Vụ án Hà Văn Thắm: Những dấu hiệu về cải cách tư pháp

Ngày 29.9 tới, HĐXX sẽ tuyên án với các bị cáo trong vụ án Hà Văn Thắm - một vụ án khiến dư luận cực kỳ quan tâm vì nhiều lẽ. Không chỉ là lãnh đạo trong hệ thống của PVN được OceanBank “chăm sóc” đặc biệt, mà còn bởi, sự thương cảm cho nhiều người làm công ăn lương cũng trở thành bị cáo trong vụ án này. Đó là, các giám đốc chi nhánh, giám đốc trung tâm, thậm chí cho đến một số Phó tổng, Tổng giám đốc Oceanbank thực chất cũng chỉ là người làm thuê , thực hiện theo lệnh của Chủ tịch HĐQT và các đối tác trong nhóm lợi ích của ông Thắm.

Tất nhiên, dù theo lệnh, những bị cáo này không thể không biết việc chi vượt trần lãi xuất quy định là sai. Nhưng, các luật sự biện hộ của các bị cáo cho rằng, đó là việc mà nhiều ngân hàng cũng làm, đó là sự cạnh tranh giành giật khách hàng, đồng nghĩa cứu ngân hàng sập tiệm. Và các bị cáo cũng chưa bao giờ được cảnh báo hành vi này sẽ bị xử lý hình sự…

Với những lập luận trên của luật sư, các vị công tố viên đã chấp thuận phần nào đó những ý kiến này, do đó đề nghị giảm nhẹ hình phạt và đề nghị miễn trách nhiệm hình sự cho gần 30 bị cáo. Cụ thể, miễn trách nhiệm nhận hình sự cho 4 cựu giám đốc chi nhánh, giám đốc phòng giao dịch, đồng thời giảm nhẹ hình phạt cho một số đối tượng khác từ giám đốc chi nhánh, Phó Tổng giám đốc OceaBank cho đến cựu Tổng Giám đốc OceaBank Nguyễn Văn Hoàn. Không có những nhận thức đổi mới phần tranh tụng, các vị công tố viên không dễ gì thay đổi quan điểm luận tội của mình và chấp nhận một số vấn đề của luật sư đặt ra, đặc biệt đây lại là vụ án đặc biệt nghiêm trọng.

Thứ hai, trong quá trình diễn ra phiên tòa, các cơ quan tiến hành tố tụng đã tiến hành khởi tố thêm một số vụ án liên quan và khởi tố thêm bị can để mở rộng vụ án này ở giai đoạn 2. Đó là, ngày 13.9, Bộ Công an vừa khởi tố 3 vụ án hình sự lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản xảy ra tại Liên doanh Việt - Nga Vietsovpetro (VSP); Công ty TNHH MTV Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR); Tổng công ty Thăm dò khai thác Dầu khí (PVEP). Trước đó, ngày 31.8.2017, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã tống đạt quyết định khởi tố bị can đối với ông Ninh Văn Quỳnh (Phó Tổng Giám đốc PVN, nguyên kế toán trưởng PVN)… Điều đó cho thấy, những đối tượng phạm tội khó có đường thoát thân.

Thứ ba, là người tham dự nhiều phiên tòa, tôi thấy rất hiếm khi các bị cáo nói lời sau cùng kiểu như phiên tòa này, đặc biệt với hai bị cáo đầu vụ. Hà Văn Thắm tuy bị đề nghị mức án chung thân, nhưng trong lời nói sau cùng vẫn: “Cảm ơn VKS, cán bộ điều tra, cán bộ T16, suốt 3 năm qua luôn thông cảm chia sẻ. Trong phiên tòa, bị cáo cảm thấy nhận được ánh mắt của HĐXX, nhiều ánh mắt đó đọng thành giọt lệ". Với những gì diễn ra ở phiên tòa, dư luận tin đó là lời nói từ trái tim của ông Thắm.

Ngay cả với Nguyễn Xuân Sơn – người cho rằng mức án VKS đề nghị tử hình là quá nghiệt ngã – cũng “xin được gửi lời cảm ơn đến HĐXX, VKS về sự điều hành phiên tòa xét xử của mình và đồng phạm. Trong những ngày qua, bị cáo nhận thấy phiên tòa rất dân chủ, công khai ấm tình người.” Các bị cáo trong vụ án này đều có trình độ, nhận thức, dư luận đều cảm nhận được những lời nói thật lòng.

Dư luận hy vọng, với những cải cách mạnh mẽ của các cơ quan tố tụng, giai đoạn 2 của vụ án sẽ làm rõ việc chi lãi ngoài hơn 1.576 tỉ đồng của OceanBank đã đưa cho những ai. Bởi nếu không, sẽ bỏ lọt các tội phạm “ăn” khủng nhất – những đối tượng nhận hối lộ chính của vụ án.

Vương Hà