Con người đang "ngốn" bao nhiêu tài nguyên của Trái đất mỗi năm?
(Dân trí) - Theo một nghiên cứu trên tạp chí Nature Sustainability mới đây, tốc độ mà chúng ta đang tiêu thụ tài nguyên thiên nhiên hiện tại đã vượt xa khả năng tái tạo sinh khối của hành tinh.
Bên cạnh việc nêu bật nhu cầu ngày càng cấp thiết về các phương thức sống bền vững hơn, các tác giả cũng chỉ ra cách các quốc gia giàu hơn được bảo vệ khỏi tác động của những hạn chế về năng lực sinh học trong khi các quốc gia nghèo hơn phải chịu gánh nặng.
Để đảm bảo an ninh tài nguyên sinh học, một quốc gia phải tiếp cận với đủ nguồn tài nguyên trong lãnh thổ của mình để đáp ứng nhu cầu của người dân hoặc có đủ khả năng tài chính để mua những tài nguyên trên thị trường quốc tế.
Quốc gia nào không đáp ứng được một trong hai tiêu chí này sẽ phải đối mặt với cái mà các tác giả nghiên cứu gọi là "bẫy nghèo sinh thái".
Các tác giả nghiên cứu đã phân loại tất cả các quốc gia theo mức thâm hụt sinh thái của họ, đề cập đến mức độ tiêu thụ vượt quá khả năng tái tạo của hệ sinh thái.
Dựa trên phân tích này, các quốc gia được phân loại: Có mức thâm hụt cao, mức thâm hụt thấp, mức dự trữ cao hoặc mức dự trữ thấp.
Bằng cách tham chiếu chéo dữ liệu này với tổng sản phẩm quốc nội (GDP) trên đầu người của mỗi quốc gia, các nhà nghiên cứu có thể phân biệt những quốc gia thiếu cả tài nguyên sinh vật và khả năng chi tiêu để đáp ứng nhu cầu của người dân.
Theo phân tích của các chuyên gia, khoảng 2,5 tỷ người, chiếm 57% dân số thế giới, sống ở các quốc gia rơi vào bẫy nghèo đói sinh thái này vào năm 1980. Tuy nhiên, đến năm 2017, con số này đã tăng lên 5,4 tỷ người, chiếm 72% dân số toàn cầu.
Nhìn vào tốc độ tiêu thụ tài nguyên tổng thể, các tác giả cũng nhấn mạnh chúng ta là một loài đã sử dụng 173% năng lực sinh học của hành tinh vào năm 2017, so với 119% vào năm 1980.
Thực tế, không có gì đáng ngạc nhiên khi dữ liệu cho thấy rằng cư dân của các quốc gia có thu nhập cao với mức thâm hụt sinh thái cao cũng có xu hướng là những người tiêu dùng cao nhất.
Mặc dù chỉ chiếm 14% dân số thế giới, những người thuộc nhóm này sử dụng tới 52% tài nguyên của hành tinh. Nếu mọi người trên Trái đất đều có nhu cầu vật chất như các quốc gia này, các nhà nghiên cứu ước tính rằng chúng ta sẽ sử dụng 367% khả năng sinh học của hành tinh mỗi năm.
Ngay cả trong nhóm các quốc gia giàu có, một số quốc gia sử dụng tài nguyên kém bền vững hơn nhiều so với những quốc gia khác. Ví dụ, nếu dân số toàn cầu tiêu thụ tài nguyên với tốc độ như Dubai, chúng ta sẽ sử dụng hết 560% tài nguyên sinh vật của Trái đất mỗi năm.
Tỷ lệ tiêu dùng cao như vậy hiện đang được duy trì bằng cách mua các nguồn lực từ nước ngoài, nhưng khi nguồn cung ứng giảm, các quốc gia có thu nhập thấp ngày càng bị thu hẹp về tài chính, khiến họ rơi vào thế bấp bênh.
Về cơ bản, những con số này chỉ ra một thực tế là mất an ninh tài nguyên hiện đang là mối đe dọa ngày càng tăng đối với tất cả các quốc gia. Việc tìm ra giải pháp cho vấn đề này sẽ không dễ dàng, mặc dù các tác giả có đưa ra một số biện pháp được cho có thể khắc phục như loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch, khuyến khích mọi người ăn ít thực phẩm có nguồn gốc động vật hơn.