Nước muối sinh lý: Không thể nhỏ mắt bừa bãi

Niêm mạc mắt rất mỏng manh, dễ tổn thương và vi khuẩn dễ xâm nhập, lan truyền nên việc dùng nước muối hàng ngày vệ sinh mắt phải đảm bảo độ vô trùng tuyệt đối như thuốc tiêm truyền.

Bên lề buổi tọa đàm với chủ đề: Vai trò của công nghệ 4.0 trong sản xuất diễn ra ngày 16/5 tại Hưng Yên, TS.BS Hoàng Cương, BV Mắt Trung ương cảnh báo, ngày nay có quá nhiều tác nhân gây hại cho mắt. Làm việc với các thiết bị điện tử liên tục, tình trạng ô nhiễm không khí gia tăng gây ra các triệu chứng khô mắt, mỏi mắt, đục thủy tinh thể, cườm khô, viêm nhiễm ở mắt…

Tại BV Mắt Trung ương, trong tổng số bệnh nhân đi khám thì có tới 20% bệnh nhân khô mắt. Khô mắt đi kèm với các bệnh khác dai dẳng khó chữa chiếm 30 – 40%. Vào mùa nóng, số bệnh nhân đi khám bệnh về mắt tăng cao tới 3.000 người/ngày.

Trong đó, rất đáng chú ý nhiều người chưa hiểu hết về thuốc nhỏ mắt, tự ý sử dụng. Trong khi các thuốc khác ít nhiều bệnh nhân đều tuân thủ kê đơn, thì thuốc nhỏ mắt được dùng vô tội vạ. Nhất là nước muối sinh lý, rất hiếm hoi nhiều người đọc hướng dẫn sử dụng.

"Có bệnh nhân phàn nàn phải dùng kéo để cắt đầu thuốc nhỏ mắt trong khi ngay vỏ hộp đã hướng dẫn kỹ cách để tạo lỗ cho một lọ thuốc nhỏ mắt công nghệ kín không tạo lỗ trước để tránh vi khuẩn xâm nhập. Nhiều người mặc định nghĩ nước muối sinh lý là an toàn, bỏ hộp là tự ý dùng; một lọ nước muối sinh lý dùng cho cả gia đình; dùng cả năm một lọ...", BS Cương cảnh báo.

Trong khi cùng là nước muối nhưng nước muối rửa vết thương khác nhỏ mắt. Cơ quan chức năng từng phát hiện, xử phạt nhiều công ty sản xuất nước muối không chất lượng, không đáp ứng yêu cầu về giới hạn vi sinh vật trong sản phẩm. Nếu sử dụng các sản phẩm này, người bệnh “bỗng dưng” nhỏ thêm vi khuẩn vào mắt.

Trong khi đó, theo PGS.TS Lê Văn Truyền, Chuyên gia cao  cấp dược học, Nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế, cấu trúc mắt và nhãn cầu rất phức tạp và tinh tế, niêm mạc mắt mỏng manh, dễ thương tổn và vi khuẩn dễ xâm nhập, lan truyền.

Vì thế, thuốc nhỏ mắt là thuốc dùng ngoài đặc biệt – yêu cầu phải đảm bảo độ vô trùng tuyệt đối như thuốc tiêm truyền.Công nghệ sản xuất thuốc phổ thông trước đây có các nhược điểm về phân liều, về định lượng nồng độ, hơn nữa các công đoạn sản xuất tồn tại nhiều khâu trung gian bị hở trong quá trình sản xuất như xử lý bao bì, rót dịch, đóng nút, nắp…  và vi khuẩn có thể xâm nhập trong quá trình này.

“Trong quy chế dược bắt kể cả nước muối sinh lý bắt buộc phải có chữ “nhỏ mắt” mới được dùng nhỏ mắt. Thuốc nhỏ mắt sản xuất trong điều kiện hoàn toàn vô khuẩn, tức là khu vực sản xuất yêu cầu độ sạch không khí cấp độ A (trong 1000 lít không khí trong khu vực sản xuất không  được có quá một con vi khuẩn). Thứ 2 phải lọc dung dịch sau khi pha chế giúp loại bỏ 99.999% vi khuẩn để đảm bảo độ tinh khiết, an toàn của thuốc”, PGS Truyền cho biết.

Dùng nước muối sinh lý nhỏ mắt an toàn

Bác sĩ Hoàng Cương, Bệnh viện Mắt trung ương cho biết, sử dụng NaCl 0,9% giúp vệ sinh mắt, chống khô mắt. Ở trẻ nhỏ 3 tháng đầu tiên sau khi sinh, các hốc tự nhiên trong mắt bị dính dịch từ cơ thể mẹ nên việc làm sạch thường xuyên bằng nước muối sinh lý rất tốt.

Ngoài ra, khi trẻ có dấu hiệu viêm nhiễm, đổ gỉ vàng, đau mắt thì cha mẹ cần dùng NaCl 0,9% loại dành cho mắt để làm sạch lớp bẩn bên ngoài trước khi sử dụng thuốc điều trị.

Với trẻ lớn hơn, nếu mắt trẻ bình thường thì không cần thường xuyên nhỏ NaCl 0,9%. Chỉ nên nhỏ NaCl 0,9% khi trẻ vừa đi đường xa, bụi bặm về hoặc vừa tắm, bơi xong để loại bỏ các chất nhầy dư thừa, vi khuẩn, ngăn ngừa các bệnh nhiễm khuẩn ở mắt trẻ.

Tuy nhiên cần lưu ý, mỗi người nên dùng riêng một lọ, khi nhỏ mắt tránh chạm vào đầu lọ để tránh nhiễm khuẩn. Cũng cần lưu ý thêm, nước muối sinh lý không nên một lọ dùng cả năm, không nhớ mở từ bao giờ cứ thấy là nhỏ mắt. Khuyến cáo của các bác sĩ một lọ nước muối sinh lý sau khi mở nắp chỉ nên dùng trong 2 tuần. Tương tự, nước mắt nhân tạo, thuốc nhỏ mắt cũng chỉ nên dùng trong 2 tuần sau khi mở nắp, có những loại không có chất bảo quản thời gian sử dụng còn ngắn hơn.

Việc sử dụng lọ thuốc đã mở nắp để lâu ngày có thể gây nhiễm khuẩn do lọ thuốc tiếp xúc với môi trường, dùng lâu dài lại càng gây hại.

"Hãy nhớ, trước khi dùng thuốc nhỏ mắt hãy rửa tay thật sạch, mở nắp thuốc, nhỏ 1 - 2 giọt vào cung đồ dưới (đây là hồ chứa thuốc),  sau khỉ bỏ tay chớp chớp mắt 1 - 2 cái. Tiếp đó, hãy đóng thật chặt nắp thuốc để tránh nhiễm khuẩn", BS Cương hướng dẫn.

Hồng Hải