Là hãng hàng không hiếm hoi có lãi trong năm 2020: Vietjet lãi… hay lỗ?

Lỗ từ hoạt động kinh doanh, lãi từ hoạt động khác

Báo cáo tài chính quý 4/2020 của Công ty cổ phần hàng không Vietjet (VJC) khiến cổ đông thở phào nhẹ nhõm vì Vietjet… không lỗ. Vietjet đã trở thành một trong những hãng hàng không hiếm hoi có lãi trong năm 2020, khoảng thời gian dài nền kinh tế toàn cầu lao đao vì đại dịch Covid-19, thời điểm hàng không là ngành bị ảnh hưởng nặng nề nhất.

Cụ thể, lợi nhuận sau thuế quý 4/2020 của Vietjet lên tới 995 tỷ đồng, tăng 456 tỷ đồng, tương đương 84,6% so với quý 4/2019. Trước đó, Vietjet chứng kiến quý 1 và quý 3 thua lỗ nặng, lần lượt 989 tỷ đồng và 971 tỷ đồng.

Vì vậy, khoản lãi tăng mạnh của quý 4/2020 đã giúp Vietjet "xóa" đi được khoản thua lỗ lên đến 1.960 tỷ đồng. Tính chung cả năm, Vietjet vẫn lãi 70 tỷ đồng, giảm 3.737 tỷ đồng, tương đương 98,2% so với cả năm 2019.

Câu hỏi đầu tiên được đặt ra là khoản lãi 70 tỷ đồng này đến từ đâu khi mà doanh thu của Vietjet vẫn giảm sâu khi thị trường bay quốc tế gần như "đóng băng". Doanh thu về bán hàng và cung cấp dịch vụ quý 4/2020 của Vietjet chỉ đạt 4.430 tỷ đồng, giảm 9.496 tỷ đồng, tương đương 68,3% so với quý 4/2019; lũy kế cả năm đạt 18.210 tỷ đồng, giảm 32.393 tỷ đồng, tương đương 64% so với cả năm 2019.

Kết quả là hoạt động kinh doanh khiến Vietjet lỗ 2.396 tỷ đồng, con số này năm 2019 là lãi 3.848 tỷ đồng.

Lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh là con số âm nhưng lợi nhuận sau thuế năm 2020 lại là 70 tỷ đồng. Có được điều này là do "Hoạt động khác". Báo cáo tài chính quý 4/2020 của Vietjet cho thấy hoạt động khác là nguyên nhân chính giúp Vietjet thoát lỗ.

Trong quý 4, kết quả từ hoạt động khác tăng 737 tỷ đồng, tương đương… 105 lần so với quý 4/2019; lũy kế cả năm đạt 2.519 tỷ đồng, tăng 1.798 tỷ đồng, tương đương 250% so với cả năm 2019.

Nếu kết quả từ hoạt động khác tại Vietjet năm 2020 bằng với năm 2019 thì trong năm 2020, Vietjet đã lỗ 1.728 tỷ đồng.

"Hoạt động khác" đã thay đổi cục diện lãi, lỗ của Vietjet nhưng khác với mọi năm, Vietjet không thuyết minh hoạt động khác là hoạt động gì. Còn trong năm 2019, Vietjet báo cáo khá rõ ràng. Theo đó, bán tài sản cố định đóng góp tỷ trọng lớn trong chỉ tiêu này.

Hoạt động khác "thay thế" sale and leaseback

Có thể thấy, trong quý 4/2020, Vietjet chỉ có lãi nhờ "Hoạt động khác". Còn trong các quý đầu năm 2020, tình hình lãi lỗ của Vietjet lại khá liên quan đến sale and leaseback.

Sale and leaseback là nghiệp vụ hỗ trợ mạnh cho nhiều doanh nghiệp hàng không, trong đó có Vietjet. Trong vài năm gần đây, hoạt động này mang về nguồn doanh thu khổng lồ cho Vietjet nhưng năm 2020 thì khác.

Quý 4/2020 chứng kiến doanh thu từ chuyển quyền sở hữu và thương mại tàu bay của Viejet giảm 3.951 tỷ đồng, tương đương 76,4% xuống 1.219 tỷ đồng. Điều đáng nói, giá vốn bằng đúng con số 1.219 tỷ đồng. Nghĩa là hoạt động này không mang lại lợi nhuận cho Vietjet. Trong khi cùng kỳ năm ngoái, Vietjet lãi 2.045 tỷ đồng từ chuyển quyền sở hữu tàu bay.

Tuy nhiên, trong quý 4, Vietjet không "cần" sale and leaseback và Vietjet đã có "hoạt động khác" tăng trưởng phi mã để bù đắp cho sự sụt giảm của kinh doanh. Nhưng 3 quý đầu năm thì khác, cứ thiếu vắng sale and leaseback thì Vietjet thua lỗ.

Cụ thể, quý 1 và quý 3, Vietjet thua lỗ 989 tỷ đồng và 971 tỷ đồng. Đó là thời điểm, Vietjet không phát sinh doanh thu từ chuyển quyền sở hữu và thương mại tàu bay.

Còn trong quý 2, Vietjet bất ngờ lãi 1.063 tỷ đồng dù doanh thu giảm sâu từ 12.664 tỷ đồng xuống 4.970 tỷ đồng. Nguyên nhân là do quý 2, Vietjet phát sinh doanh thu từ chuyển quyền sở hữu và thương mại tàu bay, doanh thu lên tới 3.169 tỷ đồng trong khi giá vốn là 1.163 tỷ đồng. Hoạt động này mang về khoản lãi 2.006 tỷ đồng.

Có thể thấy, trong bối cảnh ngành hàng không bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Covid-19, tình hình lãi lỗ của Vietjet có liên quan rất lớn đến "Hoạt động khác" và hoạt động chuyển quyền sở hữu và thương mại tàu bay.