Bia rượu “tàn phá” sức khoẻ người Việt

Một nửa nam giới uống bia rượu vượt ngưỡng

TS Trương Đình Bắc, Phó Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết, kết quả điều tra quốc gia về yếu tố nguy cơ bệnh không lây nhiễm năm 2015 tại Việt Nam cho thấy tình trạng lạm dụng bia rượu ở người Việt là rất phổ biến.

Theo đó, qua điều tra trên gần 3.900 người Việt từ 18-69 tuổi cho thấy có tới 77,3% số nam giới và 11,0% nữ giới hiện tại đang sử dụng rượu bia (tức là có uống trong vòng 30 ngày qua), tỷ lệ chung cho cả hai giới là 43,8% và có xu hướng tăng theo thời gian.

Ở nhóm nam giới, tỉ lệ bia rượu càng đáng ngại, khi mà có tới 44,2% số nam giới uống rượu bia ở mức nguy hại (trong 30 ngày qua có ít nhất 1 lần uống từ 6 đơn vị cồn trở lên). Con số này ở nữ giới là 1,2%.

Cũng qua điều tra này cho thấy, trong 30 ngày qua, gần một nửa (45%) trong số người đang sử dụng rượu bia đã điều khiển phương tiện cơ giới sau khi uống.

Theo thống kê, mức tiêu thụ rượu bia của người Việt tăng liên tục trong 5 năm qua. Riêng năm 2015 là gần 3,4 tỉ lít bia, tăng hơn 1 tỷ lít so với năm 2010. Cùng với số lượng bia khổng lồ, người Việt cũng uống hơn 342 triệu lít rượu. Độ tuổi sử dụng rượu bia nhiều nhất nằm trong nhóm 18-29.

Trong khi đó, rượu bia khi sử dụng ở mức độ có hại sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ và là một trong 5 nguyên nhân hàng đầu gây tàn tật, tử vong trên toàn cầu. Theo các số liệu của Tổ chức Y tế thế giới, rượu bia là nguyên nhân trực tiếp của ít nhất 30 bệnh và nguyên nhân gián tiếp của 200 loại bệnh tật, chấn thương. Đặc biệt phải kể đến các nguy cơ bệnh tim mạch, tăng huyếp áp, xơ gan, ung thư gan… do rượu bia. Ngoài ra, việc lạm dụng còn gây ảnh hưởng trực tiếp tới sức khoẻ tâm thần.

Theo TS Bắc, khi say rượu, nồng độ cồn trong máu cao sẽ khiến người bệnh có các biểu hiện như hoang tưởng, ảo thị, ảo thính, co giật/động kinh, viêm đa khoa thần kinh… gây nguy hại cho sức khoẻ, dễ gây hấn, đánh nhau, lái xe không an toàn. Nồng độ cồn trong máu quá cao có thể dẫn tới hôn mê và tử vong. Về lâu dài, rượu làm thoái hóa não bộ, gây các biểu hiện như parkinson, rối loạn trí nhớ, rối loạn tâm thần...

Một số liệu của bệnh viện Tâm thần TƯ, tỷ lệ bệnh nhân tâm thần do rượu chiếm từ 5 - 6% tổng số bệnh nhân tâm thần và tỷ lệ này ngày càng có xu hướng gia tăng.

Lo ngại bia rượu người trẻ tuổi

Đặc biệt TS Bắc lo ngại về tình trạng gia tăng bia rượu ở lứa tuổi thanh niên. Một nghiên cứu ở Mỹ cho thấy, những người trẻ tuổi bắt đầu uống rượu trước tuổi 15 có thể phát sinh các vấn đề về bia rượu cao gấp 5 lần những người đợi đến 21 tuổi mới uống. Những hậu quả đó là: khả năng nghiện rượu cao gấp 4 lần, khả năng tham gia bạo lực cao gấp 6 lần, nguy cơ tai nạn giao thông cao gấp hơn 6 lần, chấn thương gấp gần 5 lần sau uống rượu, bia.

Trong khi đó tại Việt Nam, một cuộc điều tra học sinh lớp 8-12 trên toàn quốc năm 2013 cho thấy: có tới 33% học sinh nam và 18% học sinh nữ đã từng uống ít nhất một đơn vị cồn trong 30 ngày vừa qua, trong số đó: 49% học sinh nam và 38% nữ uống cốc đầu tiên khi chưa đến 14 tuổi, 31% học sinh nam và 15% học sinh nữ đã từng uống đến mức say ít nhất một lần.

Theo bà Phạm Thị Hoàng Anh, Giám đốc tổ chức HealthBridge tại Việt Nam, nguyên nhân của tình trạng gia tang bia rượu ở thanh thiếu niên (và cả người trưởng thành), một phần do tác động của quảng cáo. Một nghiên cứu ở Mỹ trên 1786 học sinh cho thấy, nếu như lớp 6 trẻ có tiếp xúc với quảng cáo rượu bia trên các phương tiện truyền thông đại chúng, nguy cơ bắt đầu sử dụng rượu bia những học sinh này khi lên lớp 7 sẽ tăng cao so với các học sinh bình thường khác. Mỗi lần tiếp xúc với quảng cáo rượu bia làm tăng 1% lượng tiêu thụ rượu bia.

Trong khi đó tại Việt Nam, Luật Quảng cáo mới dừng lại cấm quảng cáo rượu từ 15 độ trở lên. Bên cạnh đó, còn một số thương hiệu đang được quảng bá với hình ảnh rượu mạnh một cách tinh vi với sự xuất hiện của các ngôi sao thể thao, ca nhạc nổi tiếng. Điều này đang góp phần ảnh hưởng đến mức tiêu thụ rượu bia ở người Việt trẻ.

Chính vì vậy quy định rõ về độ tuổi được phép mua, sử dụng rượu bia và quy định nhằm kiểm soát quảng cáo, khuyến mại rượu bia trên các phương tiện truyền thông đại chúng là các giải pháp vô cùng quan trọng trong công tác phòng, chống tác hại của sử dụng rượu bia đối với thanh thiếu niên Việt Nam.

Hồng Hải