Lãi suất liên ngân hàng tăng mạnh

Theo cập nhật của một số tổ chức đầu tư, trong các ngày 11 và 12/10, lãi suất giao dịch trên thị trường này tại các kỳ hạn ngắn như qua đêm, 1 tuần, 1 tháng đều tăng rất mạnh so với trước đó. Lãi suất qua đêm các mức cao đã lên tới trên dưới 16%/năm, 1 tuần quanh 18%/năm và 1 tháng ở khoảng 20%/năm.

Trong những ngày cuối tuần, bản tin cập nhật của một số công ty chứng khoán tiếp tục ghi nhận lãi suất trên liên ngân hàng lên tới 18% - 21%/năm, hay mức cao nhất ở kỳ hạn 1 tháng là 22%/năm…

Ở nguồn công bố chính thống, dữ liệu của Ngân hàng Nhà nước mới chỉ cập nhật đến ngày 12/10/2011, nhưng cũng một phần phản ánh sát với biến động trên.

Tại ngày 12/10, mức lãi suất bình quân liên ngân hàng theo Ngân hàng Nhà nước công bố cũng đều đã vượt trên mốc 13%/năm, cao nhất là ở kỳ hạn 1 tháng với 14,69%/năm, hai kỳ hạn 2 tuần và 6 tháng cũng đã lên 14,07%/năm, và lãi suất bình quân qua đêm cũng đã lên 13,4%/năm.

Đó là những mức bình quân cao hơn hẳn so với trạng thái ổn định phổ biến từ 12% - 13%/năm trước đó; riêng mức bình quân kỳ hạn qua đêm 13,4%/năm đó cũng là khá cao, khi vừa qua phổ biến chỉ dưới 13%, thậm chí dưới 12%/năm.

Biến động mạnh của lãi suất trên thị trường liên ngân hàng theo các kênh từ tổ chức đầu tư tập trung trong những ngày 12, 13 và 14/10. Tuy nhiên, dữ liệu lãi suất bình quân chính thức từ Ngân hàng Nhà nước phải chờ cập nhật vào tuần tới.

Trước diễn biến trên, nguyên nhân đầu tiên được các tổ chức tập trung lý giải là từ tác động điều chỉnh của Ngân hàng Nhà nước. Cụ thể, nhà điều hành vừa tăng lãi suất tái cấp vốn từ 14%/năm lên 15%/năm, lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng từ 14%/năm lên 16%/năm, áp dụng từ ngày 10/10/2011.

Bên cạnh đó, trong báo cáo hỗ trợ thông tin cho nhà đầu tư, một công ty chứng khoán lại đưa ra một giả thiết đáng chú ý. Đó là tác động từ vụ lừa đảo với số tiền lên tới khoảng 5.000 tỷ đồng vừa được thông tin trên thị trường. Vụ việc này có thể liên quan đến tính hợp pháp của các giấy tờ tín dụng trong hệ thống ngân hàng. Và đây có thể là một nguyên nhân góp phần khiến lãi suất trên liên ngân hàng tăng cao do các ngân hàng lo ngại có rủi ro đối tác (?).

Ở một hướng phân tích khác, biến động trên được lý giải ở cơ chế lãi suất huy động hiện nay và các mối liên hệ giữa các dòng vốn trong hệ thống.

Cụ thể, khi lãi suất huy động được cào bằng tối đa 14%/năm như hiện nay, có thể một số ngân hàng nhỏ gặp khó khăn trong huy động, lượng giấy tờ có giá hạn chế để có thể cầm cố, tái chiết khấu nên buộc phải vay trên liên ngân hàng với lãi suất cao.

Ngược lại, với những ngân hàng lớn, khi huy động vốn từ dân cư thuận lợi hơn, có lượng giấy tờ có giá lớn có thể tái chiết khấu với lãi suất chỉ 13%/năm, đem những nguồn vốn đó cho vay lãi suất cao trên liên ngân hàng để hưởng chênh lệch. Đây cũng là một hướng kinh doanh được phản ánh trước đây, khi thị trường có hiện tượng ngân hàng đầu tư vào trái phiếu, dùng trái phiếu cầm cố, tái chiết khấu tại Ngân hàng Nhà nước với lãi suất thấp và cho vay lãi suất cao trên liên ngân hàng thu lợi cả hai đầu.

Trước những biến động này, một số công ty chứng khoán đưa ra bình luận rằng, sức ép huy động và lãi suất đang đặt ra với một số ngân hàng thương mại, và đây là một sự vận động nằm trong quá trình thanh lọc của hệ thống.