Chết vì “bùa hộ mệnh” an cung ngưu hoàng

 “Thần dược” hay tin đồn?

Mới đây, trong chuyến công tác TP Hồ Chí Minh, tác giả bài viết này đã được 1 người quen gửi gắm một thứ mà như anh nói “quý hơn kim cương” cho người mẹ vốn bị bệnh cao huyết áp ở quê với lời dặn: “Để phòng trong nhà nhỡ mẹ huyết áp tăng, tai biến mạch máu não”.

Không biết từ bao giờ, an cung ngưu hoàng hoàn được đồn thổi, coi là "thần dược" cấp cứu tai biến mạch máu não. Cùng với sự đồn thổi thì giá thành của an cung ngưu hoàng cũng được đẩy lên, có giá từ vài trăm nghìn đến cả vài triệu bạc, thậm chí cả chục triệu mỗi viên tùy nhãn hiệu, nguồn gốc. An cung ngưu hoàng có cả hàng xách tay, hàng nhập; không chỉ của Trung Quốc sản xuất mà cả Hàn Quốc, Triều Tiên, Hong Kong.

Ngoài thuốc, gần đây trên thị trường còn xuất hiện nhiều loại thực phẩm chức năng. Hiện có 4 loại thực phẩm chức năng cũng mang tên An cung ngưu hoàng hoàn được Bộ Y tế cấp phép. Trong đó, có loại thực phẩm chức năng An cung ngưu hoàng hoàn do một công ty của Triều Tiên sản xuất buộc thu hồi và tiêu hủy vì có chứa kim loại nặng gấp hàng nghìn lần cho phép khiến nhiều người giật mình, không biết chất lượng thực sự của những viên an cung ngưu hoàng đang được lưu trữ trong nhà. Không ít bạn đọc bày tỏ về việc người thân được uống an cung ngưu hoàng khi bị đột quỵ, huyết áp tăng… nhưng đã không qua khỏi.

Chết vì “thần dược”!

PGS.TS Nguyễn Gia Bình, Trưởng khoa Hồi sức tích cực (BV Bạch Mai) cho biết, bệnh viện đã gặp nhiều bệnh nhân bị tai biến mạch máu não không qua khỏi, hoặc để lại di chứng nặng nề do uống an cung ngưu hoàng.

“Đó là những trường hợp xuất huyết não, được người thân cho uống an cung ngưu hoàng trước khi nhập viện. Hậu quả là máu chảy ồ ạt, không cứu được người bệnh. Có cứu được thì não cũng bị di chứng nặng, sống cuộc sống thực vật”, TS Bình cho biết.

Trong đó, có trường hợp là nhà khoa học mới ngoài 50 tuổi. Khi ông bị tai biến mạch máu não, rất nhiều an cung ngưu hoàng được giới thiệu là hàng "xịn" đã được đổ vào, nhưng khi đưa đến viện, máu đã chảy tràn trong não. Sau nhiều nỗ lực của bác sĩ, bệnh nhân được cứu nhưng ông sống cuộc sống thực vật, khổ cho chính người bệnh cũng như những người thân trong gia đình.

“Bởi an cung ngư hoàng có tác dụng chống đông. Bệnh nhân đang bị xuất huyết máu não, cần cầm máu không cho chảy thì lại uống an cung ngưu hoàng, khiến máu không thể đông lại, càng chảy máu nhiều thêm, càng nguy hại cho người bệnh”, TS Bình giải thích.

Cùng quan điểm này, Bác sĩ Trần Văn Thanh, Giám đốc Trung tâm đào tạo và chỉ đạo tuyến, Bệnh viện Châm cứu Trung ương, cho biết, thuốc an cung ngưu hoàng được chỉ định dùng cho các trường hợp tai biến mạch máu não do thiếu máu, tắc mạch, nhồi máu, sốt cao, rối loạn tâm trí, viêm não. Tuyệt đối không dùng thuốc này cho các trường hợp tai biến máu não do chảy máu hoặc thể chứng thoát - giai đoạn nặng, khi cơ thể suy nhược; nhiễm hàn. 

Bệnh nhân bị tai biến mạch máu náo thể chảy máu nếu cho dùng thuốc này thì xuất huyết càng nặng hơn. Vì thế, trước khi dùng thuốc, người bệnh cần được chụp cộng hưởng từ, chẩn đoán chính xác tai biến mạch máu não có chảy máu hay không”, bác sĩ Thanh nói.

Điều này có nghĩa việc người dân trữ an cung ngưu hoàng trong nhà để dùng khi có tai biến là rất nguy hiểm. Bởi tai biến mạch máu não là một từ rất là chung liên quan đến các bệnh lý của mạch máu, trong đó có thể chảy máu não (xuất huyết não), nhồi máu não (tắc mạch não), theo đó cách điều trị cũng khác nhau.

“Chưa kể, thuốc này bị làm giả, làm nhái nhiều. Các chất kim loại nặng, các thành phần trong thuốc như sừng tê giác, sỏi mật bò, xạ hương, hùng hoàng, chu sa, xạ hương... đều là các dược liệu có độc tính và khi dùng phải có sự kiểm soát chặt chẽ về liều dùng, đường dùng, đối tượng dùng. Với những thuốc nhái, giả chứa kim loại nặng như asen, thuỷ ngân, dùng như một thực phẩm chức năng hàng ngày sẽ gây ra tình trạng ngộ độc, suy tạng, rụng tóc, viêm dạ dày, ruột đặc biệt là nguy cơ ung thư”, TS Bình cho biết.

Lý giải về một số trường hợp tai biến có cải thiện sau dùng an cung ngưu hoàng, TS Bình cho rằng, để chứng minh hiệu quả, phải xác định chính xác bệnh nhân tai biến mạch máu não như thế nào, ở vị trí nào, thời gian sớm hay muộn, mức độ nặng hay nhẹ và cả độ tuổi. Ví như người 60 tuổi khả năng hồi phục tốt hơn người 80 tuổi. Nhiều trường hợp tai biến mạch máu não ở người trẻ hồi phục rất tốt dù dùng thuốc rất đơn giản. Vì thế, không nên vì vài trường hợp cá biệt dùng an cung ngưu hoàng có hiệu quả mà dùng bừa.

Muốn phòng chống tai biến mạch máu não thì phải trị từ căn nguyên. Ví như nếu tăng huyết áp thì phải điều trị huyết áp để giảm nguy cơ vỡ mạch máu; bị xơ vữa động mạch tăng mỡ máu nhiều phải dùng thuốc chống mỡ máu....

Hồng Hải