Nhiều sai phạm trong cổ phần hóa, Nhà nước có nguy cơ mất quyền chi phối cảng KCN Cát Lái

Theo báo cáo gửi UBND TP và Thanh tra Chính phủ, Thanh tra TPHCM chỉ ra nhiều sai phạm trong việc cổ phần hóa, góp vốn liên doanh, đầu tư dự án tại Công ty TNHH MTV Phát triển công nghiệp Tân Thuận (gọi tắt là Công ty IPC).

Theo Thanh tra TP, Công ty IPC chưa tuân thủ đúng các quy định pháp luật liên quan đến các hoạt động của công ty này. Trong quá trình hoạt động có những vi phạm, khuyết điểm nghiêm trọng trong tổ chức, hoạt động, công tác quản lý vốn, tài sản tài chính, việc xác định giá bán nền đất, việc thực hiện công tác cổ phần hóa, góp vốn liên doanh liên kết; việc thực hiện các dự án đầu tư chưa đúng quy định của pháp luật, dự án chậm tiến độ, kéo dài thời gian gây thiệt hại tài sản Nhà nước và của doanh nghiệp, ảnh hưởng đến phát triển của công ty trong thời gian tới.

Công ty IPC thuộc UBND TPHCM, hoạt động theo mô hình “công ty mẹ - công ty con”. Công ty IPC có 9 công ty (1 công ty con, 4 công ty liên doanh, 4 công ty liên kết), trong đó có Công ty TNHH MTV phát triển Khu Công nghiệp Sài Gòn (gọi tắt là Công ty IPD) về sau cổ phần hóa thành Công ty Cổ phần Tiếp vận Đông Sài Gòn (Công ty ESL).

Thực hiện cổ phần hóa doanh nghiệp theo quyết định của UBND TPHCM, đến tháng 5/2016, IPD hoàn tất cổ phần hóa trở thành ESL, có vốn điều lệ 652 tỷ đồng, trong đó vốn Nhà nước là 489 tỷ đồng (75% vốn điều lệ).

Tuy nhiên, theo kết luận thanh tra, việc trình, thẩm định, đề xuất, cơ cấu, quy mô, vốn điều lệ là 652 tỷ đồng của IPD là không có cơ sở, không phù hợp với quy định. Trách nhiệm chính thuộc về tổ giúp việc, ban chỉ đạo cổ phần hóa, Ban đổi mới quản lý doanh nghiệp.

Trong khi đó, việc Công ty IPC bổ sung thêm tiêu chí để lựa chọn nhà đầu tư chiến lược mua cổ phần Công ty IPD là thực hiện chưa đúng trình tự theo quy định của Chính phủ và UBND TP. Trách nhiệm chính thuộc về Tổng Giám đốc Công ty IPC Tề Trí Dũng và Phó Chủ tịch UBND TPHCM.

Cụ thể, năm 2012, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương án sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước của TPHCM, trong đó Công ty IPD thực hiện cổ phần hóa Nhà nước nắm giữ dưới 50% vốn điều lệ trong giai đoạn 2012-2015. Trên cơ sở đó, UBND TP ban hành các quyết định thực hiện cổ phần hóa, xác định tại Công ty IPD, Nhà nước nắm giữ dưới 50% vốn điều lệ.

Khi cổ phần hóa, IPD đề xuất hai phương án về tỷ lệ vốn Nhà nước là 49% và 36%, giá trị cổ phiếu cần phát hành thêm để huy động vốn là 50 tỷ đồng. Do đó, Nhà nước sẽ chuyển nhượng một phần vốn để đảm bảo theo phương án được duyệt.

Tuy nhiên, IPC (công ty mẹ) lại trình tỷ lệ vốn Nhà nước tại IPD sau cổ phần hóa là 65%, với lý do cơ bản là để Công ty IPC có quyền chi phối các quyết định về chiến lược phát triển, kế hoạch kinh doanh của IPD.

Thời điểm đó, ông Tất Thành Cang đương chức Phó Chủ tịch UBND kết luận và chấp thuận tỷ lệ vốn Nhà nước nắm tại Công ty IPD là 65% sau cuộc họp với IPC và các sở, ngành liên quan.

Đến tháng 11/2015, Tổng Giám đốc Công ty IPC tiếp tục có văn bản 864/IPC.15 trình UBND TP đề xuất tăng tỷ lệ vốn Nhà nước vốn tại IPD lên 75%.

Thanh tra TP chỉ ra: “Phó Chủ tịch UBND TP chấp thuận tỷ lệ vốn Nhà nước nắm giữ tạm thời tại Công ty IPD 65%, sau đó tăng lên là 75% (bút phê tại văn bản số 864/IPC.15 ngày 23/11/2015 của Công ty IPC), nội dung này không đúng với ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ…”.

Đến ngày 30/12/2015, Phó Chủ tịch UBND TP quyết định chấp thuận phương án cổ phần hóa tại IPD, Nhà nước nắm giữ tới 75% vốn điều lệ.

Cũng theo Thanh tra TP, theo phương án cổ phần hóa thì công ty ESL sẽ đầu tư xây dựng, khai thác cảng Cát Lái.

Tuy nhiên, thực tế sau khi cổ phần hóa, Công ty ESL đã ký hợp đồng góp vốn thành lập pháp nhân mới là Công ty cổ phần Cát Lái Đông Sài Gòn, trong đó Công ty ESL góp vốn 20% vốn điều lệ của pháp nhân mới này, để khai thác toàn bộ khu vực cảng Cát Lái.

“Với tỷ lệ góp vốn 20% thì Công ty ESL không còn quyền chi phối, dẫn đến kết quả là đối tác khác nắm quyền chi phối, quyết định việc kinh doanh khai thác cảng”, kết luận Thanh tra nhận định.

Từ những sai phạm trên, Thanh tra TP cho rằng vụ việc có dấu hiệu sai phạm gây bất lợi và thiệt hại cho vốn Nhà nước do Công ty IPC làm đại diện chủ sở hữu, có dấu hiệu vi phạm Điều 179 Bộ Luật Hình sự 2015 năm 2015 quy định về tội thiếu trách nhiệm gây thiệt hại đến tài sản Nhà nước, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp.

Do đó, Thanh tra TP kiến nghị Chủ tịch UBND TP giao Thanh tra TP phối hộp Công an TP chuyển hồ sơ sang Cơ quan Cảnh sát điều tra, làm rõ và xử lý theo quy định của pháp luật.

Quốc Anh