“Đừng hoang mang trước bọ xít hút máu người!”

 

Ký sinh trùng nội bào Trypanosoma cruzi gây bệnh Chaga
 

Thực ra, bệnh Chaga’s xuất hiện ở một số nước châu Mỹ do rận, rệp truyền và bệnh Ngủ (sleeping sickness) xuất hiện ở một số nước châu Phi do ruồi truyền.

 

Mầm bệnh là ký sinh trùng nội bào, bệnh Chaga’s do loại Trypanosoma cruzi và bệnh Ngủ do loại Trynanosoma brucei gây nên.

 

Bệnh Chaga’s là bệnh lây truyền từ động vật sang người. Thể cấp tính của bệnh thường nhẹ, có sốt. Thể mạn tính có nồng độ kháng thể mầm bệnh cao và không có triệu trứng lâm sàng; một số ít bệnh nhân mạn tính bị tổn thương ở tim, hệ tiêu hoá, thậm chí tử vong. Bệnh Ngủ lây truyền qua các vết đốt của loài ruồi Glossina bị nhiễm bệnh, có biểu hiện lâm sàng sớm với các nốt bị ruồi đốt rất đặc hiệu; người bệnh bị sốt, viêm hạch lympho... Nếu diễn biến muộn và không được điều trị sẽ gây nên bệnh ngủ do viêm não-màng não, có thể dẫn đến tử vong.

 

Ở Việt Nam chưa bao giờ và chưa có một công trình nghiên cứu nào xác định bệnh Chaga’s và bệnh Ngủ hiện diện, lưu hành tại các địa phương trong nước. Điều này có thể nói một số loại bệnh lưu hành trên toàn cầu mang tính chất vùng miền với yếu tố địa lý, thổ nhưỡng, xã hội... khác nhau.

 

Ngay trong cùng một lãnh thổ, một số bệnh lưu hành cũng tuỳ thuộc vào vùng dịch tễ khác nhau như bệnh sốt rét do muỗi truyền chỉ lưu hành ở vùng trung du, miền núi rừng, ven biển có núi hoặc vùng ven biển nước lợ...; vùng đồng bằng, thành phố không có bệnh sốt rét lưu hành.

 

Vì vậy khi xác định một loài côn trùng như muỗi, rận, rệp, ruồi, bọ chét, bọ xít...nghi ngờ có khả năng truyền bệnh; cần xem xét đặc điểm thành phần loài, sinh lý, sinh thái, tỷ lệ, mật độ hoạt động... của loài côn trùng; đồng thời một yêu cầu bắt buộc là phải khẳng định được vai trò truyền bệnh của loài côn trùng này, có nghĩa là loài côn trùng truyền bệnh phải mang yếu tố mầm bệnh.

 

Do đó, cộng đồng đừng nên quá lo lắng, hoang mang trước vấn đề này. Phải tìm cách tự bảo vệ mình và gia đình tiếp xúc với các loài côn trùng hút máu, trong đó có loại bọ xít nghi ngờ truyền bệnh bằng cách sử dụng màn ngủ, vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, thoáng mát, cải tạo cảnh quan môi trường sống, kiểm tra nơi trú ẩn của bọ xít ở các khe cửa, tủ, giường... để diệt loại trừ.

 

TTƯT.BS. Nguyễn Võ Hinh