Tác động của chất cồn, nicotine và cafein lên não bộ

Chúng cho thấy những tác động của việc sử dụng lâu dài và “nặng đô” các loại đồ uống thông dụng chẳng kém gì dùng các loại chất cấm như cần sa hay cocaine. Thậm chí, chúng còn góp phần đáng kể trong việc tạo ra những “lỗ thủng” ở não, giống như những người bị Alzheimer. Những hình ảnh này được đăng tải trong một cuốn sách mới đang gây chú ý: Thay đổi não bộ, thay đổi cuộc sống do Daniel G. Amen, nhà thần kinh học và tâm thần học, giáo sư trong lĩnh vực hành vi và tâm thần học của trường ĐH California (thành phố Irvine) đồng thời là Giám đốc Trung tâm Y khoa Amen Clinics, chấp bút.

Trong cuốn sách này, ông đã giải thích các hành vi như lo lắng, tức giận hay bốc đồng liên quan tới các khu vực khác nhau trong não bộ như thế nào qua hình ảnh chụp cắt lớp não bộ.

Những bức ảnh chụp cắt lớp này cho thấy những vấn đề này không chỉ do tâm lý mà còn do sinh học - chức năng một số vùng não bộ của bệnh nhân hoạt động không còn tốt, ở trong tình trạng “lờ đờ” hay “hăng” quá mức.

Đây là hình chụp cắt lớp của 1 não bộ khỏe mạnh. Tất cả các hình ảnh đều được chụp theo công nghệ SPECT (tiêm 1 lượng chất phóng xạ vừa đủ vào hệ mạch để tìm hiểu các hoạt động của não bộ bằng cách dò tìm sự dịch chuyển của dòng máu). Bề mặt não bộ cho thấy hoạt động của hệ mạch đang rất tốt. So sánh với các “lỗ thủng” và các vết nứt ở các hình chụp khác, nơi mà cho thấy dòng chảy của máu rất kém, thậm chí là không thể chảy tới. Thường thì những sự thay đổi hành vi bị cho là do các vấn đề tâm lý nhưng thực tế cho thấy chính sự thay đổi về sinh học lại ảnh hưởng nhiều nhất. Đây được coi là một lời cảnh báo cực kỳ ấn tượng về những nguy cơ chúng ta có thể phải đối mặt do chính bản thân gây ra.

Bức ảnh chụp về ảnh hưởng của chất cafein và nicotine dưới đây là của giám đốc một công ty lớn. BS Amen tiết lộ: “Vị giám đốc này thường phàn nàn rằng khó tập trung và thiếu sự hoạt bát. Chụp cắt lớp não bộ cho thấy sự tổn thương đang ở mức độ rộng. Vị giám đốc này không uống rượu hay dùng thuốc, mà chỉ hút 2 gói thuốc lá và uống khoảng 3 ly cà phê/ngày”.

Não bộ của trường hợp nghiệm thuốc lá và cà phê này thậm chí còn tệ hơn cả người dùng thuốc hay nghiện rượu bia nặng. Cafein và thuốc lá là những chất kích thích có tác dụng ngắn ngủi nhưng về lâu dài, chúng lại làm co hẹp các mạch máu, khiến hoạt động não bộ giảm, đặc biệt là phần vỏ não dưới trán (ảnh hưởng tới tâm trạng) và thùy thái dương (ảnh hưởng tới trí nhớ).

Đối với bệnh nhân này, lời khuyên của BS Amen là không uống nhiều hơn 1 tách cà phê/ngày, hạn chế uống trà, các loại đồ uống có ga và sô cô la; đồng thời phải bỏ thuốc lá.

“1 tách cà phê/ngày hay 2 ly vang/tuần sẽ không gây ảnh hưởng nhiều nhưng 8 tách cà phê/tuần hay 2 ly vang/ngày thì lại là quá nhiều đối với cơ thể”, BS Amen nhấn mạnh.

Ông cũng dẫn chứng chính mình: “Khi 16 tuổi, tôi đã uống 6 lon bia và 1 nửa chai champagne để rồi ốm luôn 3 ngày sau đó. Sau này, tôi bỏ hẳn chất cồn. Còn hiện giờ thì tôi tránh xa chất cafein và các loại đồ uống kiêng vì chúng thường chứa cafein”.

Khi bệnh nhân nhìn thấy những đồ ông ta uống ảnh hưởng như thế nào đến não bộ, ông ta đã bật khóc. Và cho đến giờ, ông ta từ chối tất cả mọi đồ uống có chất cafein cũng như tránh xa khói thuốc. Một lượng lớn chất cồn ngấm vào mạch máu não, “tiêu diệt” các tế bào thần kinh, đặc biệt là ở vùng vỏ não dưới trán - những vùng chết này biểu hiện qua 2 "hố" lớn ở phía trên của bức ảnh. Vùng vỏ não dưới trán có tác dụng định hướng và quản lý hành vi - khi bị tổn thương, sẽ dẫn tới sự thiếu suy xét, kiểm soát các cơn bốc đồng kém và làm tăng nguy cơ trầm cảm. Rượu có thể ảnh hưởng tới thùy thái dương rất nhanh. Thùy thái dương là nơi xử lý ngôn ngữ, âm nhạc, trí nhớ và cảm xúc.

BS Amen cũng thực hiện một chương trình giáo dục học sinh ý thức về việc sử dụng các chất gây nghiện có thể ảnh hưởng tới não bộ như thế nào tại một số trường ở bang California.

“Họ không tin rằng có chuyện như vậy cho đến khi được xem những hình ảnh chụp từ não bộ. Chỉ vậy thôi là đủ để các học sinh không bao giờ có ý định thử dùng các chất gây nghiện”.

Não bộ của người dùng các chất gây nghiện

Phụ thuộc vào các “lỗ thủng” mà hành vi của bệnh nhân sẽ có sự khác nhau. Ví dụ nếu các “lỗ thủng” tập trung ở vùng trước não, nơi kiểm soát suy nghĩ thì khả năng đánh giá, suy xét vấn đề sẽ bị “hỏng”.

Để “lấp” những “lỗ thủng” này, một trong những cách đơn giản là ngừng hút thuốc, uống bia rượu, đồ uống chứa cafein.

Phương Uyên

TheoDailymail