Canh thụt, cà đắng - món ăn có tên lạ lùng nhưng ngon trứ danh ở Tây Nguyên

Nhắc đến canh thụt của người M'nông, nhiều người mới chỉ biết tới các nguyên liệu lá bép, đọt mây. Riêng ngày lễ tết, trong những bữa cơm sum họp gia đình, người M'nông lại cùng nhau thưởng thức canh thụt nấu từ nấm mối, cà đắng và cá suối.

Món canh thụt này bắt nguồn từ tập quán tận dụng các nguyên liệu thiên nhiên dùng nấu ăn trên nương rẫy của người M'nông. Chính vì vậy, tất cả nguyên liệu làm nên món canh thụt truyền thống đều được hái từ rừng, bắt từ suối.

Theo đó, mỗi khi đi làm rẫy xa, người M'nông thường mang theo các dụng cụ bắt cá, bẫy lươn đặt dưới ao, sông hoặc suối. Vào bữa cơm trưa, hoặc khi trời sẩm tối, họ lấy những thứ mới bắt được để nấu ăn.

Đặc biệt sau những cơn mưa đầu mùa, những ụ mối trên đồi núi mọc lên từng vạt nấm tươi ngon. Người M'nông chọn hái những cây nấm mối đã mọc thành tán, màu trắng để nấu cùng canh thụt.

Chế biến món canh thụt từ nấm mối, cá suối tuy đơn giản nhưng tinh tế, thường do bàn tay người phụ nữ trong nhà đảm nhận. Đây được xem là món ăn truyền thống, đặc sản của người M'nông dùng để đãi khách đến chơi nhà, nhất là những bữa ăn sum họp gia đình, cộng đồng.

Cá suối hay lươn đem đi làm sạch ruột, ướp chút muối. Nếu là cá lớn thì dùng thanh tre xiên vào cá, đặt nướng trên than hồng. Nếu là lươn được bọc trong lá chuối rồi mới đặt nướng. Sau khi chín người dân sẽ róc lấy phần thịt, bỏ xương.

Khi đã có đầy đủ các nguyên liệu, đàn ông M'nông chặt ống lồ ô già dài khoảng 1m, miệng rộng khoảng 8 cm trở lên. Ống lồ ô thay thế chiếc nồi, làm dụng cụ nấu ăn khi lên nương rẫy. Người dân sẽ cho nước vào trong ống, đun sôi lên, cho cà đắng bổ đôi vào ống, miệng được bịt chặt bằng nắm lá chuối rừng.

Sau khi nấu chín tất cả các nguyên liệu trên bếp lửa, người M'nông dùng thanh tre thụt vào ống lồ ô. "Món canh thụt càng ngon khi đầy đủ các nguyên liệu và thụt nhiều lần cho nát, nguyên liệu hòa quyện vào nhau, tạo thành một món ăn có độ sánh, dẻo"

Theo người M'nông, món ăn là đặc sản, tri thức nhắc nhở con cháu về cội nguồn, lịch sử phát triển của cộng đồng. Những người con M'nông xa nhà luôn mừng rỡ và thích thú khi được thưởng thức món ăn này vào ngày sum họp gia đình.