FED sẽ “tái lầm” trong dự báo bong bóng nhà đất?

Vậy đã đến lúc cần nói đến chuyện FED đã làm những gì trong thời kỳ bong bóng nhà đất. Năm 2004, cựu Chủ tịch FED Alan Greenspan, cho rằng không nên quá lo lắng về giá nhà đất tăng; năm 2005, Bernanke và sau này là một quan chức thuộc chính quyền Bush cho rằng khả năng bong bóng nhà đất là hoàn toàn không có.

Ông Bernanke và một số nhà điều tiết thị trường khác cho đến nay vẫn chưa giải thích được tại sao họ không thể dự báo được về bong bóng nhà đất. Điều đó đặt ra một câu hỏi: “Tại sao Quốc hội, hay một bên nào khác, lại phải có niềm tin vào việc các quan chức của FED sẽ nhìn trước được bong bóng tiếp theo?”

Mới tuần này, Chủ tịch FED đến dự hội nghị thường niên của các chuyên gia kinh tế tại Atlanta để nói về những chính sách của FED trong thời kỳ bong bóng. Phần lớn bài phát biểu của ông Bernanke dành cho việc bảo vệ chính sách lãi suất thấp của FED.

Mãi đến những phút cuối cùng, ông Bernanke mới nói đến khung điều tiết lỏng lẻo và ông chưa bao giờ thừa nhận FED đã không nhận ra và dự báo trước được về bong bóng nhà đất vừa qua trên thị trường.

Việc thiếu trách nhiệm trong tự kiểm điểm sai lầm chính là nguyên nhân khiến Quốc hội Mỹ vẫn giữ thái độ lạnh lùng với FED. Chắc chắn ông Bernanke sẽ đảm nhiệm chức vụ Chủ tịch FED thêm một nhiệm kỳ nữa nhưng đến nay Quốc hội vẫn chưa quyết định mở rộng quyền hạn cho ông và cân nhắc hạn chế FED trong nhiệm vụ chính: điều chỉnh lãi suất cơ bản đồng USD.

Khi bị chỉ trích về khả năng điều hành của FED, ông Bernanke thường phản bác rằng thật khó để có thể nhận ra một bong bóng đang hình thành. Trong phiên điều trần tại Thượng viện Mỹ vào tháng trước, ông nói: “Việc đó cực khó, từ trước đến nay làm sao bạn có thể biết giá chứng khoán tiếp tục tăng? Liệu giá vàng có hình thành bong bóng không?”.

Tuy nhiên, trên thực tế, bong bóng nhà đất gần đây là một ngoại lệ. Bằng bất kỳ cách tính toán nào, người ta cũng có thể thấy giá nhà đất tại phần lớn các vùng của Mỹ đã bị định giá quá mức. Bất kỳ ai cũng có thể nhận ra hiện tượng này nếu chăm chú theo dõi các thông tin kinh tế cơ bản.

Vậy tại sao ông Greenspan và ông Bernanke vẫn sai lầm?

Câu trả lời thiên về tâm lý chứ không phải các lý do. Họ mắc kẹt trong những suy luận thông thường. Các công ty bất động sản, xây dựng, giám đốc điều hành trên phố Wall, chuyên gia kinh tế và hàng triệu chủ sở hữu nhà ở đều nói rằng giá nhà đất sẽ không giảm và những quan chức thuộc FED đều thuyết phục nhau rằng điều đó không xảy ra.

Năm 2005, ông Bernanke khi đó chưa làm Chủ tịch FED, đã phát biểu: chưa bao giờ giá nhà đất giảm trên khắp nước Mỹ. Như vậy, sai lầm có thể lặp lại một lần nữa.

Dù muốn hay không, phải thừa nhận FED là cơ quan tốt nhất để điều tiết các tổ chức tài chính (hiện FED chỉ có quyền hạn với một số công ty). Trong vai trò tổ chức cho vay cuối cùng, FED cũng chịu trách nhiệm đối với sức khỏe của một số tổ chức này.

Tháng trước, ông Ben Bernanke phát biểu trước Quốc hội: “FED có một đội ngũ làm việc với chuyên môn hàng đầu. Chúng tôi tập hợp được nhóm chuyên gia kinh tế, thị trường tài chính và nhiều người khác tại Washington, họ có kinh nghiệm giải quyết những vấn đề này”.

Bất chấp những lời hoa mỹ trên, hẳn không kém thú vị nếu được nghe các chuyên gia đó giải thích tại sao họ không thể dự báo được bong bóng vừa qua.

Minh Tuấn (lược dịch)