Hành trình tìm cây sâm quý trên núi Báo

Cơ duyên gắn bó với cây Sâm Báo

Nâng niu củ Sâm Báo vừa mới thu hoạch còn thơm mùi đất quyện hương thơm đặc trưng của giống sâm quý, Doanh nhân Văn hóa Trần Đức Minh - Chủ tịch Triso Group - nhớ lại cơ duyên ông tìm ra cây Sâm Báo: ông nhận được lời mời của lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa về quê hương hiến kế tìm cách phát triển cho vùng đất du lịch tiềm năng, nơi xây dựng di tích thành Nhà Hồ lịch sử.

"Nhân lúc nhâm nhi chén trà bên thành Nhà Hồ, tôi mới biết được câu chuyện về cây sâm quý trên núi Báo, còn được gọi là cây Sâm Báo. Đây là cây sâm được vua Hồ, chúa Trịnh tin dùng với những công dụng tuyệt vời cho sức khỏe.", ông Minh nói.

Vào thời nhà Hồ, cây Sâm Báo là dược liệu quý, là thức uống ngon lành, và loại thuốc bồi bổ cho hoàng thân quốc thích. Sâm Báo còn là nguyên liệu dùng để chế biến thành món ăn ngon, rượu quý để vua Hồ thiết đãi trong các bữa tiệc cung đình. Sang thời chúa Trịnh, Sâm Báo trở thành một loại thảo dược rất quý hiếm, được dùng dâng vua tiến chúa và các dịp đặc biệt.

Sau đó, Sâm Báo đã thất truyền, chỉ số ít người biết về công dụng của cây sâm. Điều này đã thôi thúc ông Trần Đức Minh và cộng sự đi tìm giống cây Sâm Báo quý hiếm.

Sách "Đồng Khánh địa dư chí" do Quốc sử quán triều Nguyễn soạn năm 1886 cũng đã nói về tác dụng của cây Sâm Báo: "Sâm Báo chất nhỏ mà trắng, vị đắng, có tính mát, có thể giải nhiệt".

Cùng với việc tìm đọc tài liệu về Sâm Báo, ông Minh đã tìm gặp các cụ cao niên, đặc biệt là con cháu trong gia phả họ Hồ, họ Trịnh tại huyện Vĩnh Lộc, Thanh Hóa. Ông coi câu chuyện về Sâm Báo như tư liệu quý, cẩn thận ghi chép lại.

Những tư liệu quý mà ông Minh thu lượm được càng khiến ông tìm bằng được giống Sâm Báo từ lâu đời. "Trước đây chỉ có vua chúa mới được dùng sâm này nhưng giờ tôi muốn có nhiều người Việt trong nước và quốc tế được sử dụng sâm quý. Nếu như không có sự đầu tư để nhân giống, gieo trồng thì cây sâm rất dễ bị tuyệt chủng.", ông Minh trăn trở.

Hoa Sâm rực rỡ trên núi Báo

Suốt 5 năm ròng rã (2015-2019), ông Minh không nhớ nổi mình đã gặp bao nhiêu người tại đất Vĩnh Lộc, bao nhiêu lần ông dãi nắng dầm mưa leo núi Báo tìm giống sâm quý thuần chủng, mọc tự nhiên. Quá trình này ông nhận được sự giúp đỡ tận tình của người dân xã Vĩnh Hùng, huyện Vĩnh Lộc - quê hương của cây Sâm Báo.

Trải qua tháng ngày ròng rã, chịu cái nóng miền Trung gắt gao, mồ hôi thấm đẫm từng vai áo… có lúc chỉ muốn bỏ cuộc, nhưng niềm khát khao tận mắt chứng kiến cây Sâm Báo thuần chủng, mọc tự nhiên trên núi Báo đã thúc giục ông Trần Đức Minh kiên trì.

Trong đoàn công tác nghiên cứu về cây Sâm Báo có sự tham gia của Giáo sư Sử học Lê Văn Lan - người có nhiều công trình nghiên cứu về văn hóa, lịch sử xứ Thanh cũng đã cất công về Vĩnh Lộc để tìm hiểu loài sâm quý này.

Giáo sư Lan chia sẻ: "Rồi đây, những sản phẩm từ Sâm Báo sẽ góp phần nâng bổng Vĩnh Hùng, Vĩnh Lộc, Xứ Thanh trên bản đồ đất nước và có thể cả thế giới. Một đặc sản của xứ Thanh sẽ rực rỡ phát huy các giá trị lịch sử, nhân văn, kinh tế xã hội".

Vào một ngày giữa tháng 7 năm 2018, vượt qua các con dốc cheo leo với những phiến đá sắc nhọn chắn ngang, chui qua nhiều đoạn cây rừng đổ, bụi gai chằng chịt… đoàn đã tìm thấy cây Sâm mọc tự nhiên trên núi Báo. Ai nấy đều vui mừng khi tận mắt chứng kiến cây Sâm khỏe khoắn, hoa đỏ rực rỡ, khoe sắc dưới nắng gắt trưa hè trên núi Báo.

Tìm được cây Sâm Báo thuần chủng, ông Trần Đức Minh càng thêm quyết tâm đưa cây Sâm Báo quý hiếm có thể chăm sóc sức khỏe cho nhiều người. Ông luôn dặn lòng: "Sẽ không để cây Sâm Báo, một "bảo vật sức khỏe" vang danh thời nhà Hồ, nhà Trịnh rơi vào cảnh thất truyền, lãng quên".

Ngày 22/10/2018, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa đã ký quyết định phê duyệt Dự án phát triển cây Sâm Báo ở xã Vĩnh Hùng, huyện Vĩnh Lộc giao cho Công ty CP Dược liệu Triệu Sơn (Trực thuộc Tập đoàn Triso). Dự án này có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và du lịch tại địa phương cũng như toàn tỉnh Thanh Hóa.

Triso Group hiện đang phát triển các dòng sản phẩm từ Sâm Báo như: Đồ uống, cafe, nước tăng lực và các dòng thực phẩm bảo vệ sức khỏe Sâm Báo.

Công ty CP Dược liệu Triệu Sơn

Website: www.sambao.vn

Hotline: 0966.968.736 - 0878.136.136

Email: Sambaotriso@gmail.com