“Chính sách tỷ giá mới tạo niềm tin trên thị trường ngoại hối Việt Nam”

TS.Trương Văn Phước – Phó Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia (UBGSTCQG) đã nhận xét như vậy khi đề cập tới cơ chế điều hành tỷ giá mới vừa được áp dụng gần 10 ngày đầu năm 2016 này.

Khi bối cảnh thay đổi…

Nhắc đến cơ chế điều hành tỷ giá, ông Phước nhấn mạnh, mỗi cơ chế tỷ giá hối đoái đặc thù phải đáp ứng các điều kiện rất cụ thể của nền kinh tế trong từng thời kỳ nhất định. Ngay cả người dân trong nước, nhà đầu tư trong nước hay các nhà đầu tư nước ngoài khi họ nhìn vào kinh tế vĩ mô của một đất nước thì họ nhìn vào 2 chỉ số hết sức trực quan là lạm phát và tỷ giá hối đoái.

Năm 2008, khủng hoảng tài chính thế giới tác động rất nhiều đến bất ổn kinh tế vĩ mô ở Việt Nam. Yêu cầu quan trọng của chính sách trong những năm sau khủng hoảng là tạo lập và lấy lại niềm tin của thị trường rằng tỷ giá hối đoái Việt Nam phải ổn định. Để đạt được sự ổn định đó, trong số bao nhiêu cơ chế tỷ giá hối đoái, chúng ta phải lựa chọn cơ chế nào để lấy được niềm tin. Lúc này, chúng ta đã chọn cơ chế “trườn bò” của tỷ giá theo một dải biên độ.

“Việc NHNN công bố từ đầu năm tỷ giá VND so với USD sẽ như thế nào nghĩa là để cho tỷ giá “trườn bò” theo 1 biên độ định sẵn, có ưu điểm là giúp các doanh nghiệp, người dân tin rằng năm nay đồng đô la tăng giá chừng đó, để biết cách tính toán nhập khẩu như thế nào, xuất khẩu ra sao… Do đó, nó có ý nghĩa rất quan trọng để tạo lập niềm tin thị trường”, ông Phước cho hay.

Tuy nhiên, cơ chế tỷ giá “trườn bò theo một dải biên độ có sẵn” này có một thách thức, khó khăn là khi nền kinh tế thế giới có rất nhiều biến động thì ta khó có thể ứng phó và đáp trả kịp thời để không có những biến động lớn trong thị trường nội địa. Tỷ giá bình quân liên ngân hàng cố định trong 1 thời gian tương đối dài (khoảng vài tháng) sẽ tạo ra sự bị động, khó ứng phó kịp.

Chẳng hạn, năm 2015 là một năm biến động của thị trường thế giới và Việt Nam đã chịu tác động trực tiếp của những biến động như: Fed điều chỉnh lãi suất và Nhân dân tệ phá giá để vào rổ tiền tệ thế giới. Do đó, NHNN đã phải 3 lần điều chỉnh tỷ giá với mỗi lần điều chỉnh là 1% và 2 lần nâng biên độ giao dịch từ ±1% lên ±3%. Cùng với đó, thị trường luôn xuất hiện tâm lý kỳ vọng tỷ giá sẽ còn tăng tiếp và đẩy giá USD lên kịch trần biên độ cho phép.

Ông Phước nhấn mạnh: “Kinh tế vĩ mô chúng ta bây giờ đã phục hồi, tăng trưởng cao lên, lạm phát thấp xuống…, bây giờ cần lựa chọn một mô hình, một cơ chế tỷ giá hối đoái mới đáp ứng các yêu cầu mới vì nhiệm vụ lịch sử tạo lập lòng tin đã xong rồi, nay ta đã đủ điều kiện để có thể ứng xử với những biến động bên ngoài”.

… cơ chế tỷ giá cũng cần phải đổi thay

Từ đầu năm 2016, NHNN đã công bố chính sách tỷ giá mới thông qua việc xác định tỷ giá trung tâm, làm tham chiếu cho các thành viên trên thị trường giao dịch. Theo đó, tỷ giá trung tâm của VND với USD do NHNN công bố hàng ngày là cơ sở để các ngân hàng xác định tỉ giá mua, tỉ giá bán của VND với USD. Tỷ giá trung tâm được hiểu là tỷ giá chính thức cuối ngày hôm trước vào giờ chốt giao dịch cộng với một biên độ sẽ được lấy làm tỷ giá giao dịch của ngày hôm sau.

Tỷ giá này được xác định dựa trên cơ sở tham chiếu 3 yếu tố: diễn biến tỷ giá bình quân gia quyền trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng, diễn biến tỷ giá trên thị trường quốc tế của một số đồng ngoại tệ và các cân đối kinh tế vĩ mô. Do đó, cơ chế này sẽ phản ánh thị trường sát thực hơn, việc điều hành tỷ giá sẽ linh hoạt, cập nhật hơn. Tỷ giá sẽ phản ứng ngay lập tức với diễn biến trong nước và quốc tế.

“Cơ chế công bố tỷ giá trung tâm mỗi ngày của NHNN là phù hợp, là điều kiện rất quan trọng để chúng ta có nhiều hành động hơn, những hành động hàng ngày để ứng phó với những gì đang diễn ra ở bên ngoài, thị trường quốc tế cũng như những gì trong nền kinh tế của chúng ta. 1 năm có 365 ngày, như vậy là chúng ta có hơn 300 lần hành động, tạo cho chúng ta tính chủ động hơn rất nhiều”, ông Phước cho hay.

Ông Phước cũng bày tỏ không có gì ngạc nhiên khi cung cầu ngoại tệ trong gần 10 ngày đầu tháng 1/2016 đáp ứng được cung cầu, tỷ giá cũng không biến động dù thị trường Trung Quốc có nhiều biến động, bởi cơ chế này đã tạo cho chúng ta sự chủ động hơn, giúp niềm tin của thị trường vào cơ chế này tốt hơn, là nguyên nhân tạo ra niềm tin trên thị trường ngoại hối Việt Nam trong gần 10 ngày qua.

Kim Yến