Bộ Công Thương muốn đổi cách tính giá điện

Bộ Công Thương mới đây có văn bản gửi Bộ Tư pháp về việc thẩm định dự thảo quyết định của Thủ tướng về cơ cấu biểu giá bán lẻ điện mới, thay thế cho Quyết định 28 năm 2014.

Đề xuất rút biểu giá điện xuống còn 5 bậc

Đối với biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt, Bộ Công Thương đề xuất cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt rút ngắn từ 6 bậc xuống 5 bậc theo đề xuất của Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN) và tư vấn nhưng có thay đổi về cơ cấu tỷ trọng so với giá bán lẻ điện bình quân. Cụ thể:

- Bậc 1: cho 100 kWh đầu tiên, giá điện là 1.806,11 đồng/kWh;

- Bậc 2 cho kWh 101-200, giá điện là 2.167,33 đồng/kWh;

- Bậc 3 cho kWh 201-400 có giá là 2.729,23 đồng/kWh;

- Bậc 4 cho kWh 401-700 có giá 3.250,99 đồng/kWh;

- Bậc 5 cho kWh từ 701 trở lên, giá điện là 3.612,22 đồng/kWh.

Bộ Công Thương cho rằng giá điện cho từng bậc được thiết kế lại đảm bảo hạn chế tối đa tác động tới các hộ sử dụng điện. Hơn nữa, ưu điểm của phương án này là đơn giản, người dân dễ hiểu do giảm từ 6 bậc như cơ cấu biểu giá điện hiện nay xuống còn 5 bậc giá điện.

Việc ghép các bậc lại với nhau để tăng khoảng cách mức tiêu thụ điện giữa các bậc và nới rộng khoảng cách mức tiêu thụ, nhằm phản ánh tình hình thực tế tiêu thụ điện và khuyến khích việc sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả hơn, đồng thời hạn chế được một phần việc tiền điện phải trả tăng cao trong những tháng đổi mùa.

Theo cơ quan quản lý, mức tăng giá giữa các bậc là hợp lý, chênh lệch giữa bậc đầu và bậc cuối là 2 lần, phù hợp với xu thế chung của các nước trên thế giới nhằm khuyến khích sử dụng tiết kiệm điện, hiệu quả thông qua việc tăng chênh lệch giá giữa bậc đầu và bậc cuối.

Tại Nam California, Mỹ, khoảng cách này là 2,2 lần, Hàn Quốc là 3 lần, Lào là 2,88 lần, Thái Lan là 1,65 lần.

Tuy nhiên, nhược điểm của phương án này là tiền điện các hộ sinh hoạt có mức sử dụng điện cao từ 711 kWh/tháng trở lên (chiếm khoảng 2% số hộ) phải trả tăng thêm.

Muốn trạm sạc xe điện chịu giá điện kinh doanh

Bộ Công Thương cũng đề xuất bổ sung nhóm khách hàng sử dụng điện cho mục đích trạm/trụ sạc xe điện. Cơ quan này đưa ra 3 phương án về giá bán điện cho hoạt động sạc xe điện.

Phương án 1: Cơ cấu biểu giá bán lẻ điện cho trạm, trụ sạc xe điện được xây dựng trên cơ sở giá điện phản ánh chi phí sản xuất điện mà trạm/trụ sạc xe điện gây ra cho hệ thống điện.

Ưu điểm của phương án này là cơ cấu biểu giá bán lẻ điện được xây dựng trên cơ sở giá điện phản ánh chi phí sản xuất điện mà trạm/trụ sạc xe điện gây ra cho hệ thống điện nên đảm bảo phân bổ chi phí tới khách hàng sử dụng điện.

Tuy nhiên, phương án này phải bổ sung nhóm khách hàng mới trong cơ cấu biểu giá bán lẻ điện. Trong khi đó, các nhóm khách hàng khác vẫn được thực hiện theo lộ trình để giá điện phản ánh chi phí (giá cho sản xuất vẫn thấp hơn so với giá phân bổ phản ánh chi phí; giá cho kinh doanh vẫn cao hơn so với giá phân bổ phản ánh chi phí).

Phương án 2: Áp dụng giá bán điện cho hoạt động sạc xe điện theo giá kinh doanh. Còn phương án 3 là theo giá sản xuất.

Bộ Công Thương đánh giá ưu điểm của phương án này là không phải bổ sung đối tượng mới trong cơ cấu biểu giá bán lẻ hiện hành. Tuy nhiên, nhược điểm là có thể tác động tới chính sách phát triển xe điện do làm tăng chi phí sạc điện.

Còn phương án 3 là áp dụng giá điện cho mục đích sạc xe điện theo giá sản xuất. Phương án này cũng không phải bổ sung đối tượng mới trong cơ cấu biểu giá bán lẻ hiện hành và có thể tác động tới chính sách phát triển xe điện do làm tăng chi phí sạc điện.

Dẫu vậy, phương án 3 tác động tới cơ cấu biểu giá bán lẻ điện, sẽ dẫn tới việc tăng giá điện cho các nhóm khách hàng khác để cân đối lại doanh thu. Điều này có nghĩa là thực hiện bù chéo từ các nhóm khách hàng khác cho nhóm khách hàng sạc xe điện.

Với phương án 2, EVN và Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam đề nghị áp dụng. Trong khi đó, Bộ Giao thông Vận tải và Công ty TNHH Kinh doanh Thương mại và dịch vụ Vinfast đề nghị áp dụng phương án 3.

Về phía mình, Bộ Công Thương cho rằng nếu áp dụng giá bán lẻ điện cho sản xuất đối với mục đích sạc xe điện sẽ phát sinh bù chéo từ các nhóm khách hàng khác. Do đó, phương án 3 không phù hợp với chủ trương được quy định tại Nghị quyết 55 là "không thực hiện bù chéo giữa các nhóm khách hàng".

Vì thế, Bộ Công Thương kiến nghị lựa chọn phương án 2, tức là áp dụng giá bán điện cho hoạt động sạc xe điện theo giá kinh doanh.