3 nguyên nhân khiến doanh nghiệp cắt giảm hàng nghìn lao động

Theo báo cáo của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội gửi đến đại biểu liên quan đến các vấn đề chất vấn tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, số doanh nghiệp gặp khó khăn phải cắt giảm lao động trong thời điểm cuối tháng 4, đầu tháng 5 là 8.644 doanh nghiệp (chiếm 1% tổng số doanh nghiệp), trong đó, 66,75% doanh nghiệp thuộc vùng Đông Nam Bộ. Phần lớn các doanh nghiệp gặp khó khăn đều thuộc ngành dệt may, da giày, chế biến gỗ, sản xuất, lắp ráp linh kiện điện tử…

Cũng trong thời gian này, số lao động trong doanh nghiệp bị ảnh hưởng việc làm là 509.903 người (khoảng 3,4% tổng số lao động); số lao động thôi việc, mất việc làm là 279.409 người (chiếm 54,79% lao động bị ảnh hưởng); số lao động giảm giờ làm là 195.039 người (chiếm 38,25%).

Theo Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, có 3 nguyên nhân chính dẫn tới việc các doanh nghiệp cắt giảm hàng loạt lao động thời gian qua là thiếu đơn hàng, chi phí sản xuất tăng cao và sự thay đổi tiêu chuẩn hàng hóa ở một số thị trường lớn của Việt Nam.

Cụ thể, các doanh nghiệp thiếu đơn hàng do kinh tế các nước gặp khó khăn, lạm phát cao, chính sách tiền tệ thắt chặt nên sức mua sụt giảm, trong đó nổi bật là nhu cầu về các mặt hàng thời trang quần áo, giày dép, thiết bị điện tử cá nhân,… khiến nhiều doanh nghiệp trong nước gặp tình trạng hàng tồn kho nhiều không xuất được, không có đơn hàng mới.

Chi phí sản xuất cũng tăng cao khiến nhiều doanh nghiệp Việt Nam không thể cạnh tranh được. Nguyên nhân này xuất phát từ hệ lụy của xung đột giữa Nga và Ukraine đẩy giá năng lượng tăng cao, làm gián đoạn các tuyến thương mại, nguồn cung nguyên liệu. Chi phí đẩy gây thiệt hại cho các doanh nghiệp sản xuất trong nước, tác động chính tới các doanh nghiệp hoạt động xuất nhập khẩu.

Ngoài ra, một số thị trường lớn của Việt Nam đặt ra yêu cầu mới về tiêu chuẩn hàng hóa và có sự thay đổi quan điểm thị hiếu của người tiêu dùng, khiến doanh nghiệp Việt Nam gặp khó khăn để tổ chức, sắp xếp lại hoạt động sản xuất. Trong khi đó, sau thời gian ứng phó với dịch Covid-19, nguồn lực tài chính của các doanh nghiệp không còn đủ để thực hiện các hoạt động tái tổ chức này.

Đánh giá chung, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội cho rằng việc cắt giảm lao động trong các doanh nghiệp hiện nay chủ yếu là vì lý do kinh tế, khó khăn ở việc tìm kiếm, phát triển thị trường nước ngoài, tập trung vào nhóm doanh nghiệp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo như dệt may, da giày, sản xuất và lắp ráp linh kiện điện tử, chế biến gỗ.

Hà Nội giải quyết được việc làm mới cho gần 90.000 lao động sau 5 tháng

Báo cáo của Sở Lao động Thương binh và Xã hội Hà Nội cho biết, tính đến cuối tháng 5/2023, thành phố đã giải quyết việc làm mới cho 85.784 lao động, đạt 52,9% kế hoạch được giao.  

Cụ thể, thành phố đã tạo việc làm cho 21.845 lao động từ xét duyệt hộ gia đình vay vốn từ nguồn vốn ngân sách thành phố ủy thác qua Ngân hàng Chính sách xã hội cho vay đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác với số tiền 1.071 tỷ đồng. 1.910 người lao động được đưa đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài theo hợp đồng tại Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc) và Hàn Quốc; tự tạo việc làm và qua tư vấn, giới thiệu việc làm của các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ việc làm trên địa bàn thành phố là 55.221 lao động.

Riêng Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội đã tổ chức 98 phiên giao dịch việc làm với 2.847 đơn vị, doanh nghiệp tham gia. Tổng số nhu cầu tuyển dụng, tuyển sinh của các doanh nghiệp, đơn vị là 49.523 người, có 20.074 người lao động được phỏng vấn và 6.808 người lao động được tuyển dụng tại phiên giao dịch việc làm.

Theo đánh giá của Sở Lao động Thương binh và Xã hội Hà Nội, số lao động được tạo việc làm mới trong 5 tháng đầu năm 2023 có xu hướng giảm so với năm 2022. Thực trạng thiếu đơn hàng xảy ra trên diện rộng và có thể kéo dài sang năm 2024, tập trung ở doanh nghiệp xuất khẩu thuộc các ngành dệt may, da giày, điện tử, chế biến gỗ… khiến các doanh nghiệp phải sản xuất cầm chừng. Việc cắt giảm nhân công cũng là giải pháp duy trì của một số doanh nghiệp hiện nay, dẫn đến giảm việc làm mới trong các tháng đầu năm 2023.

Bên cạnh công tác giải quyết việc làm cho người lao động, Sở Lao động Thương binh và Xã hội thành phố đã ra quyết định hưởng trợ cấp bảo hiểm thất nghiệp cho 30.374 trường hợp với số tiền 855 tỷ đồng; tư vấn giải quyết việc làm cho 29.818 người; hỗ trợ học nghề cho 487 người, số tiền hỗ trợ học nghề là 2,1 tỷ đồng.