Tái hiện phút chia tay người chiến sĩ cách mạng tại “Bút sắc, lòng son”

Sáng 16/7, Lễ khai mạc trưng bày chuyên đề Bút sắc, lòng son tại Di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò (Hà Nội) đã thu hút đông đảo người dân, học sinh, sinh viên và các cựu chiến binh đến tham dự. 

Một trong những điểm nhấn đặc biệt nhất trong ngày khai mạc là phần biểu diễn hoạt cảnh tái hiện câu chuyện về đồng chí Phạm Hướng (1923-1951), cán bộ Đoàn chuyên trách phong trào học sinh, sinh viên kháng chiến Hà Nội, từng bị thực dân Pháp bắt giam tại Nhà tù Hỏa Lò từ năm 1949 đến năm 1950.

Trong không gian tái dựng đầy cảm xúc, người xem như được sống lại thời khắc lịch sử: Từ cuộc hội ngộ nghẹn ngào giữa đồng chí Phạm Hướng và những người bạn tù cũ, tới giây phút đẫm nước mắt trong buổi thăm nuôi ngắn ngủi với người thân, và cuối cùng là cảnh chia ly xé lòng trong ngày ông bị đày ra Côn Đảo. 

Trưng bày chuyên đề Bút sắc, lòng son được tổ chức nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947-27/7/2025) và hướng tới 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9, khắc họa chân dung 10 chiến sĩ yêu nước tiêu biểu từng bị địch bắt, tra tấn, giam cầm. 

Chuyên đề được chia thành 3 phần: Trong chốn lao tù, Bút sắc, lòng son và Gắn kết yêu thương. Không gian trưng bày giới thiệu nhiều chiến sĩ cách mạng tiêu biểu, thông qua hiện vật, tư liệu, cùng những dòng thơ và thư tay họ để lại.  

Trong đó có Nguyễn Thị Minh Khai (1910-1941) - nữ đảng viên kiên trung, từng dùng máu viết thơ trong xà lim Bót Catinat; Nguyễn Đức Cảnh (1908-1932) - người sáng lập Tổng Công hội Đỏ Bắc Kỳ với bài thơ Tạ từ gửi mẹ trước ngày ra pháp trường; Hoàng Văn Thụ (1909-1944) - tác giả bài thơ Nhắn bạn đầy khí phách trước giờ hy sinh...

Tại buổi trưng bày, anh Phan Hồng Việt - con trai của Giáo sư Võ Hồng Anh, cháu ngoại của đồng chí Nguyễn Thị Quang Thái và Đại tướng Võ Nguyên Giáp - cho biết, triển lãm Bút sắt, lòng son là một trải nghiệm vô cùng ý nghĩa, giúp anh càng thấm thía sự hy sinh to lớn của các thế hệ đi trước.

“Không có những buổi trưng bày như thế này, thế hệ chúng tôi và các thế hệ sau sẽ không thể tưởng tượng được sự hy sinh ấy to lớn đến nhường nào. Mỗi lần bước chân vào Nhà tù Hỏa Lò, tôi đều rơi nước mắt, nhưng đồng thời cũng rất tự hào”, anh Phan Hồng Việt xúc động nói.

Tại buổi khai mạc, bà Đào Thị Minh Vân, con gái của Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Hoàng Minh Đạo, người từng gắn bó mật thiết với nhà tình báo Nguyễn Minh Vân đã xúc động chia sẻ về mối quan hệ đặc biệt giữa hai người đồng chí.

Theo bà, cha mình chính là người đã đặt tên Minh Vân cho cả con gái và người đồng chí thân thiết. Không chỉ vậy, ông còn là người kết nạp ông Nguyễn Minh Vân vào Đảng, cưới vợ, đặt tên, và phân công công tác cho ông, một mối gắn bó khăng khít hiếm có trong đời binh nghiệp.

“Cuộc đời của nhà tình báo Nguyễn Minh Vân gắn liền với chiến sĩ, thủ trưởng Hoàng Minh Đạo - bố tôi. Các cụ, các chú bác sống với nhau rất chân tình, thương yêu tới từ bi. Những tình cảm như vậy không thể học được, nhưng tôi tin chính điều đó là lý do khiến cha ông ta chiến thắng hai cuộc kháng chiến”, bà Vân nghẹn ngào nói.

Cũng tại buổi khai mạc, một đại diện của thế hệ trẻ là Nguyễn Bảo Phương, chắt của nhà tình báo Nguyễn Minh Vân đã chia sẻ những cảm nhận chân thành về cụ cố của mình.

Dù không có kỷ niệm trực tiếp, nhưng qua lời kể của ông bà, bố mẹ, cùng những bài báo và cuốn sách viết về cụ, em hình dung cụ là một người sống giản dị, khiêm nhường, không bao giờ nói tốt cho bản thân mà luôn nghĩ đến đất nước và mọi người. 

Với Bảo Phương, cụ Minh Vân không chỉ là một chiến sĩ tình báo cách mạng mà còn là người có tâm hồn sâu sắc, đã để lại những vần thơ thấm đẫm cảm xúc để thế hệ sau hiểu rõ những mất mát từng trải và biết trân trọng giá trị của hòa bình. 

Trưng bày chuyên đề Bút sắc, lòng son mở cửa từ ngày 16/7 đến hết ngày 31/8 tại Di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò (Hà Nội).