Kỳ 1: "Liên minh ma quỷ"

“Cò” làm thay đăng kiểm viên

Tại các trạm đăng kiểm ở TP.HCM, mọi giao dịch đều thông qua “cò”. Tất cả công đoạn bắt mối, làm giá, hướng dẫn thủ tục, chỉnh sửa, đậu hay rớt đều do “cò” quyết định. Chỉ những “mối” lớn (nhiều xe), thường xuyên làm ăn thì chủ xe liên hệ qua điện thoại với ĐKV, thông báo ngày giờ xe tới đăng kiểm, sau đó “qui ra thóc” (tính ra tiền) mà nộp đủ.

Sáng 21-3, chúng tôi theo xe khách 50 chỗ biển số 49H 68... vào TTĐK xe cơ giới 50-05V (C200 Phan Văn Trị, P.10, Q.Gò Vấp). Anh Nh. - chủ xe - cho biết lần đầu vào xét xe và bị đánh rớt. Đang tính đưa xe ra gara nhờ sửa thì “vị cứu tinh” xuất hiện, đó là “cò” Phúc. Phúc ra giá 1,1 triệu đồng. Anh Nh. đồng ý ngay. Lát sau, Phúc ra thông báo “chờ tí nữa có người ra... dán tem luôn, không cần vào khám lại”. Đúng như Phúc nói, không đầy nửa tiếng sau một cán bộ đăng kiểm ra dán tem, cấp phép lưu hành cho chiếc xe của anh Nh. (vốn không đảm bảo tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật). “Ở đây xe nào cũng có bệnh nhưng chung đủ là qua hết” - một tài xế đứng gần đó buột miệng nói.

Thợ thay láp cho một chiếc xe bị ĐKV đánh rớt tại TTKĐ 50-03S - Ảnh: H.K.

Chúng tôi đưa cuốn sổ kiểm định một chiếc xe du lịch đã hết thời hạn kiểm định một tháng, nhờ Phúc “binh” giùm. Không cần nhìn sổ, Phúc phán: “600.000, bao luôn lệ phí”. Ngay lúc đó, một người chạy xe Jeep vào trạm tìm gặp Phúc. Tài xế cho biết thời hạn kiểm định còn nhưng do bị mất tem, xe quá nát nên nhờ Phúc giúp đỡ. Sau khi xem qua sổ kiểm định, Phúc ra giá: “600.000, bao luôn lệ phí, nếu đồng ý tui vào làm đơn bảo lãnh cho anh”. Chúng tôi hỏi Phúc: “Nghe nói mấy ĐKV ở đây khó lắm”. Phúc cười: “Chuyện đó tui lo, có cái này (Phúc làm động tác xòe tiền) là xong hết”. Chúng tôi nói có mấy chiếc đầu kéo đời cũ cần kiểm định, giá cả ra sao, Phúc nhanh nhảu: “Nếu đầu kéo thì 800.000, tui lo từ trong ra ngoài”.

Tại TTĐK 50-06V (118 Huỳnh Tấn Phát, P.Tân Thuận Tây, Q.7), có ba “cò” Dũng “miền Đông”, Tâm, Vũ “lùn” chi phối hoạt động đăng kiểm “chui” ở đây. Trong đó, Dũng “miền Đông” rất có uy, không cần tham khảo ý kiến của các ĐKV về việc giá cả mà tự quyết định. Theo ghi nhận của chúng tôi, xe nào đã qua tay các “cò” là đậu 100%. Chiều 23-3, chúng tôi gặp “cò” Tâm đặt vấn đề cần kiểm định mấy chiếc đầu kéo. Tâm ra giá chắc nịch: “1,05 triệu, bao trọn gói tiền lệ phí, tiền chung chi cho ĐKV”. Tâm đưa số điện thoại 09037135... để chúng tôi tiện liên lạc và giục “đem xe lên làm cấp tốc”.

Tại TTĐK 50-04V (xa lộ Hà Nội, P.Hiệp Phú, Q.9), chúng tôi cũng gặp Sáu “cò”, Bảy “cò”, Bình “sam - cô”, Thắng, Dũng “đen” là những chân chạy đăng kiểm ở đây. Sáu “cò” ngày ngày đánh xe con đến TTĐK 50-04V “làm việc” như một đại gia. Chiều 23-3, chúng tôi gặp Sáu “cò” đề nghị kiểm định giúp hai chiếc đầu kéo. Sáu “cò” nói phải khai “bệnh” thật chính xác để vào báo với sếp và xin ý kiến “chỉ đạo”. Lát sau, Sáu “cò” ra thông báo “1,4 triệu một chiếc, bao từ A-Z”. Nếu trừ tiền lệ phí 220.000 đồng thì mỗi chiếc đầu kéo Sáu “cò” và những người khác bỏ túi khoảng 1.180.000 đồng.

