Thị trấn sầm uất Trung Quốc hóa “thị trấn ma” sau khi Samsung rời đi

Nhà hàng nhỏ bé của Li Bing ở thành phố Huệ Châu, thuộc phía bắc của sông Châu Giang – Trung Quốc, từng rất tấp nập với những nhóm khách hàng từ một nhà máy gần đó. Nhưng giờ đây, khung cảnh vắng vẻ lạ thường, chỉ có những chiếc bàn trống, không còn khách khứa tấp nập ra vào như trước kia. Cảnh tượng quen thuộc này đã diễn ra trong suốt hai tháng qua và cũng là tình trạng chung xảy ra ở xung quanh khu Phức hợp Jinxida – nằm ở trung tâm thành phố thuộc tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc.

Nguyên nhân được cho là do khu phức hợp Samsung tại Huệ Châu đóng cửa. Tính đến tháng 10 năm nay, Samsung chính là công ty sản xuất điện thoại thông minh cuối cùng của Hàn Quốc hoạt động tại Trung Quốc.

Nhà hàng của Li đã được hưởng lợi rất nhiều từ hàng ngàn công nhân nhập cư làm việc tại các nhà máy. Những người lao động này đã sinh sống trong bán kính khoảng 1,2 km2, do đó nơi này đã cung cấp “nguồn sống” cho rất nhiều doanh nghiệp địa phương trong suốt ba thập kỷ qua.

Nhưng sau khi Samsung chuyển sản xuất sang Việt Nam và Ấn Độ - phần lớn là để đối phó với cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung, những doanh nghiệp nước ngoài đã cân nhắc về việc thay đổi vị trí của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng toàn cầu, còn các nhà kinh doanh địa phương như Li lại phải trả giá và tự hỏi chính mình rằng “tôi biết đi đâu đây? nơi nào là ngã rẽ cho cửa hàng của tôi ?”.

Li chia sẻ: “Trước khi nhà máy Samsung chuyển đi, doanh thu của chúng tôi có thể đạt 60.000 nhân dân tệ (8.500 USD) hoặc 70.000 nhân dân tệ (9.900 USD) một tháng. Hầu hết khách của chúng tôi đều là nhân viên và nhà cung cấp của Samsung, nhưng giờ chúng tôi chỉ có thể kiếm được vài trăm nhân dân tệ mỗi ngày và chỉ có hai hoặc ba bàn khách mỗi đêm”.

Hiện nay, với tình trạng không có thêm nhà sản xuất mới chuyển tới đây, ít nhất 60% các doanh nghiệp, cửa hàng gần đó đã đóng cửa, nếu tình hình không thay đổi thì có thể con số các cửa hàng đóng cửa sẽ tăng lên nhiều hơn.

Liu Kaiming, người đứng đầu Viện Quan sát Đương đại, giám sát điều kiện làm việc tại hàng trăm nhà máy ở Trung Quốc nói rằng, Samsung là doanh nghiệp sản xuất hàng đầu thế giới, nhà máy Huệ Châu của Samsung đã xây dựng toàn bộ hệ sinh thái chuỗi cung ứng ở Quảng Đông và các tỉnh lân cận trong 20 năm qua.

“Ít nhất 100 nhà máy lệ thuộc ở Quảng Đông sẽ đóng cửa. Họ không thể làm việc nếu không có nhà máy Huệ Châu của Samsung, chứ đừng nói đến những cửa hàng và nhà hàng nhỏ ở khu vực xung quanh”, ông nói.

Tác động tiêu cực của vấn đề này đã lan ra tới những vùng lân cận như thị trấn Changan tại thành phố Đông Quan, cách thành phố Huệ Châu 100km về phía tây. Nơi đây đã từng có hàng ngàn lao động nhập cư làm việc cho một nhà máy do công ty robot hàng đầu Trung Quốc, Shenzhen-listed Janus Intelligent Group sở hữu, nhưng giờ đây số công nhân lao động đã giảm đáng kể.

Một số người đã bị công ty cho nghỉ việc trong 3 tháng, một số khác thì chỉ cần làm việc từ 1 đến 2 ngày mỗi tuần do Samsung đã gần như ngừng hợp tác với công ty – đây là vị khách hàng lớn nhất của Janus kể từ cuối những năm 2000.

Năm ngoái, Janus đã báo cáo mức giảm 14,25% lợi nhuận so với cùng kỳ năm 2017, tương đương 2,86 tỷ nhân dân tệ (405 triệu USD) lỗ ròng, do thâm hụt rất lớn bởi Samsung đã tạm dừng các đơn đặt hàng từ quý IV năm 2018.

Vào tháng 9, Janus đã bán phần lớn vốn chủ sở hữu trong nhà máy Đông Quan cho Firstar Panel Technology. Một giám đốc điều hành cấp cao của tập đoàn, đã xác nhận việc giảm sản xuất nhưng từ chối bình luận về kế hoạch sa thải trong ngắn hạn.

