Điều trị thuốc ức chế dậy thì sớm có gây vô sinh?

Tôi nên đưa con đến đâu khám để phát hiện chính xác dậy thì sớm ở trẻ? Con tôi 7 tuổi nếu dậy thì sớm có bắt đầu điều trị luôn được không? Phương Hoa (Mê Linh, Hà Nội).

PGS.TS Bùi Phương Thảo (ảnh), Phó Trưởng Khoa Nội tiết - Chuyển hóa - Di truyền, Bệnh viện Nhi Trung ương trả lời:

Ở trẻ em gái, nếu có các biểu hiện như: ngực phát triển, mọc lông mu hoặc lông nách, thay đổi hình dáng cơ quan sinh dục ngoài, bắt đầu có kinh nguyệt, tăng chiều cao có thể là những dấu hiệu cảnh báo dậy thì sớm trung ương.

Nhưng để khẳng định một trẻ dậy thì sớm hay không cần phải khám và chẩn đoán. Bạn có thể đưa con đến Bệnh viện Nhi Trung ương để kiểm tra.

Với một trẻ đến khám với biểu hiện nghi ngờ dậy thì sớm, trẻ sẽ được chụp X-quang đánh giá tuổi xương, siêu âm tử cung buồng trứng, siêu âm thận xem có các khối bất thường hay không. Ngoài ra trẻ còn được tiến hành chụp cộng hưởng từ, xét nghiệm hormone sinh dục để khẳng định.

Với trẻ em khi được khẳng định dậy thì sớm trung ương, độ tuổi điều trị tốt nhất là trước 6 tuổi.

Vì ở lứa tuổi này, điều trị bằng thuốc ức chế dậy thì liên tục đến năm 10-11 tuổi có tác dụng tốt là làm chậm quá trình dậy thì; dừng lại sự phát triển của tuyến vú, thậm chí khiến tuyến vú nhỏ đi; làm chậm quá trình có kinh nguyệt, hoặc chậm kinh nguyệt vài năm.

Đặc biệt việc điều trị mang đến lợi ích cải thiện chiều cao khi trưởng thành. Do trẻ dậy thì sớm, hormon sinh dục tiết ra nhiều, kích thích, đóng cốt xương nhanh hơn. Nhiều trẻ 6-7 tuổi nhưng tuổi xương 9-10 tuổi. Đây là lý do trẻ dậy thì sớm trung ương chiều cao khi trưởng thành thấp hơn bạn khác 12cm (nữ), nam khi trưởng thành thấp hơn 20cm.

Nếu được điều trị, trẻ sẽ đạt chiều cao như các bạn. Ví dụ một đứa trẻ dậy thì sớm 6 tuổi, không điều trị thường chỉ cao 1m50, nếu được điều trị liên tục đến năm 10 tuổi, đến khi trưởng thành chiều cao cải thiện 1m58-1m60.

Còn ở độ tuổi từ 6-8 tuổi, bác sĩ sẽ trao đổi với phụ huynh để đưa ra quyết định điều trị. Vì điều trị ở lứa tuổi này, hiệu quả làm chậm quá trình dậy thì, chậm có kinh nguyệt vài năm, làm chậm quá trình phát triển tuyến vú vẫn đạt mục tiêu, nhưng lợi ích để cải thiện chiều cao sẽ rất hạn chế, thường chỉ cải thiện 2-3cm, có trẻ không cải thiện cm nào.

Trong khi đó, chi phí điều trị ức chế dậy lịch tiêm 28 ngày/lần với chi phí gần 3 triệu một mũi, tiêm liên tục đến năm 10 tuổi hoặc khi tuổi xương đến 11-12 tuổi. 6 tháng xét nghiệm lại, một lần. Để được hưởng BHYT, trẻ 2 lần tiêm lại phải làm thủ tục chuyển bảo hiểm một lần...

Về thắc mắc điều trị ức chế dậy thì có gây vô sinh sau này, rất nhiều phụ huynh có cùng nỗi băn khoăn với chị. Nhiều người lo ngại  tiêm thuốc ức chế dậy thì gây ảnh hưởng buồng trứng, vô sinh.

Thực tế, thuốc điều trị ức chế dậy thì sớm đã được sử dụng 40 năm trên thế giới và 20 năm ở Việt Nam. Qua theo dõi ngược lại, những trẻ điều trị ức chế dậy thì sau khi dừng thuốc ở lứa tuổi 10-11 tuổi, khi lớn lên lập gia đình khả năng sinh con như những người phụ nữ bình thường khác.

Thông thường sau khi dừng tiêm thuốc, trung bình từ 2-60 tháng, bệnh nhân có kinh nguyệt trở lại giống như bạn khác. 

Hồng Hải (ghi)