Nhà đầu tư Mỹ sẽ bị tổn thương khi Washington "siết" công ty Trung Quốc

Một giáo sư tài chính của Đại học Cornell cho biết, đạo luật mới của Mỹ có thể khiến các công ty Trung Quốc bị loại khỏi sàn giao dịch chứng khoán Mỹ nếu không tuân thủ các tiêu chuẩn kiểm toán. Điều này có khả năng dẫn đến một làn sóng hoang mang và cuối cùng gây tổn hại cho các cổ đông Mỹ cũng như ngành tài chính.

Tổng thống Donald Trump hôm thứ 6 vừa qua đã ký Đạo luật về trách nhiệm giải trình các công ty nước ngoài, gây thêm áp lực lên Bắc Kinh trước khi ông rời nhiệm sở vào tháng tới.

Trước đó, Chính quyền Trump đã nhắm vào một loạt công ty Trung Quốc bằng các lệnh trừng phạt, danh sách đen thương mại và lệnh cấm nhập khẩu trong nhiệm kỳ của ông trong bối cảnh quan hệ song phương giữa hai nước đang ngày càng xấu đi.

Một điều khoản quan trọng của dự luật là các công ty nước ngoài niêm yết tại Mỹ sẽ phải nộp báo cáo tài chính đã được kiểm toán để Ban Giám sát Kế toán Công ty Công cộng Mỹ (PCAOB) xem xét trong vòng 3 năm. Các công ty cũng sẽ phải xác nhận rằng, họ không thuộc sở hữu hoặc kiểm soát của chính phủ nước ngoài.

Các công ty có kiểm toán viên không thuộc diện kiểm tra của PCAOB phải cho biết xem liệu có ai trong ban giám đốc là đảng viên của Đảng Trung Quốc hay không và điều lệ thành lập của công ty có bao gồm các điều lệ của đảng không.

Ông Andrew Karolyi tại Đại học Kinh doanh Cornell SC Johnson cho rằng: "Dự luật này có thể khiến các công ty Trung Quốc rời khỏi thị trường vốn của Mỹ vì họ sẽ cho rằng mình không còn được chào đón ở Mỹ nữa."

Ông Karolyi cho rằng, điều ông lo lắng là các công ty Trung Quốc bắt đầu hủy niêm yết trên các sàn giao dịch Mỹ và các nhà đầu tư Mỹ cũng có thể bị từ chối tiếp cận với các công ty tốt trên thị trường.

"Việc chặn các công ty Trung Quốc khỏi thị trường Mỹ là một công cụ quá cùn", ông nói.

Theo PCAOB, hiện có 202 công ty đang hoạt động tại Trung Quốc và Hồng Kông có tổng vốn hóa thị trường là 1,8 nghìn tỷ USD đang niêm yết trên các sàn giao dịch Mỹ và nước ngoài.

Trong hơn một thập kỷ qua, Mỹ đã cố gắng tiếp cận các tài liệu kế toán của các công ty Trung Quốc niêm yết tại Mỹ, nhưng luật pháp Trung Quốc đã cấm các công ty rời khỏi Trung Quốc hoặc chia sẻ thông tin với một tổ chức nước ngoài.

Vấn đề trên đã trở nên nghiêm trọng hơn khi quan hệ ngoại giao và thương mại Mỹ - Trung xấu đi rõ rệt trong vài năm qua.

Ông Drew Bernstein, đồng quản lý tại Marcum Bernstein & Pinchuk - một công ty kế toán có đăng ký với PCAOB cho biết, một số công ty Trung Quốc có thể coi yêu cầu họ phải tiết lộ các thông tin riêng của mình cho một tổ chức nước ngoài là điều xâm phạm đến quyền riêng tư.

Theo ông Bernstein: "Các doanh nghiệp nhà nước và các công ty công nghệ hoạt động trong các lĩnh vực đều có quyền lựa chọn niêm yết trên các sàn giao dịch nội địa ở Trung Quốc và có thể không phải là ứng cử viên phù hợp để niêm yết ở nước ngoài".

Tuy nhiên, nhiều vụ bê bối của các công ty Trung Quốc đã đặt ra câu hỏi về các tiêu chuẩn kế toán của Trung Quốc. Một dẫn chứng nổi tiếng nhất chính là Luckin Coffee, vào hồi tháng 5, công ty này cho biết, doanh thu của họ đã tăng lên hàng trăm triệu USD. 

Ông Joel Gallo, Giám đốc điều hành của công ty tư vấn quản lý Columbia China League Business Advisory nói rằng: "Việc cải thiện kiểm toán sẽ tạo niềm tin cho các nhà đầu tư về việc niêm yết xuyên biên giới, và các nhà đầu tư đều cần biết rằng cổ phiếu Trung Quốc phải được xem xét kỹ lưỡng".

Nhưng các thị trường tài chính của Mỹ cũng cần duy trì tính cạnh tranh bằng cách thu hút đầu tư quốc tế, đặc biệt là khi các công ty Trung Quốc được đánh giá cao đã bắt đầu theo đuổi việc niêm yết thứ cấp ở Hồng Kông như một cách chống lại bất kỳ rủi ro nào thêm nữa trong quan hệ Mỹ - Trung.

Dữ liệu từ Refinitiv cho thấy, khối lượng các công ty Trung Quốc niêm yết tại Mỹ có niêm yết thứ cấp tại Hồng Kông và sàn giao dịch chứng khoán của Trung Quốc đã tăng lên 21,2 tỷ USD trong năm nay, từ 12,9 tỷ USD vào năm 2019 và 902 triệu USD vào năm 2018.