Nguyên nhân gây bệnh táo bón

Táo bón có thể xen kẽ với tiêu chảy. Dạng này thường là một trong những dấu hiệu thường thấy của hội chứng ruột kích thích (IBS). Cực điểm của táo bón nén chặt phân, tình trạng phân cứng trong trực tràng và chặn đường phân ra.

Số lần đi tiêu thường giảm dần theo tuổi. Ở 95% người lớn, mỗi tuần thường đi tiêu từ 3 đến 21 lần được coi là bình thường. Dạng thông dụng nhất là mỗi ngày đi tiêu một lần, nhưng dạng này chỉ gặp ở dưới 50% số người táo bón. Ngoài ra, hầu hết là không theo quy tắc nào và không đi tiêu mỗi ngày hay có cùng số lần đi tiêu giữa các ngày.

Theo ngôn ngữ y khoa, táo bón thường được định nghĩa là có dưới 3 lần đi trong một tuần. Táo bón nặng được định nghĩa đi tiêu dưới một lần mỗi tuần. Không có lý do y khoa nào cho thấy cần phải đi tiêu mỗi ngày một lần.

Khi khỏi nhà mà không đi tiêu trong 2 hoặc 3 ngày không gây ra khó chịu thể chất nào, trừ ra những lo lắng về tinh thần ở một số người. Trái với quan niệm của một số người là không có bằng chứng nào cho thấy “độc chất” tích tụ khi số lần đi tiêu ít hay táo bón lâu ngày dẫn đến ung thư.

Phân biệt táo bón cấp (mới khởi phát) với táo bón mạn tính (kéo dài) là rất cần thiết. Táo bón cấp cần được đánh giá khẩn cấp bởi có thể do nguyên nhân tiềm tàng bên dưới như mắc bệnh nặng nề (ví dụ u đại tràng).

Táo bón cũng cần đánh giá ngay lập tức nếu có kết hợp với các triệu chứng gây ra lo lắng như xuất huyết trực tràng, đau bụng và co thắt, nôn, buồn nôn, giảm cân tự phát. Trái lại, có thể không cần quan tâm đánh giá ngay lập tức thể táo bón mạn tính , đặc biệt nếu chỉ là những đánh giá đơn thuần làm giảm đau.

Các nguyên nhân thường gặp gây bệnh táo bón:

Thuốc

Nguyên nhân thường gây táo bón được tìm thấy là do thuốc. Các nguyên nhân tác dụng do thuốc bao gồm:

- Các thuốc giảm đau gây nghiện như codeine (Ví dụ Tylenol #3), oxycodone (ví dụ như Percocet), hdrophormone (Dilaudid)

- Các thuốc chống trầm cảm như amitriptylene (Elavil) và imipramine (Tofranil).

- Các thuốc chống động kinh như phenytoin (Dilantin) và carbamazepine (Tegretol).

- Sắt bổ sung.

- Các thuốc chặn kênh calci như diltiazem (Cardizem) và nifedipine (Procardia).

- Các thuốc antacid có chứa nhôm như Amphojel, phosphalugel và Basaljel

Ngoài danh sách ở trên, còn nhiều thuốc khác có thể gây táo bón. Vài xử trí đơn giản đối với những những nguyên nhân gây táo bón do thuốc như chế độ ăn nhiều chất xơ thường có hiệu quả, và không cần thiết phải ngưng dùng thuốc.

Nếu những xử trí này không hiệu quả, có thể cần thay thế bằng thuốc ít gây táo bón hơn. Ví dụ, thuốc kháng viêm không steroid có thể thay thế cho các thuốc giảm đau an thần. Hơn nữa, có thể thay thế amitriptylene và imipramine bằng một trong những thuốc mới và ít gây táo bón hơn (như fluoxetine hay Prozac).

Thói quen

Phản xạ đi cầu có thể điều chỉnh được theo ý muốn. Có nghĩa là một người bình thường có thể ngăn cảm giác thúc bách muốn đi tiêu. Dầu vậy, ngăn cảm giác đi tiêu thường xuyên sẽ dẫn đến mất cảm giác thúc bách và dẫn đến táo bón.

Chế độ ăn

Chất xơ rất quan trọng để duy trì phân to, mềm. Do đó, các chế độ ăn ít chất xơ có thể gây táo bón. Nguồn chất xơ tự nhiên tốt nhất là trái cây, rau và các loại hạt.

Thuốc nhuận tràng

Một trong những nguyên nhân nghi ngờ gây táo bón nặng là lạm dụng các chất kích thích nhuận tràng (như cây keo, dầu thầu dầu, và vài loại thảo mộc). Sử dụng chất kích thích đại tràng làm xuất hiện chu kỳ bất thường, sau đó tổn thương có thể gây táo bón và phải cần dùng lượng chất kích thích nhuận tràng nhiều hơn nữa.

Kể từ đó, người ấy chỉ đi tiêu được khi sử dụng chất kích thích nhuận tràng. Cần giới hạn sử dụng các chất kích thích nhuận tràng do mối liên quan với tổn thương đại tràng lâu dài. Các loại chất nhuận tràng khác không gây nên tổn thương này.  

Theo Bác sĩ Gia đình