Cấu kết “làm thịt” khách hàng

“Cò” Phúc (trái) kiểm tra một chiếc xe Jeep trước cổng TTĐK 50-05V và ra giá 600.000 đồng bao trọn gói - Ảnh: H.K.

Tại hầu hết TTĐK đều có dịch vụ sửa chữa, mua bán phụ tùng sẵn sàng phục vụ những chiếc xe bị ĐKV đánh rớt. Nhiều nơi gara, xưởng sửa chữa nằm ngay trong khuôn viên TTĐK hoặc rải rác gần đó. Ngoài ra còn có những nhóm thợ tự do túc trực ngay bên ngoài các chuyền kiểm định để bắt mối. Ngoài số tiền ăn chia trên mỗi đầu xe (thông qua “cò” hoặc trực tiếp nhận của tài xế), ĐKV có thêm phần thu nhập đáng kể từ các dịch vụ sửa chữa, bán phụ tùng. Đây là cách làm tiền tinh vi, kín đáo, rất khó phát hiện.

Theo điều tra của chúng tôi, xe nào vào đăng kiểm dù mới hay cũ, “bệnh” nặng hay nhẹ nếu không có “cò” sẽ bị ĐKV đánh rớt, kèm theo một tờ đề nghị sửa chữa lại (tài xế gọi đó là tờ “sớ”). Nhiều nơi ĐKV không cần giấu giếm “bỏ nhỏ” tài xế ra tiệm ông này, bà nọ sửa rồi sẽ được giúp đỡ trong lần xét lại. Anh H., một tài xế, cho biết: “Nói là sửa chứ có sửa gì đâu. Tay nghề thợ thầy ở đây chỉ ngang mức... sửa xe đạp, phụ tùng không đâu vào đâu, đồ nghề thì lèng xèng vài cái mỏ lết. Những lỗi nặng như bể thắng, kẹt ga, gãy láp thì chỉ biết đứng nhìn. Vậy mà mấy ổng chỉ cần chui xuống gõ gõ vài cái, vào xét lại là đậu ngay. Tài thiệt!”.

Sáng 22-3, chúng tôi có mặt tại TTĐK 50-03S. Sát vách TTĐK là Xưởng sửa chữa xe Isamco Bình Triệu lúc nào cũng đông khách, phần lớn là xe bị đánh rớt vì các lỗi nặng. Bên trong TTĐK này có một nhóm thợ gần 10 người chuyên thầu các trường hợp sửa chữa nhỏ. Giờ cao điểm xe vào kiểm định đông nghẹt. Hết xe này đến xe khác lần lượt ra khỏi chuyền là chạy về cuối sân, nơi có nhóm thợ đang làm việc. Quan sát, chúng tôi thấy xe nào cũng bị đánh rớt ít nhất là một lần, nặng thì vào xưởng Isamco, nhẹ thì nhờ đám thợ chỉnh sửa. Xe 53L... bị hư ra ngoài tự sửa vào đăng kiểm bị đánh rớt. Lần thứ hai về gara sửa cũng rớt tiếp. Nghe mách nước, chủ xe cầu cứu thợ bên trong TTĐK, y như rằng vào đậu ngay. Mẫn, quản lý nhóm thợ ở đây, nhắc nhở: “Ai biểu không kêu tụi tui. Ông mà sửa ở ngoài đến chục lần cũng không đậu đâu”.

Tại một số TTĐK ở TP.HCM, mặc dù đã ăn tiền của “cò” nhưng ĐKV vẫn hành tới hành lui nhằm mục đích làm “cầu nối” giữa tài xế với các xưởng sửa chữa, thợ sửa xe. Ngày 22-3, tại TTĐK 50-06V, chúng tôi gặp anh Đ, tài xế xe 54M..., đang ngồi chờ nhóm thợ sửa lại thắng xe. Anh Đ. đưa chúng tôi xem tờ “sớ”, giọng rầu rĩ: “Chủ xe đã gọi điện trước cho mấy ổng, chung tiền đầy đủ mà cũng bị hành, bắt sửa lại quá trời”. Một chiếc xe khác bị đánh rớt chạy tới nhờ nhóm thợ giúp đỡ. Tay thợ tên Thiện chui xuống gầm xe gõ gõ, rồi chui ra thông báo: “Hư láp, bể thắng, phải đi lấy phụ tùng về ráp”. Theo tìm hiểu của chúng tôi, nhóm thợ này do “thợ cả” T. quản lý. T. khoe “quen thân với cán bộ trạm, trạm dời đi đâu mấy ổng kêu đi theo đó”. Chúng tôi hỏi có chung chi cho mấy người trong trạm không, T. cười tế nhị: “Không có sao tồn tại ở đây được?”.

Các tài xế cho biết tiền công sửa chữa, thay phụ tùng ở khu vực xung quanh các TTĐK đắt gấp 4-5 lần giá bình thường. Nhiều tài xế phải bấm bụng chấp nhận cái giá trên trời để được ĐKV cho qua.

Theo Hoàng Khương

Tuổi trẻ