Yêu cầu chủ trâu không giết mổ trâu chọi tại Lễ hội Chọi trâu Hải Lựu

Công văn số 90/VHCS- QLHĐLH nêu rõ: Tiếp theo Công văn số 66/VHCS-QLHĐLH ngày 6/2/2018 của Cục Văn hóa cơ sở về việc tổ chức Lễ hội Chọi trâu xã Hải Lựu, huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc năm 2018, Cục Văn hóa cơ sở đề nghị Sở VHTT&DL tỉnh Vĩnh Phúc triển khai thực hiện một số nội dung sau:

Tiến hành kiểm tra, rà soát công tác tổ chức Lễ hội Chọi trâu xã Hải Lựu, huyện Sông Lô đảm bảo đúng theo hồ sơ đã được phục dựng và cấp phép: nghi lễ truyền thống, quy mô tổ chức, số lượng trâu chọi; các hoạt động của Lễ hội Chọi trâu phải do BTC trực tiếp chỉ đạo, tổ chức và thực hiện theo quy định tại Điều lệ (quy chế) tổ chức hội chọi trâu; không giao cho các doanh nghiệp, cá nhân tổ chức chọi trâu; vận động, tuyên truyền chủ trâu không giết mổ trâu chọi để bán.

Yêu cầu BTC không bán vé, thu tiền tham dự lễ hội, trong trường hợp có hiện tượng nêu trên kịp thời xử lý vi phạm theo quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch và quảng cáo.

Trường hợp công tác chuẩn bị tổ chức lễ hội không thực hiện đúng theo những nội dung nêu trên, đề nghị Sở VHTT&DL tỉnh Vĩnh Phúc yêu cầu tạm dừng việc tổ chức Lễ hội Chọi trâu xã Hải Lựu, huyện Sông Lô năm 2018 theo thẩm quyền.

Cục Văn hóa cơ sở đề nghị Sở VHTT&DL tỉnh Vĩnh Phúc kịp thời triển khai thực hiện và báo cáo kết quả công tác kiểm tra, rà soát và tổ chức Lễ hội Chọi trâu xã Hải Lựu, huyện Sông Lô gửi về Cục Văn hóa cơ sở trước ngày 6/3/2018 để tổng hợp báo cáo Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Lễ hội Chọi trâu xã Hải Lựu là một lễ hội văn hoá có từ lâu đời, thường diễn ra vào ngày 16, 17 tháng Giêng hàng năm.

Tương truyền, lễ hội này có từ thế kỷ 2 trước Công nguyên, khi nhà Hán xâm lược nước Nam Việt, nhà Triệu tan rã, thừa tướng nước Nam Việt là Lữ Gia lui quân về vùng núi Hải Lựu, Sông Lô, Vĩnh Phúc để tổ chức đánh giặc. Sau mỗi trận thắng, Lữ Gia lại cho tổ chức chọi trâu để truyền cho quân sĩ tinh thần chiến đấu anh dũng, kiên cường, quả cảm như các đấu sĩ trâu. Trâu sau khi chọi đều được giết để khao quân.

Sau khi Lữ Gia mất, dân làng Hải Lựu thờ làm Thành hoàng làng và lễ hội chọi trâu cũng bắt đầu có từ đó. Truyền rằng các quân được ăn thịt trâu chọi thân hình tráng kiệt sức khỏe hơn người chính vì thế mà người dân Hải Lựu luôn trụ vững trước quân xâm lược.

Theo phong tục, hội được tổ chức ngày 17 tháng Giêng (âm lịch). Trước ngày lễ hội xã Hải Lựu cử một đoàn người lên tế lễ tại Đền Hùng. Đêm trước lễ hội là lễ tế Thành hoàng làng, cả xã đêm ấy như không ngủ, sau lễ tế Tổ trang nghiêm cả làng uống rượu, ca hát, cùng bàn chuyện làm ăn trong năm mới, cùng chuẩn bị cho trâu vào xới chọi ngày mai.

Trâu chọi phải là những con khỏe được chọn lọc kỹ và nuôi dưỡng thật chu đáo. Làng phân công cho bốn giáp, giáp to nuôi sáu con, giáp nhỏ nuôi từ hai đến bốn con sao cho đủ 16. Các giáp phải cắt cử trai đinh khoẻ mạnh chăm sóc từng con trâu cẩn thận từ miếng ăn nước uống sạch sẽ. Gần đến ngày hội, trâu chọi được nhốt chuồng riêng và ăn riêng thức ăn tinh khiết hợp khẩu vị. Người nuôi trâu cũng phải ngủ riêng và luôn túc trực gần con trâu mình nuôi để tiện chăm sóc tắm rửa. Trước khi vào cuộc, con trâu nào cũng được uống rượu và dắt đến trước bàn thờ cho gật đầu ba cái làm lễ Thánh.

Những chú trâu ở đây, khi xung trận bao giờ cũng đấu nhau bằng lối đối mặt dùng sừng và sức khoẻ để chọn thế võ tấn công đối phương, dù thắng hay thua không bao giờ trâu tấn công nhau từ phía sau lưng hay mạng sườn.

Do chiến tranh chống Pháp và một số lý do mà từ năm 1947 Lễ hội Chọi trâu Hải Lựu không được tổ chức. Sau 45 năm gián đoạn, đến năm 2002 lễ hội được khôi phục. Hội chọi trâu Hải Lựu là một trong những lễ hội văn hoá dân gian cổ xưa còn lưu giữ được dáng vẻ nguyên sơ.

Hà Tùng Long