Dân sinh
FicaTàu vũ trụ của NASA đã đổ bộ xuống tiểu hành tinh Bennu
(Dân trí) - Một con tàu của NASA đã đáp xuống bề mặt của tiểu hành tinh Bennu để thu thập mẫu đất đá được cho là có chứa đựng những yếu tố đầu tiên hình thành nên hệ mặt trời của chúng ta.
Tàu vũ trụ Osiris-Rex đã mất 2 năm để vẽ bản đồ tiểu hành tinh Bennu và sử dụng một cánh tay robot để lấy mẫu đất đá từ bề mặt tiểu hành tinh này.
Tàu vũ trụ Osiris-Rex rời khỏi quỹ đạo quanh Bennu đúng lúc, bắt đầu chuyến đi 4,5 giờ để chạm tới bề mặt gồ ghề, phủ đầy đá của thiên thạch cổ đại này.
Đây là con tàu vũ trụ đầu tiên của Mỹ có nhiệm vụ lấy mẫu đất đá từ một tiểu hành tinh, trong khi đó Nhật Bản đã hai lần tiến hành công việc này.
Trên thực tế, toàn bộ tàu Osiris-Rex không đổ bộ xuống tiểu hành tinh Bennu mà chỉ có cánh tay robot dài 3,4 mét vươn xuống chạm bề mặt để lấy mẫu vật. Nguyên nhân là do Bennu có đường kính chỉ 510 mét nên lực hút của nó rất yếu khiến cho việc hạ cánh của tàu rất khó khăn. Ngoài ra, bề mặt tiểu hành tinh này không chỉ có đá nhỏ mà còn đầy những khối đa to cỡ như tòa nhà, vì thế cánh tay robot là công cụ hiệu quả để lách qua những khối đá này và với xuống sâu mặt đất. Bằng cánh tay robot, con tàu sẽ cố gắng thu thập ít nhất 60 gam mẫu vật ở đây.
Tàu Osiris-Rex được phóng đi từ Trạm không quân Mũi Canaveral ở Mỹ vào năm 2016. Con tàu có kích thước tương đương một chiếc ô tô van. Vị trí mục tiêu mà nó hướng đến là một địa điểm rộng chừng vài bãi đỗ ô tô ở giữa hố va chạm Nightingale trên tiểu hành tinh Bennu. Sau gần 2 năm bay trên quỹ đạo của tiểu hành tinh này, con taù đã phát hiện ra địa điểm này có những mẩu đá nhỏ vừa đủ để cánh tay robot có thể lấy được. Nhà khoa học Heather Enos, Phó giám đốc Dự án tàu Osiris-Rex cho biết con tàu sẽ chỉ chạm nhẹ xuống bề mặt tiểu hành tinh trong chốc lát, tiến hành đo đạc chỉ trong vòng một phút.
Hố va chạm Nightingale là nơi có những mẩu đá đủ nhỏ để cánh tay robot hút lên được.
Theo kế hoạch, con tàu sẽ bắn khí nitrogen nén để khuấy vùng bề mặt dự kiến, sau đó hút bất cứ mẩu đá hay bụi nào tung lên. Tàu chỉ tiếp xúc với bề mặt Bennu 10 giây rồi nhanh chóng bay đi. Phải đến cuối tuần này NASA mới mới biết chính xác tàu thu thập được mẫu vật hay không, nếu được thì là bao nhiêu.
Không như những lần đổ bộ chớp nhoáng trên sao Hỏa mà NASA mô tả là bảy phút kinh hoàng, chặng đường từ khi tàu Osiris-Rex rời quỹ đạo của Bennu để chạm đến bề mặt tiểu hành tinh này chỉ là “4,5 giờ lo lắng nhẹ” – Phó giám đốc Enos cho biết – “chúng tôi đã luyện tập và diễn tập với con tàu này, vì thế chúng tôi gần như đã thấy hết những điều này rồi”. Trong lần tập dượt cuối cùng vào tháng 8/2020, tàu Osiris-Rex đã xuống gần đến bề mặt của Bennu, chỉ cách 40 mét.
Bennu là một tiểu hành tinh nhỏ giữa Trái Đất và sao Hỏa.
Vào thời điểm những chuyên gia điều khiển chuyến bay nhận được tín hiệu từ Osiris-Rex thì đã 18 phút trôi qua kể từ lúc con tàu thực sự tiếp xúc với bề mặt Bennu vì tín hiệu radio phải mất từng đó thời gian để đi từ Bennu về đến Trái Đất.
Các nhà khoa học muốn thu thập từ 60 gam đến 2 kg mẫu vật màu đen và giàu carbon của tiểu hành tinh này, nơi được cho là chứa những viên gạch nền móng đầu tiên tạo nên hệ mặt trời của chúng ta. Ông Thomas Zurbuchen, Giám đốc dự án tàu Osiris-Rex nói rằng “một cái gì đó ngoài kia có thể cho chúng ta biết về lịch sử của toàn bộ Trái Đất, của hệ mặt trời, trong suốt một vài tỷ năm qua”.
Phân biệt hai tiểu hành tinh: bên trái là Bennu và bên phải là Ryugu.
Tàu Osiris-Rex có thể thực hiện tối đa 3 lần với tay xuống đất lấy mẫu vật. Dù cho nó lấy được bao nhiêu đi nữa thì số mẫu vật này cũng không thể về đến Trái Đất trước năm 2023. Dự kiến khoang chứa mẫu vật sẽ được thả bằng dù xuống sa mạc Utah.
