Phá Tam Giang: Nơi đây bình minh yên tĩnh

Một ngày mới bắt đầu

Nói về phá Tam Giang, tôi muốn mượn tiêu đề của một bộ phim Xô viết nổi tiếng “Và nơi đây bình minh yên tĩnh”…để nói về những nét đời thường sống động ẩn chứa sau vẻ bình an, dung dị lúc bình minh của khu đầm phá này.

Với tầm hiểu biết còn khá hạn hẹp của một người trẻ 9X như tôi, nghe tên xứ Huế mộng mơ thì thấy quen mà nhắc tới phá Tam Giang – tuy biết cũng là một địa danh có tiếng, nhưng vẫn có cảm tưởng quen đấy mà lạ đấy.

Có lẽ bởi vậy mà cảm giác càng ngắm càng say đã ngự trị trong tôi suốt chặng dừng chân ngắn ngủi qua lần đầu “chạm mặt” phá Tam Giang. Nơi đây từng nổi tiếng một thời là tuyến thủy lộ chính (hợp với cửa Thuận An và sông Hương) mà các chàng trai trẻ có lẽ cũng đồng lứa với tôi xưa kia mỗi lần có việc phải trảy kinh vào Huế đều không khỏi đắn đo, lo sợ:

“ Đường vô xứ Huế quanh quanh/Non xanh nước biếc như tranh họa đồ/Thương em, anh cũng muốn vô/Sợ truông Nhà Hồ, sợ phá Tam Giang...”

Phá Tam Giang “em của ngày hôm nay” đã khác một trời một vực với ngày xưa. Đã qua lâu rồi cái thời hoang sơ khi khu vực đầm phá bí ẩn này đầy đe dọa bởi đầm lầy lau lách, bởi băng cướp khét tiếng có thể bất thần xổ ra chặn đường lữ khách từ bất kỳ ngóc ngách nào…

Giờ đây chỉ mất một khoảng thời gian ngắn phi xe từ thành phố Huế qua hơn chục cây số là ta đã có thể bỏ lại sau lưng những tấp nập, hối hả, nhộn nhịp… chốn thị thành. Để ung dung tự tại thả hồn phiêu diêu cùng vẻ đẹp tĩnh lặng từ bức tranh thủy mặc tuyệt vời và vô cùng sống động do đại danh họa Thiên Nhiên phóng bút vẽ nên.

Để tới phá Tam Giang, nếu đi ô tô thì ta phải chuẩn bị tinh thần cuốc bộ ở chặng sau cũng khá lâu vì xe bốn bánh không vào sâu được. Thay vì thế ta nên thuê một chiếc xe gắn máy ở Huế chỉ mất khoảng 150.000 đồng/ngày, rồi chạy xe men theo quốc lộ 1A sau khoảng 20 phút phá Tam Giang đã ngay trước mặt. Sau khi ngắm cảnh bình minh trên bến dưới thuyền, ta lại có thể vòng ra bãi Thuận An đắm mình dưới làn nước biển xanh trong. Thật là nhất cử lưỡng tiện.

Còn nếu muốn trải nghiệm khung cảnh những “thành phố lăng” với vô số “biệt thự” tí hon, trang trí hoa văn rồng phượng rực rỡ… thì hãy đi men theo các làng cổ xứ sông Hương núi Ngự. Vào mùa lúa chín không gian hương đồng gió nội thật cuốn hút lòng người, nhất là khi ta được lướt xe theo những làn gió biển mặn mòi, vi vút thổi sáo không dứt qua những tán lá nhòn nhọn như muôn vàn chiếc kim xanh đeo bám khắp thân cành phi lao khẳng khiu mà dẻo dai và tràn đầy nhựa sống…

Tam Giang dang tay chào đón

Để được chiêm ngưỡng khung cảnh ngoạn mục bình minh lên trên phá Tam Giang, chúng tôi rời Huế rất sớm để kịp có mặt bên những con sóng lúc 4 rưỡi sáng. Và kia rồi, những tia nắng đầu tiên dịu dàng, e ấp dần ló dạng phía xa xa, điểm chút phấn hồng lên nền trời xanh soi bóng xuống mặt nước xanh trong như tấm gương khổng lồ…

Vầng mặt trời đỏ ối xuất hiện cũng là lúc thuyền ngư dân khi trở về, đem theo niềm vui cá tôm xưa kia nghe nói luôn đầy ắp nhưng nay thì nguồn biển bạc cũng đã trở nên hạn hẹp hơn nhiều.

Từ lúc đó cảnh sắc trên phá trở nên ồn ào, náo nhiệt khác hẳn sự tĩnh lặng lúc tinh mơ mờ đất.

Tại đầm Chuồn, chúng tôi kịp ghi được vài hình ảnh đời sống cư dân vùng đầm phá. Số cá tôm đánh được tuy không nhiều nhưng cũng nhanh chóng được chuyển từ thuyền lên chợ, rồi lại từ chợ cá xuống các thuyền buôn tỏa đi khắp các khu chợ bán lẻ quanh vùng. Việc trao đổi, mua bán tôm cá còn diễn ra ngay trên những con thuyền đung đưa, chung chiêng giữa sóng nước...

Được ít hay nhiều tôm cá thì cũng phải dằn bụng bằng bữa sáng tươi rói và nóng hổi cái đã. Đặc sản vùng đầm phá nhanh chóng được các bà, các chị thao tác thành món cá, tôm hấp nóng hôi hổi, thưởng thức thêm đĩa bánh xèo thơm phức nữa là đã... trên cả tuyệt vời…

Ngao vùng đầm phá này nhỏ con hơn so với ở các vùng biển khác một chút, nhưng vị thơm ngọt thì.. khỏi phải bàn. Ghẹ cũng vậy, chỉ nhỏ bằng 3 ngón tay nhưng chắc thịt và ngọt vị. Giá lại rất rẻ và cái chính là tươi nguyên…

Càng thú vị hơn khi ta được thưởng thức những món đặc sản đó khi ngồi trên đò, lắc lư theo những con sóng trong lúc ngắm vẻ đẹp hùng vĩ của một vùng sóng nước mênh mang...

Nếu có nhiều thời gian, ta nên tiếp tục hành trình bằng chặng đi phà tới làng chài Thái Dương Hạ. Đó là một ốc đảo nhỏ giữa bốn bề mênh mông biển nước, một làng chài cổ xưa với lịch sử hàng trăm năm tồn tại và phát triển sẽ cho ta những trải nghiệm văn hóa rất riêng.

Và sẽ càng thú vị hơn nếu may mắn tới đây đúng dịp đình làng Thái Dương Hạ tổ chức Lễ hội Cầu ngư 3 năm 1 lần vào ngày 12 tháng 1 âm lịch, ta còn có thể được biết thêm không khi lễ hội đậm đà sắc màu đầm phá…

Duy Khánh