Làm thế nào để xóa đi những “ký ức đen”?

Giảm hoạt động của tế bào lưu giữ ký ức

Phát biểu tại hội nghị thường niên của Hội vì Sự tiến bộ Khoa học (AAAS) ở Boston, Mỹ, GS Sheena Josselyn, Đại học Toronto (Canada) cho biết họ đã phát hiện ra những tế bào não đặc hiệu nơi một ký ức cụ thể nào đó được lưu trữ.

"Vì vậy, chúng ta có thể nhắm vào nơi trong não mà ký ức đang diễn ra", bà nói. "Sau đó chúng ta có thể làm giảm hoạt động ở những tế bào này... Và điều đó sẽ như thể chúng ta xóa sạch ký ức".

Dựa trên phát hiện nay, một thực nghiệm trên chuột đã chứng minh rằng có thể "tắt và bật" những ký ức sợ hãi tạo ra bằngmột âm thanh kết hợp với điện giật. Sau khi điều này được thực hiện, những con chuột đã bình thản khi nghe âm thanh mà trước đó chúng đã biết là đi kèm với điện giật.

Tăng cường hoạt động của tế bào đã khôi phục kí ức về điện giật - đủ để có khó chịu nhưng không gây tác hại lâu dài – đối với những con chuột.

"Chúng tôi có thể “bật và tắt” ký ức”, GS Sheena Josselyn, Đại học Toronto (Canada) nói.

"Nó thực sự cho chúng ta bằng chứng về nguyên tắc. Nếu có vấn đề về trí nhớ, chúng ta không phải nhắm vào toàn bộ cơ thể hoặc toàn bộ não. Điều này gợi ý rằng có cách để nhắm vào những tế bào quan trọng chỉ trong những ký ức đau thương, và xóa bỏ ký ức đau thương đó ở người".

G.S Josselyn, cho biết có thể trong tương lai các nhà khoa học sẽ phát triển "một tên lửa tầm nhiệt hoặc thuốc tấm nhiệt mà bằng cách nào đó sẽ chỉ hoạt động trên những tế bào quan trọng cho trí nhớ này".

"Lợi dụng sự cạnh tranh" của tế bào thần kinh

Ngoài việc loại bỏ ký ức sợ hãi, các nhà nghiên cứu có thể xóa bỏ ký ức liên quan đến việc sử dụng cocain ở chuột, cho thấy điều này có thể dẫn đến những phương pháp mới để điều trị nghiện ma túy.

Ký ức được lưu trữ dưới dạng engram, bao gồm các tế bào não “lóe sáng” theo một mô hình cụ thể. Khi điều gì đó xảy ra, các tế bào não (nơron) sẽ cạnh tranh với nhau để lưu giữ ký ức.

"Chúng tôi đã chứng minh rằng nếu hai sự kiện liên quan xảy ra trong khoảng thời gian ngắn - 6 tiếng đồng hồ - thì cùng những tế bào thần kinh chiến thắng trong cuộc cạnh tranh sẽ lưu giữ cả hai engram.

"Điều này liên kết hai ký ức liên quan với nhau. Mặt khác, nếu hai sự kiện xảy ra cách nhau quá 6 tiếng, thì không có sự trùng lấp các quần thể tế bào thần kinh được huy động và ký ức được lưu giữ riêng biệt.

"Kết quả của chúng tôi gợi ý rằng sự cạnh tranh tế bào thần kinh trong khi hình thành ký ức là một cơ chế liên kết hoặc hòa nhập những ký ức liên quan với nhau", GS Josselyn giải thích.

Vấn đề đạo đức

GS. Eichenbaum, giám đốc Trung tâm Trí nhớ và Não bộ, Đại học Michigan lưu ý rằng chỉ có một số lượng hạn chế các tế bào não tham gia vào những ký ức này và xóa bỏ một ký ức có thể gây tổn hại đến những ký ức khác. Nhưng ông nói thêm: "Nếu ký ức này là đặc biệt nghiêm trọng và đang hủy hoại cuộc sống của bạn, thì đó có thể là một thỏa hiệp hợp lý."

Trên thực tế, việc thực hiện thí nghiệm này trên người vấp phải nhiều vấn đề về đạo đức và hiện đang là ngõ cụt.

Nhưng nghiên cứu gợi ý rằng có thể đến một lúc nào đó việc làm này là khả thi, ví dụ để điều trị những người bị rối loạn stress sau chấn thương hoặc nghiện ma túy.

Khi được hỏi về những cân nhắc đạo đức, GS. Josselyn cho rằng việc có thể nhắm vào cách điều trị tiềm năng là vấn đề chính, và nói thêm là bà chưa nhìn thấy một tương lai trong đó các tế bào não sẽ bị giết chết để xóa bỏ ký ức.

"Đạo đức là một câu hỏi thực sự quan trọng. Tôi nghĩ rằng chúng ta là tổng hòa của những ký ức của chúng ta", bà nói.

"Tất cả chúng ta đều học hỏi từ những sai lầm. Nếu xóa toàn bộ ký ức về những sai lầm, thì điều gì sẽ giúp chúng ta không lặp đi lặp lại sai lầm?"

Nhưng bà nói thêm: "Đối với một cái gì đó thực sự gây trở ngại cho cuộc sống hàng ngày của bạn, tôi nghĩ rằng điều trị chỉ nhắm vào những tế bào này có thể là thích hợp."

Cẩm Tú

Theo Independent