết của những đứa trẻ ở xóm Gò đơn sơ quá đỗi. Không có khu vui chơi, trung tâm thương mại tấp nập, Tết của bọn chúng là những ngày được nghỉ học, rong ruổi khắp các con đường trong xóm để đá banh, bắt còng, hay ngồi rủ rỉ tâm sự đủ thứ trên đời.

Quần quật cả ngày, đến tối, chị Diệp, mẹ của Việt mới có thời gian dọn dẹp lại nhà cửa. 

Hỏi thăm chị đón Tết thế nào? Chị Diệp trầm ngâm: "Năm nay nuôi cá thất bát quá cô ơi. Tiền đổ ra đầu tư ao, mồi thì nhiều, mà thu lại không bao nhiêu. Tết nhất đến nơi, lại càng rầu hơn, không biết Tết nay ra sao nữa..."

Gác lại lo toan, hai chậu hoa giấy được chị Diệp mua về mong sao cho có không khí Tết nhiều hơn. "Tết đến cũng chỉ dám lo sao cho đủ ăn, không dám mua sắm gì nhiều nhưng cũng phải trang hoàng  nhà cửa một tí để năm mới khởi sắc hơn, làm ăn thuận lợi hơn", chị chia sẻ.

Đối với chị và nhiều gia đình khác, Tết không phải là dịp để phung phí hay xa hoa, mà chỉ đơn giản là thêm một đôi bánh chưng, chậu hoa nhỏ, một ít trái cây để cúng ông bà, tổ tiên.

Việt hào hứng tranh phần treo câu đối giúp mẹ.

Bữa cơm của gia đình cũng thật đơn giản. Cá khô, canh mì. Khi được hỏi có thấy Tết vui hay không, Việt nhìn tôi trầm ngâm một lúc, rồi hỏi mẹ: "Tết khác với ngày thường chỗ nào hở mẹ? Con thấy dù có Tết thì vẫn thế, vẫn im lặng và buồn như ngày thường. À đúng rồi, có thêm câu đối đỏ trên tường đấy cô ạ, năm nào con cũng dặn mẹ mua về trang trí cho có không khí Tết!".

Cũng như Việt, cậu bé Đại dù thấy Tết chẳng khác gì ngày thường, nhưng vẫn háo hức xem lịch, đếm từng ngày chờ Tết đến. Có lẽ, trong lòng những đứa trẻ ấy vẫn âm thầm dâng lên một nỗi niềm chộn rộn, khó gọi thành lời.

Ánh dương khuất dần sau rặng dừa nước và đám bần già. Xóm Gò dường như lại tĩnh lặng thêm đôi phần. Nhịp sống của người dân nơi đây quá đỗi giản đơn.

Tết năm nay có thể chưa trọn vẹn, nhưng từng cánh mai vàng hé nở bên hiên, từng nụ cười chân chất của người dân nơi đây đã báo hiệu một mùa xuân mới đang về, mang theo niềm tin và hy vọng về một cuộc sống tốt đẹp hơn.