Hướng nghiệp cho con trước khi du học: Xu hướng mới phụ huynh cần biết

Là người có gần 15 năm tâm huyết với sự nghiệp giáo dục, anh Đào Trọng Thắng - Giám đốc Công ty Tư vấn Giáo dục ASCI đã có những chia sẻ thú vị về chủ đề này.

Anh có thể chia sẻ quan điểm của anh về công tác hướng nghiệp tại Việt Nam hiện nay?

Ở thời điểm hiện tại, công tác hướng nghiệp tại Việt Nam vẫn mang tính chất cung cấp thông tin đại trà cho toàn bộ học sinh, chứ không hề mang tính chất phân tích chuyên sâu đặc điểm từng ngành, cũng như đánh giá chi tiết từng cá thể học sinh và độ thích hợp với ngành nghề. Hơn nữa, công tác hướng nghiệp lâu nay chủ yếu tập trung vào học sinh, mà xem nhẹ vai trò của phụ huynh.

Với nhiều năm kinh nghiệm về tư vấn du học, anh đánh giá thế nào về việc hướng nghiệp trước khi du học cho con của các vị phụ huynh?

Trong thời gian gần đây, tôi cảm thấy rất mừng khi đã có sự thay đổi nhận thức về hướng nghiệp của các bậc phụ huynh cũng như các bạn du học sinh tương lai. Việc này đã trở thành một xu hướng mới, được nhiều phụ huynh quan tâm.

Hướng nghiệp sẽ giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và nguồn lực, cho bản thân mỗi cá nhân học sinh và toàn thể xã hội. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các bạn du học sinh vì thời gian và chi phí cho du học là rất lớn. Việc định hướng sai hoặc không định hướng sẽ dẫn tới những thất bại đáng tiếc cho cả cuộc đời một con người.

Khi tiếp xúc với nhiều gia đình, tôi nhận thấy các bậc phụ huynh hiện nay đã bắt đầu chú trọng hơn đến việc hướng nghiệp cho con cái trước khi đi du học. Thay vì chọn trường “hot”, hay ép con theo đuổi ngành nghề theo mong muốn của cha mẹ như trước đây, họ đã chủ động hơn rất nhiều trong việc đồng hành cùng các con và tìm kiếm sự trợ giúp chuyên môn từ những chuyên gia và đơn vị tư vấn giáo dục uy tín.

Anh có thể chia sẻ cụ thể hơn về việc này?

Trong suốt 15 năm làm việc trong lĩnh vực tư vấn giáo dục, đã không ít lần tôi cũng như các đồng nghiệp tại Công ty Tư vấn Giáo dục ASCI chứng kiến những trường hợp các bạn học sinh đi du học chỉ vì thuận theo mong muốn của bố mẹ, hay vì muốn “bay nhảy” tại nước ngoài mà không hề có định hướng rõ ràng cho tương lai. Hoặc có những bạn trẻ chọn ngành học chỉ vì cơ hội việc làm tương lai từ mối quan hệ của gia đình hoặc theo đam mê, hiểu biết nhất thời mà không cân nhắc đến khả năng thực sự của bản thân, nhu cầu của xã hội …

Kết quả là những bạn ở lại nước ngoài thì bơ vơ, làm việc trái ngành. Có những bạn khác thì về nước, chấp nhận mức lương thậm chí còn kém các bạn cùng trang lứa học tập tại Việt Nam. Lý do của thực trạng này là do thiếu kỹ năng, kinh nghiệm và hiểu biết về thị trường lao động. Tất cả những vấn đề trên vốn dĩ có thể được giải quyết nếu các em học sinh được chuẩn bị kỹ càng trước khi đi du học.

Vậy theo anh, phụ huynh cần đóng vai trò như thế nào trong việc hướng nghiệp cho con?

Với tư cách là một người cha, tôi tin bất cứ người làm cha, làm mẹ nào cũng mong muốn con em mình có một tương lai rực rỡ và tươi sáng nhất. Tuy nhiên, chính mong muốn này cũng có thể gây ra mâu thuẫn không đáng có giữa phụ huynh và học sinh.

