Bức tượng khiến phụ nữ… “rùng mình” ghê sợ

Chiếc ghế tựa sofa êm ái (“casting couch”) - nơi dành để các đạo diễn, các nhân vật quyền lực ở Hollywood ngồi thoải mái tuyển lựa diễn viên cho các bộ phim - vốn là một hình ảnh ẩn dụ cho những “ông lớn” lợi dụng vị thế và quyền lực của mình để yêu cầu các nữ diễn viên “đổi tình lấy vai”.

Mới đây nhất, khi chỉ còn ít ngày nữa là tới lễ trao giải Oscar, một tác phẩm sắp đặt nghệ thuật với mục đích giễu nhại mảng tối của kinh đô điện ảnh, đã vừa được dựng lên ngay tại Hollywood - nơi sắp diễn ra đêm trao giải thưởng điện ảnh danh giá nhất hành tinh.

Bức tượng vàng khắc họa nhà làm phim tai tiếng Harvey Weinstein trong bộ đồ pyjamas “phanh ngực” đang ngồi trên một nửa ghế sofa, một nửa ghế còn để trống, cùng cánh tay Harvey đang đặt lên tựa ghế, như ý mời chào một nhân vật nào đó hãy ngồi lại bên mình.

Bức tượng với ý nghĩa ẩn dụ về vụ bê bối quấy rối tình dục của nhà làm phim Harvey Weinstein nói riêng và mảng tối “đổi tình lấy vai” trong nền công nghiệp điện ảnh Hollywood nói chung, đã ngay lập tức trở thành đề tài bàn luận. Suốt thời gian qua, các nghệ sĩ quốc tế đã lên tiếng rất nhiều xoay quanh vấn nạn này.

Tại các sự kiện đình đám như các lễ trao giải thưởng điện ảnh và âm nhạc, nhiều hành động đã được thực hiện để thể hiện sự lên án đối với vấn nạn quấy rối, như việc các nghệ sĩ mặc đồ đen hoặc mang hồng trắng lên thảm đỏ. Ở đêm trao giải Oscar tới đây, họ sẽ làm gì, sẽ nói gì…?

Tác phẩm sắp đặt khắc họa “Harvey Weinstein trên chiếc ghế tuyển vai” được thực hiện bởi hai nghệ sĩ Plastic Jesus và Joshua Monroe. Bức tượng hiện được đặt trên Đại lộ Hollywood, thành phố Los Angeles, bang California, Mỹ. Người qua đường được phép thoải mái ngồi lên nửa ghế sofa còn lại để chụp hình lưu niệm với tác phẩm.

Bức tượng đã được dựng lên vào thứ 5 tuần này. Lễ trao giải Oscar sẽ diễn ra vào tối chủ nhật tới đây (ngày 4/3 - theo giờ Mỹ).

Trong tay phải của tượng Harvey Weinstein là bức tượng vàng Oscar như một sự gợi nhắc lại rằng nhà làm phim tai tiếng này đã từng là thành viên trong hội đồng giám khảo tại giải Oscar, từng là một “ông lớn quyền lực” có “quyền sinh quyền sát” đối với sự nghiệp điện ảnh của nhiều nghệ sĩ, là chủ của một hãng phim danh tiếng…

Theo chia sẻ của hai nghệ sĩ thực hiện bức tượng, họ đã mất hai tháng thực hiện để hoàn tất tác phẩm có kích thước bằng người thật.

Chia sẻ về lý do tại sao thực hiện một bức tượng có tính “tương tác” như vậy, hai nghệ sĩ lý giải: “Mọi người bây giờ đều thích chụp ảnh ‘tự sướng’. Thêm nữa, để có thể hạ gục những quyền lực gây ồn ào, người ta cần phải biết đùa tếu khôi hài, bởi bằng cách này, quyền lực ấy không còn hiệu nghiệm. Đứng trước tiếng cười giễu nhại, không gì có thể đứng vững”.

Chuyện ở Hollywood xoay quanh “ghế tựa tuyển vai”

Từ thập niên 1930, khi nền công nghiệp làm phim mới bắt đầu hình thành ở Hollywood, đã có một cụm từ đầy hàm ý được các tờ tin tức khi đó sử dụng: “nhận vai trên ghế sofa”. Cho tới giờ, mọi chuyện vẫn không đổi khác. Quấy rối ở Hollywood chẳng phải chuyện mới.

Ngay từ thập niên 1930, những tờ tạp chí chuyên về giới sao Hollywood, như tờ Variety đã tạo nên một cụm từ đầy hàm ý - “nhận vai trên ghế sofa”. Đó là khi các nữ diễn viên buộc phải đầu hàng quyền lực của các ông lớn trong giới làm phim, chấp nhận những mảng tối phía sau màn bạc để có được phút giây tỏa sáng, có được vai diễn nặng ký.

Đến năm 1975, bốn thập kỷ sau khi tờ Variety sử dụng cụm từ “nhận vai trên ghế sofa”, tờ tuần báo Newsweek thực hiện một phóng sự có tiêu đề y hệt, trong đó, Newsweek đề cập một chi tiết gây sửng sốt: Trên chiếc ghế sofa đặt trong phòng làm việc của một nhà sản xuất phim, có gắn một tấm biển nhỏ khắc chữ, đề rằng: “Đừng quên, người đẹp, ngày mai cô sẽ là ngôi sao”.

