Hồ sơ Trung tâm Điều độ hệ thống điện Quốc gia

Trung tâm Điều độ hệ thống điện Quốc gia (A0) được thành lập từ năm 1994, trực thuộc Bộ Năng lượng (nay là Bộ Công Thương), là doanh nghiệp Nhà nước, trực thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN).

Đơn vị này ra đời với nhiệm vụ trọng tâm là chỉ huy điều hành hệ thống sản xuất, truyền tải, phân phối điện năng trong hệ thống điện quốc gia, nhằm đạt kết quả tối ưu về kinh tế; đảm bảo hệ thống điện quốc gia vận hành liên tục, tin cậy, an toàn.

Tháng 12/1998, A0 tiếp nhận Trung tâm Điều độ hệ thống điện 3 miền Bắc, Trung, Nam và đảm nhận nhiệm vụ điều hành việc huy động công suất của tất cả nhà máy điện trên toàn quốc và toàn bộ hệ thống truyền tải điện từ cấp điện áp 66 đến 500 kV.

Năm 2004, A0 đảm nhận thêm chức năng tham gia thiết kế thị trường điện nội bộ EVN và trực tiếp vận hành thị trường điện này từ tháng 1 đến tháng 7/2007. Với những đóng góp của A0, thị trường điện nội bộ EVN được đánh giá rất thành công và là tiền đề quan trọng cho việc hình thành thị trường phát điện cạnh tranh chính thức.

Qua quá trình phát triển, A0 gắn liền với việc đưa đường dây 500 kV Bắc - Nam vào vận hành, bên cạnh đó là kết nối các hệ thống điện các miền trở thành hệ thống điện quốc gia. Luật Điện lực cũng quy định 2 chức năng của A0: điều độ hệ thống điện quốc gia và điều hành giao dịch thị trường điện lực.

Hiện nay, A0 là đơn vị hạch toán phụ thuộc EVN. Để đảm bảo tính công bằng, minh bạch trong điều hành thị trường điện, A0 được chuyển thành Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và thị trường điện, hạch toán độc lập trong EVN giai đoạn 2019-2020, sau đó chuyển thành đơn vị độc lập về nhân sự, pháp lý, tài chính, không chung lợi ích với bên bán và mua điện, do Nhà nước nắm 100% vốn điều lệ giai đoạn 2021-2025.

Từ khi Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước được thành lập vào năm 2018, nhiệm vụ tái cơ cấu A0 được giao cho cơ quan này. Tuy nhiên đến nay, việc này vẫn chưa được phê duyệt và triển khai thực hiện.

Hiện tổng nhân sự của A0 có 454 người., phần lớn là lao động có trình độ cao (91% có trình độ đại học trở lên) và là lực lượng trực tiếp sản xuất (62% tổng số lao động). 

Vừa qua, Bộ Công Thương đã gửi tờ trình đến Thủ tướng về việc chuyển A0 về Bộ Công Thương. Cơ quan này đề xuất phương án 1 là A0 trở thành đơn vị sự nghiệp công lập cung cấp dịch vụ vận hành hệ thống điện và điều hành thị trường điện trực thuộc Bộ Công Thương. Phương án 2 là A0 trở thành Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và điều hành thị trường điện 100% vốn Nhà nước trực thuộc Bộ Công Thương.

Theo Bộ Công Thương, cả 2 phương án trên đều đảm bảo các tiêu chí về tính độc lập, khách quan của A0 so với hiện tại, khả năng phối hợp với các đơn vị liên quan và khả năng linh hoạt đổi mới, sáng tạo.