“Thương nhân Trung Quốc gom mua gạo Việt Nam là đáng mừng”

Trả lời báo chí tại Phiên họp báo Bộ Công thương chiều 3/3, ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu cho biết, trong năm 2013, Trung Quốc đã nổi lên là thị trường nhập khẩu gạo hàng đầu của Việt Nam. 

Số liệu của Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) cho thấy, hiện việc xuất khẩu gạo qua đường tiểu ngạch sang Trung Quốc đang rất “nóng” và có thông tin Trung Quốc mua gom gạo của Việt Nam. 

“Nếu có thông tin như vậy thì tôi nghĩ thực sự là đáng mừng. Bởi vì hiện nay, mặt hàng gạo không hạn chế xuất khẩu” – ông Hải nhìn nhận. 

Theo lãnh đạo Cục Xuất nhập khẩu, tất nhiên phía quản lý Nhà nước phải có giám sát chặt chẽ, nhưng giữa lúc vẫn đang phải tìm thị trường đầu ra cho gạo thì việc thương nhân Trung Quốc muốn mua gạo Việt Nam là điều tốt.

Năm 2013, Việt Nam đã xuất khẩu sang Trung Quốc 2,1 triệu tấn gạo, chiếm 1/3 tổng lượng gạo mà cả nước xuất đi là 6,59 triệu tấn. Tuy nhiên, bước vào tháng 1/2014, Việt Nam mới chỉ xuất khẩu 65.000 tấn gạo sang thị trường này, trong khi tổng kim ngạch xuất khẩu gạo là 370.000 tấn, qua đó cho thấy việc xuất khẩu sang Trung Quốc không phải dễ dàng, ông Hải nhận định.

Ông Hải cũng cho biết, mặt hàng này đang được xuất khẩu qua thương mại biên giới (tiểu ngạch) rất mạnh và một số địa phương đã xin phép xuất khẩu gạo sang biên giới với phương thức này. 

Trước đó, Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) cho biết, xuất khẩu tiểu ngạch tăng vọt do giá gạo giao tại biên giới cao hơn giá mua xuất khẩu trong nước dù chất lượng sản phẩm thấp hơn. Các thương nhân Trung Quốc ưa chuộng cách thức này do không cần quota và đóng thuế, lãi cao hơn nhập khẩu theo đường chính ngạch.

Tại buổi họp báo, nhiều câu hỏi cũng đã được đặt ra, “làm thế nào để nông dân Việt Nam vẫn bán được gạo nhưng không bị ép giá?”. Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải, người phát ngôn của Bộ Công thương cũng nhận định, nếu ngày xưa chỉ nói “trồng cây gì, nuôi con gì” thì bây giờ còn thêm câu hỏi “bán đi đâu?”. Rõ ràng khi nông dân được mùa, đặt câu hỏi là thị trường tiêu thụ.

Ông Hải cho rằng, với việc Chính phủ Thái Lan đang chịu sức ép phải xả kho gạo lên tới 20 triệu tấn khi không thể “chịu” được chính sách trợ giá và thậm chí phải nợ tiền hỗ trợ người nông dân, giá gạo của nước này có thể sẽ xuống thấp và rõ ràng ảnh hưởng đến Việt Nam.

Tuy nhiên, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu cho biết, hiện nay dấu hiệu xả hàng của Thái Lan chưa rõ ràng mặc dù có nhu cầu, và chưa ảnh hưởng đến thị trường. 

Tình hình xuất khẩu gạo của Việt Nam thời gian gần đây gặp nhiều khó khăn. Năm 2014, VFA dự báo sản lượng gạo thương mại đạt khoảng 8 triệu tấn và đặt mục tiêu tối đa để xuất khẩu 7 triệu tấn, số còn lại sẽ phải xem xét xuất khẩu bằng đường tiểu ngạch và cũng như tiêu thụ bằng các nguồn khác.