Tội phạm ngân hàng chưa có dấu hiệu giảm

Tham nhũng, đòi hối lộ trong lĩnh vực ngân hàng đang ở mức báo động.

Theo báo cáo về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2013 do Tổng thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh trình bày trước Quốc hội: Trong năm 2013, ngành thanh tra phát hiện 80 vụ, 90 đối tượng có hành vi liên quan đến tham nhũng với số tiền 117,5 tỷ đồng, kiến nghị thu hồi 117,5 tỷ đồng; đã thu 59 tỷ đồng, kiến nghị xử lý hành chính đối với 04 tập thể, 28 cá nhân, chuyển cơ quan điều tra 11 vụ, 34 đối tượng.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ Quốc phòng, TP.Hải Phòng, các tỉnh Lạng Sơn, Tuyên Quang, Hà Tĩnh, Ninh Thuận, Quảng Ngãi, Bình Phước, Bình Thuận là những ngành, địa phương phát hiện và xử lý nhiều vụ việc tham nhũng, tiêu cực.

Cùng với đó, lực lượng cảnh sát điều tra đã thụ lý 371 vụ án, 847 bị can phạm tội về tham nhũng, trong đó: khởi tố mới 233 vụ, 568 bị can (so với cùng kỳ năm trước tăng 11 vụ và 97 bị can); gây thiệt hại khoảng 9.260 tỷ đồng , 51.000 lượng vàng SJC; đã thu hồi nộp ngân sách nhà nước trên 900 tỷ đồng; đã kết luận điều tra 255 vụ, 581 bị can; đình chỉ điều tra 07 vụ, 06 bị can; tạm đình chỉ 09 vụ, 23 bị can; hiện đang điều tra 96 vụ, 230 bị can.

Viện kiểm sát nhân dân các cấp đã truy tố 335 vụ, 803 bị can về tội tham nhũng (tăng 91 vụ, 202 bị can so với cùng kỳ năm 2012); đã đình chỉ điều tra trong giai đoạn tố tụng 19 vụ, 30 bị can.

Dẫn báo cáo Bộ Công an, Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh cho hay: C48 đã thụ lý, điều tra các vụ án với số tiền thiệt hại là 4.638 tỷ đồng, và 51.000 lượng vàng SJC và 108.000m2 đất; C46 đã thụ lý, điều tra các vụ án với số tiền thiệt hại là 3.610 tỷ đồng; công an các địa phương phát hiện thụ lý, điều tra các vụ án với số tiền thiệt hại là 1.000 tỷ đồng và 47.000m2 đất.

Theo đó, Bộ Công an đã khởi tố Vụ án Vi phạm các quy định cho vay trong hoạt động của tổ chức tín dụng xảy ra tại ngân hàng NN&PTNT Việt Nam chi nhánh Bình Chánh - TP. Hồ Chí Minh gây thiệt hại 410 tỷ đồng; Vụ án Cố ý làm trái xảy ra tại Công ty TNHH sửa chữa tàu biển Vinalines gây thiệt hại 300 tỷ đồng.

Hiện tại, C46 (Bộ Công an) đang phối hợp với Interpol để thu hồi nguồn tiền 85 triệu USD từ các đối tượng nước ngoài chiếm đoạt của Ngân hàng NN&PTNT Việt Nam; còn PC46 (Công an Hà Nội) đã khởi tố vụ án lạm quyền trong khi thi hành công vụ xảy ra tại Ngân hàng SeaBank gây thiệt hại 310 tỷ đồng…

Cùng với đó, các cuộc thanh kiểm tra của ngành thanh tra và kiểm toán cũng đã phát hiện 45 vụ việc vi phạm pháp luật trong lĩnh vực ngân hàng với số tiền vi phạm là 917.161 triệu đồng; đã thu hồi 23.480 triệu đồng; xử lý cán bộ 71 người, trong đó bắt tạm giam 27 người, sa thải 7 người, chuyển công tác khác 5 người, cách chức 5 người, sa thải 13 người và đang xem xét xử lý 7 người.

Theo đánh giá của Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Văn Hiện, việc phát hiện và xử lý hành vi tham nhũng của các cơ quan có thẩm quyền vẫn chưa tương xứng với tình hình tham nhũng đang diễn ra, hành vi vi phạm pháp luật và số tài sản sai phạm liên quan tới hành vi vi phạm pháp luật phát hiện được là rất lớn, nhưng việc phát hiện ra hành vi tham nhũng và thu hồi tài sản còn rất ít.

Chủ nhiệm Nguyễn Văn Hiện cho rằng: “Số vụ việc tham nhũng được phát hiện chủ yếu là các vụ tham nhũng nhỏ, gây thiệt hại không lớn về tiền, tài sản của Nhà nước với đối tượng phạm tội chủ yếu là cán bộ cấp xã hoặc ở thôn, làng, bản; số vụ tham nhũng lớn, xâm phạm nghiêm trọng tài sản, vốn của Nhà nước ít được phát hiện. Tình hình tham nhũng trong lĩnh vực ngân hàng, tài chính, quản lý vốn và tài sản nhà nước tại một số doanh nghiệp nhà nước vẫn chưa có dấu hiệu giảm, nhiều vụ gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng”.

Trong đó, vụ Nguyễn Thế Ngọc - Công ty vận tải dầu khí Việt Nam phạm tội tham ô tài sản, gây thiệt hại cho nhà nước khoảng 1.800 tỷ đồng; vụ sai phạm tại Công ty cho thuê tài chính II - Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn gây thiệt hại cho nhà nước ước tính trên 4.000 tỷ đồng; vụ Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng xảy ra tại Ngân hàng phát triển Việt Nam (VDB) chi nhánh Sóc Trăng gây thiệt hại hàng trăm tỷ đồng...

Nhận định chung về tình hình tham nhũng năm 2013, theo đại diện Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, các địa phương vẫn còn rất lúng túng trong việc đánh giá, nhận định về tình hình tham nhũng. Các địa phương đều cho rằng tình hình tham nhũng vẫn còn nghiêm trọng, phức tạp, nhưng lại không đưa ra được những căn cứ, tiêu chí, bằng chứng cho nhận định này; ngay cả các bộ, ngành ở trung ương qua hoạt động giải trình của Ủy ban Tư pháp cũng rất lúng túng trong việc đánh giá tình hình tham nhũng.

Đặc biệt, việc thu hồi tài sản trong các vụ án tham nhũng đạt tỷ lệ rất thấp. Điển hình như trong kỳ báo cáo của Chính phủ, số vụ án tham nhũng gây thiệt hại khoảng 9.260 tỷ đồng, 51.000 lượng vàng SJC và 155.000 m2 đất, nhưng chỉ mới thu hồi nộp ngân sách nhà nước trên 900 tỷ đồng, đạt dưới 10% số tiền, tài sản tham nhũng phải thu hồi.

Nguyễn Hiền