Thay vì tự mình đưa ra quyết định, cha mẹ hãy đóng vai trò là người bạn đồng hành cùng con, cung cấp và phân tích thông tin để con có sự lựa chọn thích hợp nhất. Việc này nên được thực hiện sớm nhất có thể. Ở độ tuổi nhỏ, cha mẹ nên quan sát, tạo điều kiện để con phát huy tối đa thế mạnh và năng khiếu của bản thân, từ đó dần định hướng nghề nghiệp cho con. Ở độ tuổi lớn hơn, cha mẹ nên phân tích để con có thể tự đưa quyết định.

Tại Công ty Tư vấn Giáo dục ASCI, anh và các đồng nghiệp đã thực hiện việc hướng nghiệp cho du học sinh như thế nào?

Chúng tôi luôn quan niệm: “Không chỉ học sinh, phụ huynh cũng cần được hướng nghiệp chuyên sâu và đầy đủ để có quan niệm cởi mở hơn khi tư vấn nghề nghiệp cho con.” Việc này sẽ giúp tránh trường hợp phụ huynh do thiếu kiến thức về hướng nghiệp hoặc quá tự tin vào quan niệm cá nhân đã gây sức ép lên việc chọn nghề của các con sau này. Theo đó, chúng tôi luôn có những buổi tư vấn cởi mở giữa học sinh và phụ huynh, đồng thời thực hiện những buổi phỏng vấn riêng để tìm hiểu chính xác nhất tâm tư, nguyện vọng của từng đối tượng.

Bên cạnh đó, chúng tôi chú trọng vào việc phân tích và nghiên cứu chuyên sâu về từng cá thể học sinh như học lực, kỹ năng, sở thích, mục tiêu cho tương lai … Đồng thời, chúng tôi áp dụng các bài test như IQ, EQ, trắc nghiệm định hướng nghề, tính cách … Những kết quả này đã giúp gợi mở những lựa chọn về ngành nghề phù hợp cho các em.

Bên cạnh việc tìm được nghề nghiệp phù hợp cho học sinh, việc hướng nghiệp còn đem lại những giá trị gì thưa anh?

Đúng như bạn vừa nói, giá trị có thể nhìn thấy được ngay từ việc hướng nghiệp là giúp học sinh tìm được nghề nghiệp phù hợp. Nhưng tôi và nhiều đồng nghiệp khác tại Công ty Tư vấn Giáo dục ASCI tìm thấy nhiều giá trị quan trọng khác từ công việc này. Đó là việc hỗ trợ các du học sinh tương lai khai phá những tiềm năng ẩn giấu, phát triển kỹ năng sống, tự tin hơn vào điểm mạnh, gạt bỏ những điểm yếu của bản thân ...

Đồng thời, các em cũng hào hứng hơn với con đường học tập phía trước khi nhận diện được triển vọng về ngành nghề mình dự định theo đuổi. Đặc biệt, công tác hướng nghiệp đã giúp chúng tôi là cầu nối thân thiết giữa phụ huynh và học sinh, giúp họ vượt qua được những khoảng cách, bất đồng …

Thậm chí, đã có những bạn đã chia sẻ với tôi rằng: “Thực sự đây là một buổi tâm sự mà con chưa từng có trong cuộc đời. Con chưa bao giờ chia sẻ với ai nhiều như vậy. Con sẽ nghe theo lời khuyên của chú và bố mẹ”.

Anh có lời khuyên nào tới các vị phụ huynh đang chuẩn bị hành trang du học cho con không?

Nhìn chung, việc định hướng nghề nghiệp cho con là vô cùng cần thiết. Tôi cũng mong cha mẹ sẽ luôn tôn trọng và trao quyền quyết định cho các con, bởi các con mới là người chịu trách nhiệm về tương lai của mình.

Nếu con có mong muốn và dự định đi du học, bố mẹ cần sớm giúp con xác định những kỹ năng cần thiết cho cuộc sống xa gia đình sau này. Nếu thấy con chưa sẵn sàng để đi du học thì cũng không nên cố ép vì cuộc sống du học có thể chưa phù hợp với tính cách và mong muốn của con ở thời điểm hiện tại. Dù lựa chọn của các con là gì, những chuyên gia tư vấn giáo dục của ASCI sẽ luôn đồng hành để giúp các em và gia đình vạch ra lộ trình học tập tối ưu nhất.