Newsweek cho rằng những nữ diễn viên đã trở thành ngôi sao sẽ không dễ dàng đầu hàng trước những “yêu sách” của các ông lớn trong giới làm phim, nhưng tất cả họ đều đã từng có thời là gương mặt mới “non xanh”, “chân ướt chân ráo” bước tới kinh đô điện ảnh với ước mơ trở thành minh tinh, họ đều cần có một khởi đầu…

So với thập niên 1930, mọi chuyện diễn ra ở Hollywood thập niên 1970 không có nhiều thay đổi; tới nay, lại thêm bốn thập kỷ nữa - đến thập niên 2010, mọi chuyện dường như vẫn vậy.

Đã có hơn 70 phụ nữ lên tiếng tố cáo bị quấy rối bởi nhà làm phim Harvey Weinstein. Họ là những sao nữ với độ tuổi khác nhau và thời điểm mà họ bị quấy rối trải dài suốt ba thập kỷ, nhưng chỉ cho tới giờ, câu chuyện mới được đưa ra ánh sáng, bởi một vài sao nữ giờ đã có chỗ đứng dám mạnh dạn lên tiếng đầu tiên.

Minh tinh “biểu tượng sex” Marilyn Monroe từng viết những câu chân thực trong cuốn tự truyện của mình về mảng tối ở Hollywood. Giờ đây, rất nhiều tờ tin tức trích dẫn lại những câu văn ấy: “Tôi đã gặp họ cả rồi. Sự giả dối và thất bại bao phủ lên con người họ. Một số kẻ sống hằn học và lươn lẹo.

“Nhưng họ lại xuất hiện trên con đường bạn cần phải đi để tiến tới bộ phim mà bạn muốn đóng. Thế là bạn phải ngồi xuống với họ, nghe họ dối trá và chịu để họ dẫn dắt bạn vào một âm mưu. Bạn sẽ được thấy Hollywood trong đôi mắt của những kẻ này - một nhà chứa đông đúc, những cuộc vui miệt mài trên băng ghế sofa”.

Những “ông lớn” ở Hollywood từ lâu đã lợi dụng giấc mơ thành sao của những nữ diễn viên trẻ như thế. Tờ Telegraph (Anh) cũng cùng chung quan điểm rằng những người có quyền lực tại các hãng phim Hollywood “đã gây khủng hoảng cho nhiều nữ diễn viên từ rất lâu trước khi xuất hiện Harvey Weinstein”.

Theo đó, Telegraph dẫn lại chi tiết từng xuất hiện trong cuốn tự truyện của nữ diễn viên sở hữu giọng hát ngọt ngào - Judy Garland (1922 - 1969), người nổi tiếng với vai diễn trong “The Wizard of Oz” (Phù thủy xứ Oz - 1939). Năm Judy 16 tuổi, khi tới gặp một nhà sản xuất phim nổi danh, cô đã bị yêu cầu thử diễn xuất… với ông ta.

Mượn danh nghĩa thử tài diễn xuất, Judy đã bị buộc phải ngồi vào lòng nhà làm phim và chịu đựng sự quấy rối công khai. Hay như diễn viên nhí cũng từng một thời nức tiếng ở Hollywood - Shirley Temple (1928 - 2014) chia sẻ, năm Shirley 11 tuổi, cô bé đã lần đầu tiên bị quấy rối mà thậm chí không biết rằng mình đang bị quấy rối.

Chứng kiến những sự “lạ lùng” diễn ra trong phòng thử vai đóng kín cửa, cô bé chỉ bật cười. Tới khi kể lại với mẹ về những “chuyện lạ” xảy ra trong buổi thử vai, mẹ của cô bé khi đó mới sững sờ, hoảng hốt và dặn con gái rằng khi có bất cứ ai mượn danh thử vai để lại gần và thân mật, Shirley đều cần phải chạy ngay ra khỏi phòng.

Những cho tới bây giờ, câu chuyện về “nhận vai trên ghế sofa” vẫn không phải câu chuyện của quá khứ. Mọi chuyện không thay đổi nhiều kể từ thuở ban đầu hình thành nên nền công nghiệp làm phim Hollywood. Cho tới hôm nay, các nạn nhân bị quấy rối vẫn cần nhiều năm, thậm chí vài thập kỷ, mới dám lên tiếng.

Trong thông điệp chính thức mà Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ (đơn vị trao giải Oscar) đưa ra khi tuyên bố tước tư cách thành viên của Harvey Weinstein, người ta nhấn mạnh rằng:

“Chúng tôi làm vậy để gửi đi thông điệp rằng thời kỳ của sự ngó lơ bàng quan, của sự đồng lõa đáng xấu hổ đối với những kẻ lợi dụng môi trường làm việc để quấy rối tình dục trong nền công nghiệp điện ảnh của chúng ta đã qua rồi”.

Nhưng liệu có thực sự mảng tối ấy đã “qua rồi” chỉ với một vụ phanh phui bê bối lần này? Tờ New York Post kết bài bằng một câu “giá như”: Giá như đó có thể là sự thật!

>> Hãng phim có nguy cơ phá sản sau bê bối quấy rối của ông chủ

Bích Ngọc
Theo Hollywood Reporter/New York Post