Ông nói thêm, nhà máy không còn hoạt động theo đơn đặt hàng của Samsung. Kế hoạch cho nhân viên tạm nghỉ việc là một phần của chương trình tối ưu hóa năng suất nhân viên.

Kể từ tháng trước, hai phần ba lực lượng lao động của nhà máy (khoảng hơn 3000 người) đã được thông báo rằng họ không cần phải làm việc vì nhiều lý do, hầu hết nhân viên được yêu cầu chỉ cần làm việc một vài ngày trong tuần. Chính vì điều đó, nhiều nhân viên đã phải nhận mức lương khá thấp, không đủ đáp ứng cuộc sống của mình và họ buộc nghỉ việc để tìm công việc khác.

Theo luật lao động địa phương, người lao động phải làm việc 22 ngày một tháng để nhận mức lương cơ bản hàng tháng khoảng 1.800 nhân dân tệ (255 USD).

Nhiều công nhân của nhà máy chỉ làm việc trong 15 hoặc 16 ngày một tháng. Do không đủ người làm việc, nhà máy thậm chí đã khấu trừ tiền lương cơ bản của công nhân, một nhân viên tại Janus đã chia sẻ.

Vài năm trước, với hàng loạt đơn đặt hàng từ Samsung, nhà máy này đã phải thuê hơn 10.000 công nhân. Các nhà máy của Janus trải dài dọc hai bên đường, với các trạm xe buýt gần đó thậm chí được đặt theo tên của công ty.

Vào thời gian cao điểm, nhà máy đã thuê hơn 40 tòa nhà dân cư sáu hoặc bảy tầng gần đó làm ký túc xá cho nhân viên, nhưng giờ nó đã giảm xuống còn khoảng 20.

Trở thành “thị trấn ma”.

Quay trở lại Huệ Châu, chính quyền địa phương vẫn chưa có kế hoạch cho thị trấn đang bị bỏ hoang này, còn người dân địa phương vẫn luôn mong muốn sẽ sớm có những khởi sắc mới cho nơi đây.

Li Hua, một chủ cửa hàng tiện lợi cho biết: “Việc kinh doanh của chúng tôi đã giảm ít nhất 80% so với tháng Tám. Một số lượng lớn công nhân đã rời đi từ tháng Chín”.

Nhà máy Samsung Huệ Châu bắt đầu hoạt động vào tháng 8 năm 1992, bốn ngày trước khi thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Bắc Kinh và Seoul. Một năm sau, công ty có số vốn đăng ký 32 triệu USD đã chính thức được đưa vào sản xuất và từ đó đã sản xuất các thiết bị điện tử tiêu dùng mới nhất và phổ biến nhất.

Có khoảng 100 tòa nhà dân cư địa phương, sáu đến bảy tầng, khoảng 1.000 m2 trong khu phức hợp Jinxinda; Hầu hết được cho các công nhân của Samsung thuê, ông Huang Fumin, một giám đốc bán hàng của Công ty môi giới bất động sản Ngôi sao Huệ Châu cho biết.

Ngay sau khi nhà máy Samsung đóng cửa, giá thuê nhà ngay lập tức giảm từ 4,8 triệu nhân dân tệ (680.000 USD) trong tháng 8 xuống 3,8 triệu nhân dân tệ (540.000 USD), và vẫn không có nhà đầu tư nào quan tâm đến mức giá này.

Trước đây, các tòa nhà dân cư này có rất nhiều công nhân của Samsung ở. Dù muộn thế nào, những người lao động vẫn đến ăn tối tại nhà hàng và chơi các trò chơi trực tuyến trong các quán bar, internet. Bây giờ nó trông giống như một thị trấn ma vào ban đêm vì hầu hết các ngôi nhà đều không có người lui tới.

Trong năm 2017, cơ sở Huệ Châu đã sản xuất 62,57 triệu điện thoại di động, chiếm khoảng 31% tổng khối lượng xuất nhập khẩu của Huệ Châu, tương đương hơn 105,2 tỷ nhân dân tệ (15 tỷ USD), vượt xa 10 nhà xuất khẩu hàng đầu của cả Trung Quốc .

Năm ngoái, các nhà máy của Huệ Châu đã giảm từ 13 nhà máy xuống còn 10 nhà máy, với khối lượng xuất nhập khẩu khoảng 16,29 tỷ USD, theo báo cáo được công bố bởi công ty tư vấn Askci.

Nhà hàng của Li và những người khác gần đó đang đứng trước nguy cơ sẽ phải đóng cửa cho đến khi tìm ra giải pháp mới.

Li chia sẻ, chúng tôi hy vọng chính quyền địa phương có thể giới thiệu một nhà máy tới đây với 2.000 đến 3.000 công nhân càng sớm càng tốt. Chỉ có công nhân, chúng tôi mới có thể kinh doanh để hỗ trợ sinh kế của người dân địa phương.

Một chủ sở hữu của nhà hàng tại đây nói rằng “công việc kinh doanh của chúng tôi đang chết dần và không thể chờ đợi được nữa.”

Thùy Dung

Theo SCMP