Hộ kinh doanh cá thể chưa muốn chuyển thành DN

Quá trình chuyển đổi các đơn vị kinh doanh cá thể thành DN là quá trình thúc đẩy các hoạt động kinh doanh diễn ra minh bạch hơn, để các đơn vị kinh doanh đó được điều tiết bởi một hệ thống biện pháp hành chính, pháp lý toàn diện và ổn định.

Quá trình này cũng sẽ nâng cao khả năng dự đoán về môi trường kinh doanh, giúp các nhà đầu tư, các nhà quản lý DN, người lao động cũng như các cơ quan quản lý Nhà nước đưa ra những quyết định phù hợp.

Hiện nay, cả nước có 2,9 triệu hộ kinh doanh cá thể và để chuyển đổi được 500.000 DN đăng kí kinh doanh dưới hình thức công ty từ nay cho đến năm 2010 thì còn cả một quá trình dài và gian nan đang chờ ở phía trước.

Một nghiên cứu gần đây trong dự án Nâng cao hiệu quả thị trường cho người nghèo của Ngân hàng phát triển Châu Á (ADB) cho thấy, việc chuyển đổi của hộ kinh doanh cá thể thành DN chiếm tỉ lệ lớn trong tổng số các DN mới đăng kí.

Trong số các DN được khảo sát, gần ½ đã có thời gian tiến hành sản xuất kinh doanh; trước khi chuyển đổi thành DN, gần ¼ số DN đã từng là hộ kinh doanh cá thể trước khi đăng kí thành lập DN. Kết quả khảo sát cũng cho thấy, quãng thời gian trung bình kể từ thời điểm bắt đầu hoạt động kinh doanh cho đến thời điểm đăng kí thành lập DN của đơn vị này là 4 năm.

Trong số lượng chuyển đổi, số lượng các hộ kinh doanh cá thể chuyển đổi thành DN ở miền Bắc nhiều hơn ở miền Nam. ¾ các trường hợp chuyển đổi ở miền Bắc là những hộ kinh doanh cá thể được thành lập từ trước khi ban hành Luật DN và đã chuyển đổi thành DN ngay sau thời điểm Luật có hiệu lực, trong khi đó, tỉ lệ này ở miền Nam là 40%.

Và trong con số 2,9 triệu hộ kinh doanh, trên thực tế mới có khoảng 30% số hộ đăng kí kinh doanh, gần 30% số hộ không đăng kí kinh doanh và trên 30% số hộ chưa đăng kí kinh doanh.

Theo TS. Nguyễn Quốc Minh - Phó Vụ trưởng Vụ Công nghiệp (Ban Kinh tế Trung ương), nguyên nhân khiến cho các hộ kinh doanh cá thể không muốn hoặc chưa muốn chuyển sang hoạt động theo mô hình DN là: Khuôn khổ pháp lý cho các hộ kinh doanh hoạt động còn thiếu, các chính sách về đất đai, tài chính tín dụng, đặc biệt là chính sách thuế không minh bạch, thường xuyên thay đổi đã khiến nhiều hộ kinh doanh đăng kí hoạt động theo loại hình DN được một thời gian, nay lại xin quay trở lại kinh doanh theo hộ cá thể.

Cũng theo ý kiến nhận định của ông Minh, Nghị định 109/2004/NĐ-CP quy định, hộ kinh doanh cá thể có trên 10 lao động trở lên hoặc có từ 2 địa điểm kinh doanh trở lên thì phải chuyển thành DN cũng là một trong những quy định bất hợp lý, thiếu tính khả thi.

Trong khi đó, những quy định áp dụng bắt buộc đối với DN như: môi trường, tiếng ồn, vấn đề phòng chống cháy nổ, mua bảo hiểm bắt buộc đối với người lao động…nhưng lại không bắt buộc áp dụng đối với hộ kinh doanh cá thể.

Bên cạnh đó, chính những nguyên nhân khách quan như: truyền thống, tập quán, tâm lý giữa các vùng miền, ở từng địa phương cũng là một trong những yếu tố tác động không nhỏ đến sự chuyển đổi của các hộ kinh doanh cá thể thành DN...

Nguyễn Hiền