Một bài thơ gây nhiều tranh cãi!

(Minh họa: Ngọc Diệp)

Lời những cây dầu cổ thụ ở trụ sở ủy ban nhân dân

Tuổi ta nhiều hơn tuổi các ủy ban
bao nhiêu lượt mùa xuân về không nhớ nữa
những tòa nhà cao tầng có thể cao hơn ta nhưng vẫn cần sự che chở của ta
ta ủ rừng đại ngàn trong từng thớ cây mạch rễ
ủ thời gian trong xạc xào tiếng lá
ủ niềm vui, nỗi buồn những sớm nắng chiều mưa...

Sông Đồng Nai dâng tuần tự nhịp mùa
trong tầng tầng nước kia có hàng triệu giấc mơ thao thức
ta nghiêng vào sóng nước
nước tràn lên ta vô tận thời gian
nghiêng vào mênh mang
mênh mang nói với ta bằng lời của nắng
thuở nai, mễn đàn đàn ran suối vắng
“tác...tác...” gọi bạn tình náo nức nhịp rừng sôi
lặng như cây cũng muốn góp lời
có một cánh bướm trắng đang đậu trên ngực ta vụng dại và tin cậy

Một sớm mai thức dậy
hơi phố thị ngạt ứ lồng ngực
những cánh tay xanh cố trỗi vượt lên cao...

Ta phải nghe những mặn nhạt cuộc đời bên ký ức xưa bầu bạn
nơi quản lý và sản sinh những buồn vui, số phận...
những thánh nhân bên cạnh những tầm thường
chợt khát thèm một sớm mù sương
không nhìn rõ mặt người
mơ màng
hi vọng.

Đàm Chu Văn

BLOG Người yêu thơ:

Tuần báo Văn Nghệ ngày 16-4-2011 đăng tải bài thơ “Lời những cây dầu cổ thụ ở trụ sở ủy ban nhân dân” của tác giả Đàm Chu Văn. Hơn một năm sau, Nhà văn Trần Thu Hằng đã gửi kiến nghị đến Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Đồng Nai với nội dung: "Cảm nhận ban đầu của tôi là bài thơ dùng nhiều từ ngữ hoa mỹ để nói thay một cái cây cổ thụ, song bên cạnh đó lại thể hiện quan điểm chính trị một cách định kiến, ám chỉ khá tùy tiện". Tại buổi làm việc với tác giả, ông Bùi Quang Huy, giám đốc Nhà xuất bản Đồng Nai còn yêu cầu bài thơ không được in ấn ở bất cứ nơi nào nữa, không được lan truyền, phổ biến dưới bất kỳ hình thức nào nữa…

Tuy nhiên, Hội Nhà văn Việt Nam lại có ý kiến ngược lại. Trong văn bản chính thức gửi tới Ban Tuyên giáo tỉnh Đồng Nai ghi rõ: "Ban thường vụ Hội Nhà văn Việt Nam khẳng định bài thơ có tư tưởng lành mạnh, tình cảm trong sáng, có ý nghĩa khao khát vươn lên tới sự trường tồn của thiên nhiên, của dân tộc".

Trước đó, Ban kiểm tra - Ban thường vụ Hội nhà văn Việt Nam nhận định: “… không thể căn cứ qua văn bản bài thơ để quy kết tác giả về bất kì điều gì. Cách nghĩ, cách làm như vậy là phi khoa học, đồng thời cũng trái với tinh thần của Nghị quyết 23, trái với Luật báo chí, can thiệp thô bạo vào quyền tự do sáng tác của nhà văn, mà trước hết là quyền tự do trong tư duy hình tượng. Cách nghĩ, cách làm như vậy đã rất cũ, không thể tái diễn trong đời sống tinh thần đang rất cởi mở, dân chủ của xã hội ta ngày hôm nay”.

Nhà thơ Hữu Thỉnh - Chủ tịch Hội Nhà văn VN còn cho biết thêm: "Công tác thẩm định đánh giá nhằm thực hiện tốt nhất Nghị quyết 23 của Bộ chính trị, không can thiệp quá sâu vào công tác sáng tạo của văn nghệ sĩ, mở rộng tự do dân chủ, tránh quy kết, suy diễn, áp đặt, hạn chế tự do sáng tạo của nghệ sĩ. Cần tôn trọng, đảm bảo quyền tự do sáng tạo, tạo điều kiện thuận lợi để tác giả yên tâm phát huy trách nhiệm, tính độc lập và tài năng, xây dựng con người và văn hóa".

Trên tinh thần dân chủ, coi độc giả và thời gian là người phán quyết cuối cùng số phận của tác phẩm, chúng tôi xin đăng tải bài thơ trên đồng thời rất mong nhận được ý kiến của các bạn ở hai khía cạnh:

Thứ nhất, bài thơ có nội dung tốt hay xấu, có “định kiến, ám chỉ khá tùy tiện” như nhận xét của Nhà văn Trần Thu Hằng hay “tư tưởng lành mạnh, tình cảm trong sáng” như đánh giá của Thường vụ Hội Nhà văn Việt Nam?

Thứ hai, bạn có đồng tình với ý kiến của Hội Nhà văn về nhận định cách nghĩ, cách làm của Nhà văn Trần Thu Hằng và Giám đốc NXB Đồng Nai… là phi khoa học, can thiệp thô bạo vào quyền tự do sáng tác của nhà văn. Đó là cách nghĩ, cách làm đã rất cũ, không thể tái diễn trong đời sống cởi mở hiện nay…? 

Xin chân thành cám ơn các bạn!

Cám ơn các bạn!

Nhà thơ Bùi Hoàng Tám tuyện chọn và giới thiệu.